ELEKTRİK SİSTEMLERİ İLE VÜCUT BAKIMI

1. ELEKTRO STİMÜLE YARDIMI İLE

VÜCUT BAKIMI

1.1. Elektro Stimüle

     Elektrik akımı veya elektriksel akım, en kısa tanımıyla elektron hareketidir. Bir iletken

üzerinden birim zamanda geçen elektron sayısını gösterir. Birimi amperdir (kısaltması “A”)

ve genelde “I” ile ifade edilir.

     İletken maddelerde, farklı derecelerde görülen ve elektron geçişine karşı oluşan

kuvvetlere, direnç/empedans denir ve bu değer ohm (Ω)ile ölçülür.

Elektronların hareket etmesini sağlayan potansiyel farkının yarattığı güç, “Volt”

olarak bilinir. Günlük kullanımda prizlerden alınan ve elektronların hareketini sağlayan

voltaj 220’dir.

     Doğru ve alternatif elektrik akımı olmak üzere iki türlü akım vardır. Doğru akım,

devamlı olarak aynı yönde akan akımdır. Alternatif akım ise belirli aralıklarla yönünü

değiştiren akımdır.

     Doğadaki tüm varlıkların en küçük yapı taşları olan atom ve moleküller, başka atom

ve moleküllerle karşılaştıklarında sahip oldukları elektronların yükleri oranında elektron

alışverişi yapar. Bu alışveriş sonunda, elektron kazanan ve kaybeden atom veya moleküllere

“iyon” denmektedir. İyonlar, elektronların nötr bir atom veya molekülden kopması ile

oluşur. Elektron kaybeden bir molekül pozitif (+) yüklü olup bunlara “katyon” denir.

Elektron kazanan bir molekül ise negatif (-) yüklü olur. Bunlara ise “anyon” denir.

Örneğin,

 H+ (1 elektron kaybetmiş atom, katyon): Ciltte asidik etki oluşturur.

 OH- (1 elektron kazanmış atom grubu, anyon): Ciltte bazik (alkalin) etki

oluşturur.

1.1.1. Tanımı

     Elektrostimülasyon, kelime anlamı olarak “elektrik akımı yardımıyla harekete

geçirmek” demektir.

     Vücut ve cilt bakımında ise elektrik akımı yardımıyla kasların uyarılarak gerginlik ve

esneklik kapasitesini arttırma işlemleri (elektrolifting ve pasif jimnastik) ve iyonize olabilen

(+ ve – iyonlarına ayrışabilen) kozmetiklerin cildin alt katmanlarına ve hücrelerine nüfuz

ettirilmesi (iyontoforezis), elektrostimülasyon yöntemleri olarak bilinmektedir.

Şekil 1.1: Elektroterapi cihazları yardımıyla deride oluşturulan iyon hareketliliği

1.1.2. Kullanılan Akım Türleri

     Bu modülde anlatılan pasif jimnastik, elektrolifting ve iyontoforezis konuları, birer

elektrostimülasyon yöntemleridir ve hepsinde temel olarak aynı akım türleri kullanılır.

Vücut bakımlarında, elektrostimülasyon amacıyla doğru (düz), alternatif ve kesikli

akımlar kullanılmaktadır. Bu akımların türleri ve genel özellikleri Şekil 1.2.’de

gösterilmiştir.

Şekil 1.2: Elektrostimülasyonda kullanılan akım türleri

1.1.2.1. Özellikleri

     Monofazik (doğru, tek yönlü, galvanik) akımlar, uygulamada arka arkaya tekrar edilen

atımlar sonucunda deride yanıklar meydana getirebilmektedir. Bu nedenle vücut bakımı

uygulamalarında bifazik (çift yönlü) uygulamalar tercih edilmeli, galvanik akımın

kullanımında ise çok dikkatli olunmalıdır.

     Bu akımların çok çeşitli dalga formları vardır. Şekil 1.3.’te vücut ve cilt bakımında

kullanılan elektrostimülasyon cihazlarında sık rastlanabilecek dalga formları verilmiştir.

Vücut bakımında kullanılan elektrostimüle cihazları, son yıllarda uygulama amacına

göre hazırlanmış paket programlarla akım özellikleri ayarlı olarak üretilmektedir. Cihazın

üretici veya dağıtıcısı olan firmadan cihazla birlikte eğitimi ve kullanım kılavuzları da

alınmalı ve uygulamalarda bunlardan yararlanılmalıdır.

Şekil 1.3: Vücut ve cilt bakımında kullanılan elektrostimülasyon cihazlarında sık

rastlanabilecek dalga formları

Şekil 1.4: Elektrik akımlarını isimlendirmede sık karşılaşan tanımlar

1.1.2.2. Etkileri

     Elektrik akımlarının uygulanışı sırasında, aynı anda pek çok biyolojik yapı

etkilenmektedir. Uygulama hedeflerine ulaşmak için doğru dokudan cevap almak, bunun için

de doğru tekniği ve ayarları/programı seçmek önemlidir. Bunun yanında diğer önemli

konular uygulamanın ve uygulama yapılacak alanın özelliklerini bilmektir. Genel etki itibarı

ile şu şekildedir:

 Elektronlar, iletkenler üzerinden daha kolaylıkla hareket etmektedir.

 Biyolojik dokularda kaslar ve sinirler iyi iletken özelliktedir.

 Deri ve yağ dokusu iyi yalıtkan özelliktedir.

     Elektrik akımı uygulandığında dokularımız bundan fiziksel, kimyasal ve termal (ısıl)

olarak etkilenir.

 Elektrokimyasal etkiler: Ciltte, anot (+ kutup) altında asidik; katot (- kutup)

altında alkalin reaksiyonlar oluşur ve cildin pH’ı değişir. Vücut, bu değişikliğe

ilgili bölgede kan dolaşımı artışı ile cevap verir. pH değişiminin devamı ve

polarizasyon (kutuplaşma), ilgili bölgede kimyasal yanık riski oluşturur.

 Elektrotermal etkiler: Yüklü parçacıkların hareketi, mikrotitreşime; bu titreşim

ve sürtünme etkisi de biyolojik dokularda ısınmaya neden olur. Elektrot

geçirgenliği, deri direnci ve uygulanan akım türü, yanık oluşmasını önlemede

dikkat edilecek hususlardır. Alternatif akım (AC) ve kesikli akımda (PC)’de risk

oldukça düşük iken düz akımda (DC) daha yüksektir.

 Elektrofiziksel etkiler: Deri altında oluşan iyon hareketliliğinin en önemli

sonucu çevresel sinirlerin depolarizasyonudur (+ ve – kutuplaşmanın

bozulması). Verilen akımla yapay olarak depolarizasyonu sağlanan kas veya

sinir hücresi, kısa bir süre dinlendirdikten sonra akımın tekrar verilmesiyle

yeniden başlangıçtaki kutuplaşmış hâline döner. Aslında bu olay, insan

vücudunun günlük normal çalışması sırasında, hücreler arası madde ve enerji

alışverişi yapmak üzere sürekli tekrarlanmaktadır. Elektrostimülasyonda

kullanılan elektrik akımı ise normal metabolizma tarafından zaten yapılan

hücreler arası bu alışverişi daha da hızlandırmaktadır.

Elektrostimülasyon cihazlarında kullanılan galvanik (doğru) akım ve alternatif akımın

genel metabolizmaya ve deri altı dokulara etkileri şöyle sınıflandırılabilir:

 Galvanik (doğru) akımın etkileri:

 Metabolizmanın düzelmesi: Vücut öz sıvılarında bulunan iyonlar, hücre

çeperlerinin geçirgenliğinin artması ve (+) (-) kutuplaşmanın

düzenlenmesi sayesinde, hücre zarından daha rahat geçebilir. Bunun

sonucunda vücudun yaşamsal önem taşıyan elektrolit dengesi düzenlenir,

metabolizma daha sağlıklı çalışır.

 Kan dolaşımının uyarılması: İyonlar, güzergâhları üzerinde damarların

üzerine gelen sinirlere rastladıklarında damar genişlemesi oluşur. Böylece

kan takviyesi artar, hücrelere daha fazla besin maddesi girebilir ve

sonuçta ödemlerin emilimi kolaylaşır, damar tansiyonunda küçük bir

düşme olur ve nabız normale döner.

 Savunma sisteminin kuvvetlenmesi: Kan dolaşımın artması ile vücudun

koruyucuları olan ve enfeksiyonlara karşı savaşan akyuvarların dolaşımı

kolaylaşır ve yoğunlaşır.

 İdrara çıkmanın (su atımı) artması: Şiş bacaklar veya selülit gibi bazı

vakalarda idrara çıkma, fazla suyun atılması için temel şarttır. İdrara

çıkma azlığı, sıvıların vücutta tutulması ile ilgili problemleri yaratır veya

ilerletir.

 Dokuların pH’ının dengelenmesi: Metabolik alışverişler, lenf ve kan

dolaşımının artması ile doku faaliyetlerin dengelenmesi sonucunda pH

dengelenir.

 Kas sistemi üzerinde izometrik kasılmanın sağlanması: Bu kasılma kas

boyunu etkilemediği için incelme bakımlarında çok etkilidir. Ayrıca

izometrik kasılmalar sonucunda önemli miktarda enerji tüketildiği için

uygulanan bir zayıflama programı bu açıdan da desteklenmiş olur.

Bunların sonucunda;

 Selülitli dokularda azalma,

 Şiş bacaklardaki ağrıda rahatlama,

 Dokularda yenilenme,

 Vücut hacminde azalma,

 Cilt yaşlanmasında yavaşlama,

 Obezitenin azalmasına yardımcı etki,

 Stresten kaynaklanan metabolizma problemlerinde azalma elde edilebilir.

 Alternatif akımın etkileri:

 Kan damarlarına gelen sinirleri harekete geçirir. Böylece solunum

dengesine ve dolaşım sistemine müdahale etmeden damarların üzerinde

masaj etkisi yapar.

 Derin dolaşım artar, bunun sonucunda ödem ve durgun sıvılar atılır.

 Kas sistemi üzerinde izotonik etki sağlar. Bu etkiyle kas hem kısalır hem

de kalınlaşır. Sonuçta kaslar güçlendirilir ve gerginliklerinde (tonüs) artış

olur.

 Toplardamar dolaşımı ve lenfatik sistem üzerinde pompa etkisi sayesinde,

hücreler arasında bulunan sıvıların hareketini ve atıkların atılmasını

hızlandırır.

 Dokular üzerinde toparlayıcı etkisi vardır.

 Dokuların arasında yerleşmiş yağların harekete geçmesi ile kilo ve

hacimde azaltıcı etkisi vardır. Bu etki, dengeli bir beslenme programı ile

desteklenmelidir.

Bunların sonucunda;

 Vücut siluetinde incelme,

 Vücutta deri altı dokularda gevşeme olan bölgelerde toparlanma,

 Stres, kasılmalar, ağrılar ve uykusuzlukta azalma,

 Lenf ve kan dolaşımında artma,

 Vücut hacminde azalma,

 Tutulmuş sıvıların miktarında azalma elde edilebilmektedir.

     Uygulamada kullanılan cihaz çeşidi ne olursa olsun işlemin sonucunu etkileyecek olan

değişkenler şunlardır:

Akım çeşidi: Doğru akım, alternatif akım ve kesikli akım ile çeşitli dalga

formlarının deriye ve dokulara etkilerinden yukarıda bahsedilmiştir.

Polarite: Tek ya da çift kutuplu uygulamalar farklı sonuçlara ulaşmak için

kullanılabilir. Örneğin, kas hacmini arttırmadan vücut siluetini inceltmek

için sadece bipolar (çift kutuplu) uygulamalar yapılırken kas hacmini

arttırmak için hem monopolar hem de bipolar uygulamalar

yapılabilmektedir.

Akım şiddeti: Uygulamada akım şiddetinin kademeli ve kontrollü olarak

arttırılması, uygulamaya çok sayıda kasın dâhil edilmesini sağlar.

Akım frekansı: Frekansın kademeli ve kontrollü olarak arttırılması ile

kasın kasılma hızı ve gücü artar.

Akım süresi: Akımın dokuya verildiği süredir. Akımı kesme

(dinlendirme) süresi ile orantılı olmalıdır. Örneğin, 40 milisaniye

kasılma, 60 milisaniye dinlendirme. Bu oran 1:1’ den az olursa kasta

laktik asit birikimi olacak, bu da müşteri tarafından yorgunluk olarak

hissedilecektir.

Akımı kesme süresi: Akımın kısa bir süreliğine kesilerek dokunun

dinlendirildiği süredir.

     Bu nedenlerle kullanılan cihazın ayarları elle yapılıyorsa akım çeşidi, akım şiddeti,

akım verme süreleri ile akımı keserek dokuyu dinlendirme sürelerinin cihazın kullanım

kılavuzuna uygun olarak çok dikkatli ayarlanması gerekir.

1.1.2.3. Kullanım Amacı

Uygulamanın tıpta ve fizyoterapide kullanım alanları şunlardır:

 Kas gücünü arttırma / koruma

 Motor kontrol için kasın harekete geçirilmesi / eğitilmesidir.

 Ağrı kontrolüdür.

 Kan dolaşımının arttırılması / desteklenmesidir.

 Ödemin azaltılmasıdır.

Elektrostimülasyon, kozmetik vücut bakımı uygulamalarında ise,

 Kan dolaşımının arttırılması / desteklenmesi,

 Zayıflama diyetiyle hızlandırılan lipolizin desteklenmesi,

 Ödemin azaltılması,

 Vücut sıkılaştırma ve şekillendirme,

 Kas dokusu üzerinde tonus (kasın bir uyarıya cevap olarak kasılarak gösterdiği

direnç) ve güç artırıcı sonuçlar almak için kullanılır.

     Pasif jimnastik deyimi, yapılan uygulamanın anlaşılmasını kolaylaştırmak için halk

arasında kullanılan bir deyimdir. Gerçekte bu uygulama, bölgesel şekil bozukluklarının ve

fazla yağ dokularının elektrostimülasyon yöntemiyle giderilmesi esasına dayanmaktadır.

Vücudumuzdaki yağ dokusu, biriktiği yerlerde uygun bir yöntemle azaltılırken kas

dokusunun pasif biçimde çalıştırılarak bölgenin incelmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu

teknik, vücuda yerleştirilen elektrotlarla doğru akım kullanılarak uygulanır.

     Elektrostimülasyon, ısıtma-kasma-dinlendirme esasına göre çalışmaktadır. Tek başına

bir zayıflama yöntemi değildir. Beden-Kitle İndeksi 30’un altında olanlara ya da uygun bir

programla zayıflamakta olan kişilere önerilir. Yöntem, aktif spor gibi efor gerektirmediği

için ağır egzersiz yapması yasaklananlarda zayıflama döneminde egzersiz ihtiyacını karşılar.

Uygulanan sağlıklı diyetle yağ hücrelerinde birikmiş olan yağ azaltılır. Hacmi küçülen

bu yağ hücreleri pasif jimnastikle yapılan kas hareketlerinin de etkisiyle normal boyutlarına

döner. Bölgedeki farklı kas grupları belli bir program doğrultusunda çalıştırılır. Bu

çalışmayla amaçlanan enerji harcatmak değil, kas gerginliğini arttırmaktır. Bölgesel

zayıflamada, kilo verirken oluşan sarkmaları önlemek, vücudu toparlamak ve cm olarak

inceltmek amacıyla kullanılmalıdır. Yöntem, inceltme etkisiyle birlikte kan akımını

düzenleyerek cildin kalitesini artırır ve selülitin azalmasında etkili olur.

     Her seansta artırılan akımla haftada 2-3 kez olmak üzere 15 - 20 seans önerilmektedir.

Sonrasında özellikle lenf drenajı ( pressoterapi) ve vakum uygulaması etkiyi en üst düzeye

çıkararak en iyi sonucun elde edilmesini sağlar.

1.2. Elektrostimülasyon Uygulanmasının Uygun Olmadığı Durumlar

 Kalp pili varlığı: Vücuttan geçen akım, metalleri etkiler, üzerinde birikebilir ve

ritmik çalışan parçaların ritmini bozabilir.

 Protez ve benzeri ek materyallerin varlığı (Platin, rahim içi metal, vb.):

Vücuttan geçen akım, metalleri etkiler, üzerlerinde birikebilir.

 Varis ve kılcal damar hastalıkları: Elektrik akımının damar genişletici etkisi

olduğu için bu tür durumlarda uygulanması tabloyu kötüleştirecektir.

 Damar tıkanıklığı: Elektrik akımının metabolizmayı hızlandırıcı ve damar

genişletici etkisinden dolayı kan dolaşımı hızlanmaktadır. Bu da tıkanıklık

üzerinde basınç oluşturacak ve damar yırtılmasına kadar varan çeşitli

rahatsızlıklara yol açabilecektir.

 Hamilelik: Elektrik akımının metabolizmada meydana getirdiği değişikliklerden

bebeğin etkilenmemesi için hamilelik şüphesi varsa hamilelik boyunca ve hatta

emzirme dönemi boyunca da elektrostimulasyon yöntemleriyle uygulama

yapılmamalıdır.

 Duyu bozukluğu: Özellikle dokunma duyusu ile ilgili ağrı-acı, ısı gibi duyular,

uygulamada uzmana yol gösterici de olabilmektedir. Bu duyuların bozuk olması

durumunda örneğin, yanlış yere bağlanmış bir elektrodun vereceği rahatsızlık

algılanamayacak, şikâyet uzmana bildirilemediğinden uygulama yanlış yapılmış

olacak, istenen sonuç alınamayacağı gibi istenmeyen sonuçlar da meydana

gelebilecektir.

 Havale: İşlem vücut ısısını arttırdığından havaleyi tetikleyebilir.

 Aşırı obezite: Yalıtkan yağ dokusu akım şiddetini azaltır. Bu da istenen sonuca

ulaşmak için gereğinden fazla akım şiddeti uygulamayı düşündürebilir. Vücut

analizi sonucunda kişi “obez” kategorisinde bulunmuşsa önce uygun bir diyet

ve egzersiz programıyla BKİ’nin 30’un altına düşmesi için diyetisyene

yönlendirilmelidir. BKİ 30’un altına düşürüldükten sonra elektrostimüle

yöntemi uygulanmaya başlanmalıdır.

Kanser: Hastalığın öyküsü, şüphesi ve/ veya varlığı durumlarında uygulama

kesinlikle yapılamaz.

Kemik erimesi: Uygulamada kaslar şiddetli bir şekilde kasılıp gevşemekte, bu

sırada da kemiklere oldukça büyük bir kuvvet uygulamaktadır. Sağlıklı

bireylerde kemiği güçlendiren bu kasılmalar kişide kemik erimesi varsa

kırıklara yol açabilmektedir.

Regl dönemi: Özellikle karın bölgesine ve yakınına uygulama yapıldığında,

elektrik akımı rahim kaslarını da şiddetle kasarak reglin şiddetini ve ağrıyı

arttırabilmektedir.

Tümörler ve kistler: Elektrik akımı metabolizmayı hızlandırdığından hücre

bölünmesini de tetiklemektedir. Özellikle yumuşak doku hücreleri bundan daha

kolay etkilenmektedir. Uygulamadan önce belli bir boyutta olan tümör ve

kistler, uygulamadan sonra büyüyebilmektedir. Bu nedenle tümör-kist şüphesi,

varlığı ya da geçirilmiş bir hikâyesi olanlarda elektrostimülasyon işlemleri

uygulanmamalıdır.

 Doku yırtılmaları

 Aktif kanamalar

 Enfeksiyonlar

1.3. Uygulamada Kullanılan Kozmetikler

İletken jel: Vücut bakımı amaçlı elektrostimülasyon (pasif jimnastik)

cihazlarında elektrik akımının deriye iletilmesini kolaylaştırmak için cihaz

pedleriyle deri arasına iletken jel sürülmekte, bazı modellerde ise elektrotlar

ıslak sünger içerisine yerleştirilmekte, bazılarında ise bir kullanımlık pamuklu

pedler ıslatılarak kullanılmaktadır. Kullanılan jeller, piyasada “ekg jeli” olarak

bilinen jellerdir.

Yüzey ve cilt için dezenfektanlar: İşlem öncesi ve sonrasında uzmanın el, cihaz

pedlerinin yüzey dezenfeksiyonunu yapabilmek için uygun dezenfektanların

ortamda bulundurulmaları gerekir.

1.4. Uygulamada Kullanılan Araç Gereçler

Elektrostimülasyon cihazı: Bu cihazlar çok farklı marka ve tipte üretilmektedirler.
Hepsinde ortak olarak,

 Şebeke elektrik bağlantı kablosu ve fişi,

 Cihaz gövdesi içerisine yerleştirilmiş bir sabit akım üreteci,

 Cihaz kontrol paneli bulunmaktadır.

 Cihaza ait kablolar, elektrotlar, pedler ve yapışkan bantlar (cihaz aksesuarları):

     Kablolar, cihazın ürettiği akımı elektrotlara iletir. Elektrotların ucuna takılan

pedler yardımıyla da akım deriye iletilir. Akımın deride doğru dokuya iletilmesi

amacıyla sabitlenmesi için ise yapışkan bantlar kullanılır. Bu araçlar cihazın

marka ve türüne göre değişmektedir. Bazı cihazlarda daha az akım çıkışı varken

bazılarında ise çıkış sayısı daha fazladır. Dolayısıyla kullanılacak ped ve

yapışkan bant sayısı da cihaza göre değişmektedir.

Gereçler: Bir kullanımlık yatak örtüsü, havlu, iç çamaşırı ve terlik

1.5. Uygulama İçin Müşteriyi Hazırlama

     Müşteri ile ilk görüşme, tanışmak ve bir anlamda güven sağlamak amacıyla

yapılmalıdır. Genel olarak şikâyeti dinlenir ve gerekli analizler yapıldıktan sonra kendisi için

uygun bir program önerilebileceği ifade edilir. Vücut ve cilt analizinin neden yapılması

gerektiği kısaca anlatılır, iletişim bilgileri alınıp kaydedilir ve analiz için randevu verilir.

Analiz için gelirken duş alınması ve hiçbir kozmetik, ilaç vb. maddenin cilde sürülmemesi

gerektiği müşteriye hatırlatılır.

     Analiz yapılmadan önce müşterinin iletişim bilgileri müşteri takip kartı veya

bilgisayar programına aktarılır ve buna kimlik bilgileri eklenir.

1.5.1. Vücut Analizi

     Vücutta selülit, bölgesel yağ birikimi, ödem, deride elastikiyet kaybı, sarkma ve

bunlardan kaynaklanan tüm şekil bozukluğu şikâyetlerinde uygulanacak yönteme karar

vermeden önce boy, kilo, BKİ, BÇ/KÇ ve çap-çevre ölçümleri ve analizleri Vücut Analizi

modülünde anlatıldığı gibi yapılacaktır. Analiz, sorunu ve sorunun derecesini ortaya

çıkaracaktır.

     Ortaya çıkan sorunun giderilmesi için uygulanabilecek yöntemler bu aşamada

değerlendirilir. Örneğin, sorun bölgesel yağ birikimi ve selülit ise elektrostimülasyon

yöntemi de kullanılabilecek yöntemlerden birisidir.

     Bu yöntemin kişiye uygun olup olmadığına karar verebilmek için elektrostimülasyonun yapılamayacağı durumların müşteride olup olmadığından emin olunması gerekir.

Vücut Analizi modülünde hazırlanan müşteri kartı örneği, elektrostimülasyon

uygulamalarında da soruları değiştirilerek kullanılabilir. “Elektrostimülasyon uygulamasnın

uygun olmadığı durumlar” başlığında sıralanan maddeler, birer soru cümlesi hâline

getirilerek müşteriye sorulmalı ve cevapları “evet” ya da “hayır” olarak işaretlenmelidir.

Örneğin,

“Vücudunuzda kalp pili, protez ve benzeri ek materyaller var mı? Evet ( ) Hayır ( )

“Kemik erimesi rahatsızlığınız var mı?” Evet ( ) Hayır ( )

     Burada dikkat edilmesi gereken nokta, müşterinin bu bölümdeki soruların tümüne, bu

durumun ya da hastalığın kendisinde bulunmadığı yönünde kesin cevaplar vermesidir.

Eğer cevaplarda tereddüt yaşanıyorsa ya da hastalık mevcutsa müşteri bir sağlık

kuruluşundan kesin cevap alması için yönlendirilmeli, alınan cevapla birlikte doktorun

“Elektrik akım sistemiyle uygulama yapılabilir.” onayı alınmadan kesinlikle işlem

yapılmamalıdır. Aksi takdirde elektrik akımı nedeniyle müşteride oluşabilecek bir sağlık

sorunundan uygulama müşterinin ısrarıyla yapılmış dahi olsa işlemi yapan uzman hukuken

birinci derecede sorumlu olacaktır.

1.5.2. Cilt Analizi

     Vücut cildinin uygulanacak yönteme uygun olup olmadığına karar verebilmek

amacıyla Cilt Analizi modülünde anlatıldığı gibi analiz yapılacaktır.

     Uzman, müşterisinin vücut cildini dikkatli bir biçimde incelemelidir. Aşırı kuru,

hassas veya alerjik, çok ince, kılcal damar çatlamaları, varis, bulaşıcı deri hastalığı, açık yara

ve düzensiz yüzey ve kenarlı benler bulunan ciltlere elektrostimülasyon yöntemi

uygulanmamalıdır.

1.6. Uygulama

     Tüm analizler tamamlanıp değerlendirildikten sonra müşteriye uygun bir bakım

programı hazırlanır ve uygulamaya geçilir.

1.6.1. Uygulama Metodu

     Ortam, cihaz ve araç gereçler hazırlandıktan sonra müşteri uygulama için hazırlanır.

Cihaz pedleri ve elektrotları, cihaz kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde müşterinin

vücudunda işlem yapılacak bölgelere sabitlenir.

     Tüm ayarlar “0” konumundayken cihaz, ana açma-kapama butonuyla çalıştırılır.

Cihazın ayarları yapıldıktan sonra akım ayar düğmeleri kademeli olarak arttırılır. Müşterinin

ağrı duyum eşiği dikkate alınarak akım şiddeti ayarı, kaslarında oluşturulan hareketliliğe

dayanabileceği bir seviyede sabitlenir.

     Otomatik bir program seçilecekse ilk seanslarda akım şiddeti daha düşük olan

programların seçilmesine dikkat edilir. Uygulama ortalama 20-40 dk. sürer. Bu süre sonunda

önce cihazın akım ayar düğmeleri kademeli olarak azaltılıp sıfırlanır, sonra cihaz kapatılır.

Otomatik programlarda süre sonunda akım da otomatik olarak kesilecektir. Daha sonra

bandajlar çözülerek pedler cilt üzerinden kaldırılır. Gerekirse cilt hafif nemli bir bezle

silinerek temizlenir.

     Bu uygulamadan sonra, metabolizmada çoğalan atık maddelerin vücuttan atılmasını

kolaylaştırmak için pressoterapi uygulamaları önerilebilir.

1.6.2. Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

     Elektrostimülasyon cihazlarıyla yapılan işlemlerde, insan vücuduna düşük miktarda da

olsa elektrik verilmektedir. Bunun vücutta ne gibi etkileri olduğu ve hangi durumlarda

uygulanmaması gerektiği yukarıda anlatıldı. Uygulamanın yapılması durumunda ise

öncelikle müşterinin sağlığını korunmak ve daha iyi sonuçlar elde etmek amacıyla bazı

noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir:

 Uzman, kullanılacak cihazın teorik ve pratik eğitimini, cihazın üretici veya

dağıtıcısından almış olmalıdır.

 Uygulamada gerek duyulduğu takdirde başvurmak üzere, cihaz kullanım

kılavuzunun kolay ulaşılabilecek bir yerde bulundurulmalıdır.

 Cilt ve vücut analizi sonuçları müşteri takip kartı ve bilgisayar programına

işlenmelidir.

 Uygulamalar, müşteriye uygun bir program dâhilinde planlanmalı ve seanslar

arasında en az bir gün boşluk bırakılmalıdır.

 İlk seansta müşteriye, uygulanacak işlem, amacı, süresi, hissedebileceği ağrı,

yorgunluk, kendisinin programa destek olmak üzere yapabilecekleri kısa ve net

bir biçimde anlatılmalıdır.

 Elektrikli aletin kullanımı için güvenlik önlemleri alınmış olmalıdır. Su, nem ve

tesisat borularından uzak olunmalıdır.

 Tedavi öncesinde müşteri, tüm metal takılarını çıkarması için uyarılmalıdır.

 Uygulama yapılacak bölgede deri üzerinde tabaka oluşturabilecek ve iletkenliği

azaltabilecek maddeler varsa (kozmetik, ilaç, aşırı sebum, aşırı ter vb.) uygun

bir şekilde temizlenmelidir.

 İletken jel, cihaz pedlerinin tüm yüzeyine hiç boşluk kalmayacak şekilde

sürülmelidir.

 Islak sünger kullanılan bir cihazla çalışılıyorsa süngerin nem oranı, cihaz

kullanım talimatına uygun olarak ayarlanmalıdır.

 Cihaz elektrot ve pedleri, uygulamanın amacına göre doğru bölgelere birbirine

değmeyecek şekilde yerleştirilmeli ve sabitlenmelidir.

 Cihaz elektrotları cilde temas etmeyecek şekilde pedlere yerleştirilmeli ve

sabitlenmelidir.

 Elektrotlar, gövdede yan yana olan elektrot kutupları (+-+-) olacak şekilde

yerleştirilmelidir.

 Cihazın akım ayarlarının daima “0” (sıfır) seviyesinden başlanarak kademeli

olarak arttırılmalı ve uygulama sonunda da kademeli olarak azaltılarak

kapatılmalıdır.

 Elektrotlarda akım varken elektrotlar cilt üzerinden kaldırılmamalı ve cilt

üzerine koyulmamalıdır.

 Göğüs bölgesini çaprazlayan, yani kalbi iki zıt kutbun ortasında bırakan elektrot

yerleşimleri yanlıştır ve kesinlikle yapılmamalıdır. Aksi takdirde kalp ritminde

bozulmaya ve hatta ölüme dahi sebebiyet verilebilir.

Şekil 1.5: Elektrotların kalbi iki zıt kutbun arasında bırakacak şekilde yerleştirilmemesi

 Kollar ve bacaklara karşılıklı olarak farklı kutup yerleşimi, iç organların tümünü

birden iki farklı kutbun arasında bırakacağı için kesinlikle yapılmamalıdır.

Şekil 1.6: Kollar ve bacaklarda farklı kutuptaki elektrotların karşılıklı olarak yerleştirilmemesi

 Şahdamarı üzerine ve ensenin ön-dış bölgelerine kesinlikle elektrot

bağlanmamalıdır. Sinir sıkışmalarına ve damar çatlamalarına neden olunabilir.

Şekil 1.7: Şahdamarın üzerine elektrot bağlanmaması

 Omuriliği iki zıt kutbun ortasında bırakan elektrot yerleşimlerinin kesinlikle

yapılmamalıdır. Aksi takdirde sinir harabiyetine hatta felce neden olunabilir.

Şekil 1.8: Elektrotların omuriliği iki zıt kutup arasında bırakılacak şekilde bağlanılmaması

UYGULAMA FAALİYETİ

2. ELEKTRO LİFTİNG İLE VÜCUT BAKIMI

2.1. Tanımı

     İngilizce bir kelime olan “lift”, Türkçede “kaldırmak”, “yükseltmek”gibi anlamlara

gelmektedir. Elektrolifting ise vücut cildini ve cilt altı dokularını germek-tonlamak amacıyla

elektrik akımları yardımıyla yapılan hareketlendirme yöntemi olarak tanımlanabilir.

2.2. Kullanılan Akım Türleri

     Vücudun göğüsler dışında kalan bölümlerinde genellikle alçak frekanslı alternatif

akımlar kullanılmaktadır. Göğüs üstü kaslarına vücut bakımında kullanılan akımlarla işlem

yapılmamaktadır. Bu bölgede, akım ve frekans farklılığı olan kare dalgayla modüle edilmiş

galvanik akım kullanılır.

2.2.1. Özellikleri

     Alçak frekanslı akım, değişken bir akım türüdür. Voltaj ve frekansı düşüktür. Akım

yoğunluğu kullanım sırasında birkaç miliamperin üzerine çıkmaz. Alçak frekanslı akımların

yoğunluğu ayarlanabilir. Akımı yumuşak veya yoğun bir şekilde vermek mümkündür.

Uygulamanın amacına yöre akımın yoğunluğu da değişiklik gösterecektir. Yumuşak

yoğunluktaki akımlar yüzde olduğu gibi vücut üzerindeki bakımlarda kullanılmak üzere özel

olarak tasarlanmışlardır.

     Alçak frekanslı akımlar kullanılarak uygulanan lifting uygulamalarını ikiye

ayırabiliriz:

Sabit elektrotlar kullanılarak uygulanan lifting uygulamaları: Genellikle

kas tonlama amacıyla yapılır. Bazı pasif jimnastik cihazlarının lifting

programları ile tüm vücuda uygulanabilmektedir. Pasif egzersiz

uygulamalarında kasların motor noktalarına sabit elektrotlar yerleştirilip akım

verilerek kaslar pasif olarak hareket ettirilmekte, bu sayede kaslarda toparlanma

sağlanmaktadır. Kasların motor noktaları, kasılmanın en şiddetli olduğu

bölgeleridir. Bu bölgeler de kas hacminin en geniş olduğu kısım yani kasların

orta kısmıdır. Kullanılan elektrotlar her zaman çifttir ve bipolar uygulama

yapılır.

Hareketli elektrotlar kullanılarak uygulanan lifting uygulamaları: Daha

çok cilt sıkılaştırma ve toparlama amacıyla tüm vücuda değil, göğüsler, üst

kollar ve iç bacaklar, diz içi gibi sınırlı bölgelere yapılan uygulamalardır. Bu

uygulamada hareketli elektrotlar yardımıyla kaslar tek tek uyarılarak

toparlanmalarına yardımcı olunur. Kasların veya özel bir kas guruplarının tek

tek uyarılabilmesi, uygulamanın başarısını arttıran etkenlerdendir. Kullanılan

cihazın özelliğine göre hem monopolar hem de bipolar uygulamalar yapılabilir.

2.2.2. Etkileri

     Bu akımlar kas sinir sistemini etkiler ve her defasında bir kasın kasılmasına neden

olur.

 Bu şekilde yapılan pasif egzersizler, kasın gerginliğini arttırır.

 Kas gevşemesi, doku ve deri sarkıklığı gibi durumlarda toparlayıcı bakım olarak kullanılır.

 Dolaşım sistemine etki ederek toplardamar aktivitesini uyarır. Toplardamar yetersizliği, ödemler ve benzer durumlar gibi dolaşım sistemi bozukluklarından kaynaklanan problemlerde başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlar.

 Lenfatik dolaşımı arttırır.

 Metabolizmayı uyarır. Bölgesel metabolizmada canlanma olur.

 Birikmiş toksin ve sıvıların daha kolay atılmasına yardım eder.

 Epidermisin bazal tabakalarını uyarır ve böylece cildin yenilenmesi uyarılır.

 Fibroblastlar aktive edilerek kolajen ve elastin üretimi uyarılmış olur.

 Cildin elastikiyeti artar.

2.3. Kullanım Amacı

     Elektrolifting yöntemi vücut bakımlarında,

 Selülit ve ödem giderici uygulamalarda gerici ve tonlayıcı bakım olarak,

 Vücut inceltme, bölgesel inceltme, silueti koruma bakımlarında tonlayıcı bakım olarak,

 Bölgesel deri ve doku sarkmalarında gerici ve tonlayıcı bakım olarak kullanılmaktadır.

     Bu yöntem, vücut uygulamalarında günümüzde çok sık kullanılmamaktadır. Aynı

etkileri daha az riskle sağlayabilen ultrasound, radyo frekansı gibi teknolojiler ve yeni nesil

kozmetik ürünler daha fazla tercih edilmektedir.

2.4. Uygulanmasının Uygun Olmadığı Durumlar

     Aşağıdaki durumlardan herhangi biri ya da birkaçı müşteride mevcutsa elektrolifting

uygulaması kesinlikle yapılmamalıdır.

 Kalp pili varlığı,

 Varis ve kılcal damar hastalıkları,

 Damar tıkanıklığı,

 Hamilelik,

 Duyu bozukluğu,

 Aşırı obezite,

 Kanser,

 Tümörler ve kistler,

 Doku yırtılmaları,

 Aktif kanamalar,

 Enfeksiyonlar (bakteri, mantar, virüs vb.)

2.5. Uygulamada Kullanılan Kozmetikler

     Elektrolifting uygulamalarında, elektrostimülasyon işleminde olduğu gibi iletken jel

ve dezenfektanlar kullanılmaktadır.

2.6. Uygulamada Kullanılan Araç Gereçler

Elektrolifting cihazı: Elektrolifting uygulamaları için üretilen cihazlar üretici

firmalara göre farklılıklar gösterebilmektedir. Firmaların uygulama talimatlarına

mutlaka uyulmalıdır. Bununla birlikte hepsinde uygulama mantığı aşağı yukarı

aynıdır.

Cihaz aksesuarları: Cihaza ait kablolar, elektrotlar, proplar, pedler ve yapışkan

bantlardır.

Gereçler: Bir kullanımlık yatak örtüsü, havlu, iç çamaşırı ve terlik

2.7. Uygulama İçin Müşteriyi Hazırlama

     Müşteri ile ilk görüşmenin yapılması, iletişim bilgilerinin alınıp kaydedilmesi ve

analiz için randevu verilmesi aşamaları, elektrostimülasyon uygulamasında anlatıldığı gibi

yapılmalıdır.

2.7.1. Vücut Analizi

 Boy, kilo, BKİ, BÇ/KÇ ve çap-çevre ölçümleri ve analizleri Vücut Analizi modülünde anlatıldığı gibi yapılacaktır.

 “Elektrolifting uygulamasının uygun olmadığı durumlar” başlığında sıralanan maddeler, birer soru cümlesi hâline getirilerek müşteriye sorulmalı ve cevapları “evet” ya da “hayır” olarak işaretlenmelidir.

 Burada dikkat edilmesi gereken nokta, müşterinin bu bölümdeki soruların tümüne, bu durumun ya da hastalığın kendisinde bulunmadığı yönünde kesin cevaplar vermesidir.

 Şüpheli cevaplarda müşteri konuyla ilgili uzman doktora yönlendirilmeli, doktorun “Elektrik akım sistemiyle uygulama yapılabilir.” onayı alınmadan kesinlikle işlem yapılmamalıdır.

2.7.2. Cilt Analizi

Elektrolifting uygulaması da temelde bir “elektrostimülasyon” yöntemi olduğu için;

cilt analizi ve değerlendirmesi, elektrostimülasyon konusunda anlatıldığı gibi yapılacaktır.

2.8. Uygulama

Sabit ve hareketli elektrotlarla uygulanan elektrolifting yöntemlerinin temel

prensipleri aynı olmakla birlikte, uygulamalardaki değişikliklerin bilinmesi gerekmektedir.

Bu yöntemleri ve tekniklerini inceleyelim.

2.8.1. Sabit Elektrotlar Yardımıyla Elektrolifting Uygulama Tekniği

 Cihaz hazırlanır,

 Cilt temizliği yapılır,

 Süre ayarlanır, uygulama süresi, uyarılacak kas guruplarına göre; her bir kas grubu için 1-1.5 dakikadan hesaplanarak ayarlanmalıdır.

 Vücut kaslarının motor noktaları, vücut kaslarını gösteren bir resim veya çizim ve cihazın kullanım kılavuzu yardımıyla bulunarak buralara kendinden yapışkanlı elektrotlar yerleştirilir,

 En iyi sonuçlara ulaşmak için elektrotlar, hedef kasın yapısı da dikkate alınarak birbirlerine paralel olarak yerleştirilmelidir. Elektrotların bağlama şekillerini, belirttiğimiz genel kurallar ve cihaz üreticisinin talimatları dışına çıkmamak şartıyla, değişik pozisyonlarda, seans içersinde veya bir seanstan diğerine değiştirerek kullanabilmek mümkündür.

 Akım kademeli olarak artırılır. (Seans içerisinde olduğu gibi, bir sonraki seansta da akım şiddeti, müşterinin ağrı eşiği göz önünde bulundurularak kademeli olarak artırılmalıdır).

 Akım kesilir,

 Elektrotlar ciltten alınır.

 Cilt tonik yardımıyla silinir.

 Nemlendirici uygulanır.

     Yöntem, haftada iki veya üç defa en az birer gün arayla cildin durumuna göre 12- 15

seanslık bir kür olarak uygulanabilir.

2.8.2. Hareketli Elektrotlar Yardımıyla Myo Lifting Uygulama Teknikleri

     Hareketli elektrotlar yardımıyla elektrolifting uygulamalarında, monopolar ve bipolar

yöntemler kullanılır. İki metodun bir birinin ardı sıra uygulanması başarıyı artırıcı

etkenlerdendir.

2.8.2.1. Bipolar Metot (Çift Kutup Yöntemi)

     Vücuttaki fonksiyonel kaslar uyarılarak bu kasların elastikiyeti ve gerginliği artırılır.

Uygulama tekniği: İki küçükbaşlı elektrot kullanılır. Bunlar cihazın elektrot

tutanaklarına yerleştirilir.

     Elektrotlar iletken bir jel ile ıslatılırlar ve çift olarak kas veya kas guruplarına

yerleştirilirler. İki elektrot biri birine paralel olarak hareket ettirilir. Böylece iki elektrot

arasında kalan kas liflerinin hareketi sağlanmış olur. Elektrotlara gelecek olan akım, cihaz

üzerinde bulunan akım şiddetini ayarlamaya yarayan düğme yardımıyla kademeli olarak

artırılır. Kas kasılmalarının gözle görüldüğü noktaya kadar akım şiddeti artırılmakla beraber,

uygulama yapılan kişinin ağrı duyum eşiği, akım şiddetini ayarlamada göz önünde

tutulmalıdır.

Şekil 2.1: Hareketli elektrotların bipolar olarak yerleştirilmesi

     Her kas gurubu yaklaşık olarak 1- 1,5 dakika süreyle uyarılmalıdır. Bu sürenin

sonunda akım şiddeti kademeli olarak azaltılmalı ve uygulama yapılacak diğer kas

gurubunun üzerine elektrotlar yerleştirilmeli ve akım şiddeti yine kademeli olarak

artırılmalıdır. Bu uygulamada vücut kaslarının yerleri ve şekilleri çok iyi bilinmeli ve cihaz

üretici firmalarının verdiği vücut üzerinde çalışılacak kaslar ve elektrotların temas

ettirileceği noktaları gösteren örnek çizelgeler göz önünde tutularak uygulama yapılmalıdır.

2.8.2.2. Monopolar Yöntem (Tek Kutup Yöntemi)

     Bu yöntemde kas guruplarını fonksiyonel bir kastan uyararak elastikiyetlerini artırmak

amaçlanmaktadır.

Şekil 2.2: Hareketli elektrotların monopolar olarak yerleştirilmesi

     Tek kutup (monopolar) yöntem, uygulamada tek elektrot kullanılır anlamına gelmez.

Alçak frekanslı akımlarla bir elektrik devresi kurabilmek için daima iki elektrota ihtiyaç

vardır.

     Yassı başlı bir elektrot kasın motor noktasına (kasta kasılmanın en şiddetli olduğu

nokta, kasın en geniş kısmı), devre tamamlayıcı diğer elektrot ise uygulama bölgesinin

yakınında bir yere yerleştirilir. Kas motor noktasına verilen alçak şiddetli akımlar, kasların

istem dışı kasılmasını sağlayarak kasın boyunu uzatır. Sonuç olarak deri daha gerginleşir ve

kasların tonüsü artar.

     Uygulama prensibi bipolar metodun aynısıdır. Tek fark monopolar yöntemde aktif

elektrot kasın motor noktasına yerleştirilirken bipolar yöntemde iki elektrottan birinin kasın

başlangıç, diğerinin ise bitiş noktasına yerleştirilmesidir.

     Her iki metodun art arda uygulanması, yöntemin başarısını artırıcı bir etkendir. İlk

önce bipolar, ardından monopolar metot uygulanmalıdır.

     İhtiyacı olan ciltlere, cildin durumuna göre 12- 15 seanslık kürler şeklinde uygulanır.

Yıl içinde cildin ve dokuların durumuna göre birkaç kür uygulama yapmak uygulamanın

başarısını ve etkilerin devamlılığını artıracaktır. Müşterinin evde cildin gerginliği artırıcı

ürünler kullanması başarıyı artırıcı etkenlerdendir.

2.8.3. Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

 Bir kas birden çok ve yüksek seviyede bir kasılma ile karşı karşıya bırakılmamalıdır. Bu tür yanlış bir uygulamanın kas yaralanmaları veya kopmalarına neden olabileceği unutulmamalıdır.

 Kasılma oluşturan akım şiddetini ayarlarken,

 Akım şiddetinin, ağrı duyum eşiği seviyesine bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik göstereceği,

 Uygulama bölgesinin yerine göre değişiklik göstereceği unutulmamalıdır.

Örneğin, kemikli yüzeylerdeki yassı kaslar ve göğüs kasları akım geçişine karşı çok daha hassastır ve akım şiddeti bu hassasiyet göz önünde tutularak ayarlanmalıdır.

 Elektrotlarda akım varken elektrotlar cilt üzerinden kaldırılmamalı ve cilt üzerine koyulmamalıdır.

 Uygulama öncesinde, akım ayar düğmelerinin sıfır konumunda olması gerektiği ve ani olarak verilecek akımının kas yaralanmalarına sebebiyet vereceği unutulmamalıdır.

 Her kas gurubunun yaklaşık olarak 1-2 dakika uyarılması gerektiği unutulmamalıdır.

 Akım kademeli olarak yükseltilmeli ve kademeli olarak kapatılmalıdır.

 Elektrikli aletin kullanımı için güvenlik önlemleri alınmış olmalıdır. Su, nem, tesisat borularından uzak olunmalıdır.

 Uygulama öncesinde metal takılar ve saatler çıkartılmalıdır. Uygulama sırasında müşteri metal olan hiçbir şeye dokunmamalıdır.

3. İYONTOFOREZ

3.1. Tanımı

     İyontoforez ile vücut bakımı, belirli maddeleri galvanik akım kullanarak vücut

cildine nüfuz ettirme yöntemidir.

3.2. Kullanılan Akım Türleri

     İyontoforez işleminde bu işlem için üretilmiş "+" veya "-" değerli kozmetikleri vücuda

nüfuz ettirebilmek için dalgalanmayan (doğru, düz) bir elektrik akımına ihtiyaç vardır. Akım

çeşitleri içerisinde bu özellikte olan ise galvanik akımdır.

3.2.1. Galvanik Akımın Özellikleri

     Galvanik akım, sabit voltaj verebilecek bir güç kaynağı tarafından sağlanır.

Bahsedilen güç kaynağı elektro estetik uygulamalar için iki karakteristik özelliğe sahip

olmalıdır.

 Elde edilen akım kesinlikle dalgalanmamalıdır.

 Güç kaynağı ‘Şiddeti kontrol edilebilir. ‘ tipte olmalıdır. Bunun anlamı eğer güç

kaynağı çok özel bir voltaj (V) ve akım şiddeti (I) sağlarsa elde edilecek

sonuçlar, bağlanan kişinin direnç seviyesine göre insandan insana değişecektir.

İnsan cildinin tedavi süresi içinde bile direncini değiştirdiği düşünülür ise aşırı

direnç düşüşünün ve güç kaynağının akım şiddetinin kontrol edilemediği bir

ortamda, istenmeyen kazalara neden olacağı ortadadır.

3.2.2. Galvanik Akımın Etkileri

 Sinirleri yatıştırıcıdır.

 Ağrı kesici özelliği vardır.

 Hücre bölünmesini çoğaltır.

 Cildi uyarır, cilt salgılamalarını artırır ve derin temizleme yapılmasını sağlar.

 Cildin nem düzeyini yükseltir.

 Dokuların daha fazla beslenmesini sağlar.

     Bu yöntemde, cilde nüfuz ettirilen özel kozmetikteki etken madde sorun giderici ajan,

galvanik akım ise bu maddenin nüfuz etmesini sağlayan taşıma aracıdır. Bu nedenle

iyontoforezin etkileri, ürünün içerisindeki sorun giderici maddenin özelliğine bağlıdır.

Örneğin, uygulanacak ürün nemlendirici özellikte ise işlem nemlendirme, selülit

gidermeye yönelik ise antiselülitiktir. Kozmetik üreticileri çok farklı amaçlara yönelik

değişik formlarda ve her tür cilt tipi için çeşitli ürünler geliştirmektedir. Burada temel şart

kullanılan maddenin iyonlara ayrışabilir nitelikte olmasıdır (pozitif ya da negatif yük

taşımasıdır).

     İyontoforez için kullanılan sıvılar, hücre için çok değerli ham maddeler içerir. Bu

ürünler, hücre içinde sitoplazmada bulunan ve protein fabrikası olan ribozomlar tarafından

alınarak işleme konulur. Bu şekilde uykuda veya yavaşlamış olan bir hücre faaliyete geçer,

yeni bir protein sentezi başlar, hücre bölünmesi gerçekleşir ve cilt üzerinde yenilenme,

canlanma olur.

     İyontoforez işleminde uygulama süresi ve akımın gücü çok önemlidir. Eğer çok uzun

bir süre ve çok güçlü bir akım ile çalışılırsa ürün cildin daha alt katmanlarına gideceğinden

sakıncalıdır. İstenen etki, iyonların epidermisin bazal tabaka ve dermis tabakasına kadar

inebilmesidir.

3.3. Kullanım Amacı

 Tedavi edici maddelerin cildin canlı tabakasına nüfuz ettirilmesidir.

 Hücresel metabolizmayı canlandırma

 Yüzeysel kan dolaşımını arttırma

 Kolajen yapıyı sıkılaştırma

 Cildi tonuslama

 Detoks (toksinlerden arındırma) amaçlarıyla vücut bakımında iyontoforez

uygulamaları yapılabilir.

     Tıpta, ayak ve koltuk altında görülen aşırı terlemenin, eklem romatizmalarının

tedavisinde ve bazı ilaçların deriye zerk edilmesinde de kullanılmaktadır.

3.4. Uygulanmasının Uygun Olmadığı Durumlar

 Ciltte yaralar, sivilceler ve diğer yaralanmalar gibi durumlarda kullanılmamalıdır.

 Varisli bölgelerde kullanılmamalıdır.

 Metal protezli bölgelerde kullanılmamalıdır.

 Kadınların rahim içi araç kullandığı durumlarda, alt karın bölgesine uygulama yapılmamalıdır.

 Kalp pili taşıyanlarda uygulanmamalıdır.

 Cilt hassasiyetinin olduğu bölgelerde uygulanmamalıdır.

 Hamile bayanlara uygulanmamalıdır.

3.5. Uygulamada Kullanılan Kozmetikler

     Vücut bakımlarında istenen çözüme yönelik uygulamalarda cildin canlı hücrelerine

etki edebilecek kozmetiklere ihtiyaç duyulabilmektedir. Normal kozmetiklerin dışında bir

yöntemle hazırlanan bu özel kozmetikler, iyonize edilmiş yani pozitif ya da negatif elektrikle

yüklenmiştir. Bu kozmetikler, kendileriyle aynı kutuplu elektrik akımı yardımıyla cildin

istenilen tabakasına ulaştırılabilmektedir.

Örneğin,

+ değerli ürünler: Cilde asidik etki yapar. Asitlerin sıkılaştırma, soyma, tahriş etme,

hücre uyarımını azaltma, kan basıncını arttırma ve anti mikrobik özelliklerinden

yararlanılması gereken durumlarda bu kozmetikler tercih edilmelidir.

- değerli ürünler: Cilde alkalin etki yapar. Alkalilerin kan basıncını azaltma, hücre

uyarımını arttırma, serbest radikallerle savaşma, asidik doku sıvısını dengeleme toksinlerin

hücre zarına çapraz olarak ozmotik transferi ve gözenekler vasıtası ile bunların dışarı

atılmasını sağlama ve cilt yenilenme sürecini hızlandırma gibi etlileri vardır. Bu etkilerden

yararlanılmak istendiğinde (-) değerli ürünler seçilmelidir.

     Bu aşamada, problemin iyi analiz edilmesi ve bu bilgilerle birlikte, ürünün kullanım

kılavuzunun da dikkatli bir şekilde okunarak probleme ve cilde en uygun ürünün seçilmesi

gerekir.

3.6. Uygulamada Kullanılan Araç Gereçler

 İyontoforez cihazı

 Cihaz aparatları: İyontoforez işleminde monopolar yöntem esastır. Uygulama

yapılacak bölgenin boyut ve özelliklerine bağlı olarak değişik boyutlarda aktif

elektrotlar kullanılır. Vücut uygulamalarında rulo ve çubuk şeklinde olmak

üzere iki değişik elektrot vardır. Pasif elektrot ise bazı cihaz modellerinde yine

çubuk şeklinde olup işlem sırasında müşteriden bunu elinde tutması istenir.

Bazılarında ise kendinden yapışkanlı veya takılabilir bir ped içerisinde dizayn

edilmiştir. Bu tip pasif elektrotlar da uygulama yapılacak bölgenin yakınında bir

bölgeye sabitlenmektedir.

Şekil 3.1: Vücutta kullanılabilecek rulo elektrot probu

     Rulo elektrotlar vücudun daha geniş ve düz yüzeylerde kullanılırken çubuk elektrotlar

göğüsler gibi daha küçük ve hassas alanlarında kullanılmaktadır.

Gereçler: Bir kullanımlık yatak örtüsü, havlu, iç çamaşırı ve terlik

3.7. Uygulama İçin Müşteriyi Hazırlama

3.7.1. Vücut Analizi

 Boy, kilo, BKİ, BÇ/KÇ ve çap-çevre ölçümleri ve analizleri Vücut Analizi modülünde anlatıldığı gibi yapılacaktır.

 “İyontoforez uygulamasının uygun olmadığı durumlar” başlığında sıralanan maddeler, birer soru cümlesi hâline getirilerek müşteriye sorulmalı ve cevapları “evet” ya da “hayır” olarak işaretlenmelidir.

 Burada dikkat edilmesi gereken nokta, müşterinin bu bölümdeki soruların tümüne, bu durumun ya da hastalığın kendisinde bulunmadığı yönünde kesin cevaplar vermesidir.

 Şüpheli cevaplarda müşteri konuyla ilgili uzman doktora yönlendirilmeli, doktorun “Elektrik akım sistemiyle uygulama yapılabilir.” onayı alınmadan kesinlikle işlem yapılmamalıdır.

3.7.2. Cilt Analizi

     İyotoforez uygulaması da temelde bir “elektrostimülasyon” yöntemi olduğu için

cilt analizi ve değerlendirmesi, elektrostimülasyon konusunda anlatıldığı gibi yapılacaktır.

3.8. Uygulama

     Bu yöntem, yeni nesil taşıyıcı sistemlerle donatılmış kozmetiklerin ve ısı, ışın gibi

daha az yan etkiyle deri altına ürün yedirme teknolojilerinin geliştirilmesi nedeniyle

günümüzde çok nadir kullanılmaktadır. Fakat bazı çok özel ürünlerin örneğin çatlak giderme

ve pigmentasyon bozukluklarını gidermede vücut bölgelerine bu yöntemle yedirilmesi, daha

başarılı sonuçlar vermektedir.

3.8.1. Uygulama Metodu

     Uygulamaya başlamadan önce deride bulunan lezyon, sivilceler vb. durumlar, yalıtma

sağlayacak vazelin veya benzeri madde ile kapatılır. İyonize olma özelliği taşıyan ürünler

içerisinden cilt türüne uygun olan bir ürün seçilir.

     Akım şiddeti, ürün polaritesi (pozitif veya negatif yük taşıması) ve en az uygulama

süresi, iyonize edilecek ürünün üreticisi tarafından belirlenecek değerlerdir. Bunların yanı

sıra uygulama yapılan kişinin ağrı duyum eşiği uygulama için önemlidir. Bu nedenle azami

akım şiddeti,

 Ürünün tipine,

 Kullanılacak olan elektrotların boyutuna,

 Cilt tipine,

 Müşterinin ağrı duyum eşiğine göre ayarlanmalıdır.

 Cilt tipine göre uygulanacak azami akım değerleri:

o Normal ciltler için 0.40- 0.70 mA

o Yağlı ciltler için 0.40- 0.99 mA

o Hassas ciltler için 0.20- 0.25 mA olmalıdır.

 Kullanılacak elektrot formlarına bağlı olarak azami akım değerleri:

o Rulo tip elektrot için 0.96 mA

o Çubuk tip elektrot için 0,99 mA

     Kullanılacak ürün + değerde ise aktif olan elektrot cihazın pozitif çıkış noktasıyla

irtibatlandırılır (kırmızı kablo). Pasif elektrot ise cihazın negatif çıkış noktasıyla

irtibatlandırılır (siyah kablo) ve nemli bir peçete ile sarılarak uygulama yapılacak bölgenin 5-

6 cm uzağına sabitlenir (sırt, kol vb.).Rulo veya çubuk elektrot aktif elektrota takılır. Ürün –

değerde ise aktif elektrot ise cihazın negatif çıkış noktasıyla irtibatlandırılır (siyah kablo).

Seçilen ürün, işlemin uygulanacağı vücut bölgesine sürülür ve aktif elektrot

yardımıyla hızlı bir biçimde cilde yedirilir.

Resim 3.1: Kalça bölgesinde rulo tip elektrotlarla iyontoforez uygulaması

3.8.2. Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

 Müşterinin üzerinde bulunan tüm metal objeler ve yüzük, kolye, bilezik vb. mücevheratlar mutlaka çıkarttırılmalıdır.

 Uygulama öncesinde derinin ince olduğu dirsek içi gibi bir bölgede mini bir işlem yapılarak alerjik reaksiyon oluşup oluşmadığı test edilmelidir.

 Uygulama süresince müşterinin hiçbir metal objeye dokunmasına izin verilmemelidir.

 Temiz bir cildin akımı daha iyi geçireceği unutulmamalıdır.

 Deride bulunan lezyon, sivilceler vb. durumlar, yalıtım sağlayacak vazelin veya benzeri maddeler ile kapatılmalıdır.

 Cihazın tüm kontrol düğmelerinin sıfırda olup olmadığı kontrol edilmelidir. Tüm düğmelerin uygulamaya başlamadan önce sıfır konumda olması çok önemlidir.

 Cilt ile metal elektrotlar arasında mutlaka sünger bir koruyucu hazırlanmalıdır.

 İyonize edilecek ürün pozitif ise aktif elektrot cihazın pozitif çıkış noktasına, pasif elektrot ise negatif çıkış noktasına bağlanmalıdır.

 Aktif elektrot uygulama yapılacak bölgeye, pasif elektrot ise uygulama yapılacak bölgenin birkaç cm yakınına gelecek şekilde yerleştirilmelidir.

 İyonize edilecek ürünü üreten firmanın tavsiye ettiği değere ulaşıncaya kadar akım şiddetini kademeli olarak artırmaya ve belirli bir süre akımın sabit kalmasına özen gösterilmelidir.

 Akım şiddeti müşterinin ağrı duyum eşiğine göre ayarlanmalıdır. Bu nokta müşterinin hafif karıncalanma hissettiği andır.

 Uygulama süresinde müşteri acı hissediyor ise akım şiddeti düşürülmeli, uygulama süresi artırılmalıdır.

 Uygulama süresince elektrot ciltten kaldırılmamalıdır. Aksi takdirde müşteri acı duyabilir.

 Uygulama sırasında müşterinin cildi, çok iyi gözlenmelidir.

 Elektrotlar bir bölgede sabit tutulmamalı, devamlı hareket ettirilmelidir. Aksi takdirde ciltte istenmeyen yanıklar olabilir.

 Uygulama bitiminde akım şiddeti kademeli olarak azaltılmalı ve sıfırlanmalıdır.

 Akım şiddeti sıfırlanmadan elektrotlar ciltten kaldırılmamalıdır.

 Uygulama bölgesine uygun elektrot seçilmelidir.

 Cilt bölgesinde yerel bir grileşme veya gri noktalar belirirse mutlaka aşırı alkalik veya asidik reaksiyon olmuş demektir. Bu bölge soğuk su ile hemen yıkanmalı, temiz gazlı bir bezle kapatılmalıdır. Yaklaşık 15 dakika sonra yoğun bir nemlendirici sürülmelidir. Bir iki gün kozmetik kullanmaması önerilmelidir.

 İyontoforez uygulamasından sonra yüksek frekans uygulamanın cildi dış etkilerden korumak ve dezenfekte etmek amacıyla önemli olduğu unutulmamalıdır.

 Elektrotlar ve kullanılan malzemeler dezenfekte edilmelidir.

4. ULTRASOUND

4.1. Tanımı

     “Ultrasound” insan kulağının işitmeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarına

verilen isimdir. “Öteses” ve “ultrases” de bu kavram için önerilen adlardandır. Ultrasound

temelde, elektrik enerjisini ses dalgalarına çevirerek yüksek frekanslı titreşim veren bir

sistemdir.

     Vücut bakımında ses dalgaları yardımıyla epidermisin birikimlerden arındırılması,

özel kozmetiklerin yağ dokusuna ulaştırılması ve yağ hücrelerinin küçültülmesi amacıyla

yapılan işlemlere “ultrasound ile vücut bakımı” denir.

Resim: 4.1: Vücutta pedli sistemle ultrasound uygulaması

4.2. Ses Dalgası Türleri

     Ses dalgaları, insan tarafından duyulabilirliklerine ve frekanslarına göre dörde ayrılır:

 Infrases (sesötesi, infrasound): 20 hertz veya altındaki frekanslarda olan, duyulamayan sestir.

 İşitilebilir ses (audible sound): 20-20 000 hertz arasında frekansı olan duyulabilir sestir.

 Ultrases (ultrasound): 20 000 hertz ile 1 Ghz (cigahertz) arasındaki frekansa sahip duyulamayan sestir.

 Hiperses: 1 GHz’den yukarıda frekansı olan, duyulamayan sestir.

4.2.1. Özellikleri

     “Ses” cisimlerin titreşimi sonucunda meydana gelir. Sesin iletilebilmesi için bir ortam

(madde) gereklidir. Sesin yayılımı, bir yerden başka bir yere enerji taşınımı şeklindedir. Ses

dalgalarının yayılma hızını, ortamın cinsi, yoğunluğu, ısısı ve diğer bazı faktörler belirler.

Ortam ne kadar yoğun ise yayılma hızı o kadar artar.

     Ultrases, infrases ve işitebilir ses, darbe, sürtünme ve hava hareketleri ile oluşur.

Ultrases elektromanyetik değil, akustik bir dalgadır. Başka bir deyişle gaz, sıvı veya katı

ortamdaki mekanik bir dalgadır.

4.2.2. Etkileri

     Vücut bakımlarında ultrasoundun aşağıdaki etkilerinden yararlanılmaktadır:

4.2.2.1. Mekanik Etki

     Ses dalgalarının tekrarlanan seri basınç dalgalarından meydana geldiği ve yayıldığı

ortamlardaki molekülleri titreştirerek ilerlediği bilinmektedir. Dokulara uygulanan

ultrasound dalgaları, su ile dolu bir havuza atılan taşın oluşturduğu dalgalara benzer bir etki

yapar. Taşın suda meydana getirdiği etkiye benzer şekilde, dokuda hareketlenme oluşturulur.

Ultrases bir organda yayılırken organın hücre grupları periyodik basınç değişimine

maruz kalır. Bu olaya sesin mikro masaj etkisi denir. “”Ultrasound” un yarattığı mikro

masaj, dokuların sıkıştırılmasına, genişlemesine, hücre sürtünmesine ve defibroza (kolajen

liflerin selülitli dokuda kalınlaşarak oluşturduğu bantların normale dönmesine) neden olur.

4.2.2.2. Termal Etki

     Ultrasound tarafından açığa çıkarılan enerji, ısıya dönüşerek kasların genişlemesini

sağlar. Mekanik ve termal etkilerin sonucunda yerel toplardamarlar ve lenfatik dolaşım

etkinleşir, kaslar gevşer.

4.2.2.3. Biyolojik Etki

     Yapılan araştırmalar sonucunda, frekansı 517 Khz ve yoğunluğu 110 mW/cm olan

ultrasound dalgalarının lipolitik (yağ eritici) etki oluşturduğu tespit edilmiştir.

Bu etkinin mekanizmasını kısaca açıklayalım:

     Ultrases dalgası, seçilen vücut bölgesinde özel olarak yağ hücrelerini hedefler ve kan

damarı, sinirler gibi çevre dokulara zarar vermez. Ultrases dalgaları dokuya verildiği zaman,

santral sinir sisteminden bağımsız olarak yağ dokusunda nor-adrenalin hormonunun

salıverilmesini artırır. Serbestleşen nor-adrenalin, yakınında bulunan, yağ yakımını başlatan

alıcılar ve yağ hücreleri tarafından alınır. Bunun sonucunda yağ yakımı ve ortama serbest

yağ asitleri salıverilmesi başlar. "Trigliserit" olarak da bilinen yağ asitleri, hücreler arası

mesafeye geçerek damarsal ve lenfatik sistem yoluyla karaciğere taşınır ve burada

parçalanarak vücuttan atılır. Ortamda bulunan yüksek yağ asidi ve gliserol, bu uygulamanın

devamında spor veya benzeri egzersizler ile tüketilmelidir.

     Bu etkilerden vücut bakımında yararlanılmaya başlanması, yeni sayılabilecek bir

gelişmedir.

4.2.2.4. Phoresis (Ürün Yedirme) Etkisi

     Ultrasound uygulamalarıyla özel ürünlerdeki yağ parçalayıcı ajanların yağ dokusunda,

mezoterapi veya lipoliz uygulamalarına göre daha derin ve daha geniş alanlara etki ettiği

bulunmuştur. Ultrasound 28-32 Khz aralığında aktardığı ses dalgaları ile derin ısı etkisi

yaratarak kan dolaşımını arttırıp metabolizmanın çalışmasını hızlandırmaktadır.

Resim 4.2: Ultrasound dalgalarının deri ve deri altı dokulara nüfuzu

4.3. Kullanım Amacı

     Günümüzde kimya, klimatoloji, metalürji, gıda ve daha birçok alanda ultrasound

teknolojisinden yararlanılmaktadır.

     Tıpta ultrasound:

 Fizik tedavide düşük frekanslı ses dalgalarıyla dokunun ısıtılmasında,

 Özellikle üst solunum yolu rahatsızlıklarında ihtiyaç duyulan soğuk buhar üretiminde,

 Cerrahide suyu titreştirmek suretiyle tıbbi cihazların mikro seviyede temizliğinde,

 Teşhis amaçlı görüntülemede kullanılmaktadır.

     Kozmetik amaçlı uygulamalardan vücut bakımında ise,

 Selülit (3. ve 4. derece) giderme bakımlarında: Yağların harekete geçirilmesi, selülitli dokulardaki şekil bozukluklarının giderilmesi ve dokuya taşınan oksijen ve besin miktarının arttırılması amacıyla,

 Bölgesel incelme

 Ürün yedirme

 Epidermisin birikimlerden arındırılması işlemlerinde tek ya da kombine bakım olarak,

 Lipoliz/ mezoterapi vakumterapi, pressoterapi, lipostimülasyon işlemleriyle ve obezite tedavisiyle kombine ve tamamlayıcı bakım olarak, kullanılmaktadır.

4.4. Uygulanmasının Uygun Olmadığı Durumlar

     Aşağıdaki durumlarda ultrasound uygulaması kesinlikle yapılmamalıdır:

 Hamilelere

 Kalp pili bulunanlara

 Alkollü kişilere

 12 yaş altındakilere

Aşağıdaki durumlarda ise ilgili doktora danışmadan uygulama yapılmamalıdır.

 Virüs enfeksiyonu olanlara (malarya, verem, AİDS, sarılık vb.),

 Tansiyon hastalarına,

 Kanser hastalarına,

 Böbrek hastalarına,

 Damar tıkanıklığı olanlara,

 Kılcal damarların genişlemesi bulunanlara,

 Bulaşıcı hastalığı ve enfekte cilt lezyonu bulunanlara,

 Yüksek ateşi olanlara,

 Alerjisi olanlara,

 Plastik cerrahi uygulanmış olanlara,

 Vücudunda implant (metal protez, silikon, dolgu maddeleri vb.) bulunanlara yapılmamalıdır.

4.5. Uygulamada Kullanılan Kozmetikler

     Ultrasound uygulamalarında, elektrostimülasyon işleminde olduğu gibi iletken jel ve

yüzey ve cilt için dezenfektanlar kullanılmaktadır.

4.6. Uygulamada Kullanılan Araç Gereçler

Ultrasound cihazı: Ultrasound uygulamaları için üretilen cihazlar üretici

firmalara göre farklılıklar gösterebilmektedir. Firmaların uygulama talimatlarına

mutlaka uyulmalıdır.

Cihaz aksesuarları: Cihaza ait kablolar, proplar, pedler ve yapışkan bantlardır.

Gereçler: Bir kullanımlık yatak örtüsü, havlu, iç çamaşırı ve terlik

4.7. Uygulama İçin Müşteriyi Hazırlama

     Müşteri ile ilk görüşmenin yapılması, iletişim bilgilerinin alınıp kaydedilmesi ve

analiz için randevu verilmesi aşamaları, elektrostimülasyon uygulamasında anlatıldığı gibi

yapılmalıdır.

4.7.1. Vücut Analizi

 Boy, kilo, BKİ, BÇ/KÇ ve çap-çevre ölçümleri ve analizleri Vücut Analizi modülünde anlatıldığı gibi yapılacaktır.

 “Ultrases uygulamasının uygun olmadığı durumlar” başlığında sıralanan maddeler, birer soru cümlesi hâline getirilerek müşteriye sorulmalı ve cevapları “evet” ya da “hayır” olarak işaretlenmelidir.

 Burada dikkat edilmesi gereken nokta, müşterinin bu bölümdeki soruların tümüne, bu durumun ya da hastalığın kendisinde bulunmadığı yönünde kesin cevaplar vermesidir.

 Şüpheli cevaplarda müşteri konuyla ilgili uzman doktora yönlendirilmeli, doktorun “Elektrik akım sistemiyle uygulama yapılabilir.” onayı alınmadan kesinlikle işlem yapılmamalıdır.

4.7.2. Cilt Analizi

     Tüm vücut cildi, “Cilt Analizi” modülünde anlatıldığı gibi analiz edildikten sonra

ciltte açık yara, bulaşıcı hastalık, aşırı hassasiyet veya kullanılan kozmetik ve materyallere

alerji, düzensiz kenarlı, şekil ve renk değiştiren benlerin olup olmadığı açısından da

incelenecektir. Bu durumlar yoksa müşteri ultrasound uygulamaları için uygundur ve işlem

yapılabilir.

4.8. Uygulama

     Ultrasound dalgaları vücuda hareketli problar veya sabit pedler yardımı ile

uygulanır. Ultrasound tedavilerinde derindeki yağ dokusunun etkilenebilmesi için ultrasound

pedlerinin işlemin yapılacağı bölgede sabit olarak bağlanarak en az 20 dakika süreyle

kalması gerekmektedir. Bu süre uygulama yapılacak müşterinin problemine, kullanılan

cihaza ve seçilecek programa göre 20-90 dakika arasında değişmektedir.

4.8.1. Uygulama Metodu

     Ultrases tedavisi daha yoğun olarak karın, bel ve basen bölgelerine uygulanır. Bazı

kişilerde bacak iç yüzlerine de uygulama yapılabilmektedir.

     Ultrasound pedlerine jel sürülür ve selülitli bölgelere yerleştirilir. Pedler, gevşekliği

ayarlanabilen bantlar ile sabitlenir. Kendinden yapışkanlı pedler içinse sabitleme bantlarına

ihtiyaç yoktur. Prop kullanılan cihazlarda da bölgeye uygun proplar seçilir ve cihaza

yerleştirilir. Probleme uygun program seçilir, sistematik bir şekilde tüm bölgeye ultrason

uygulanır ve tedavi başlar. Program bittiğinde cihaz ultrasound akımını durduracaktır. Bazı

modellerde sesli uyarı da yapabilmektedir. Uzman, cihazı kapatıp bantları ve/veya yapışkanlı

pedleri çözmeli ve iletken jel artıklarını, hafif dezenfektanla nemlendirilmiş sünger

yardımıyla silmelidir.

     Herhangi bir iyileşme süreci yoktur ve takip gerektirmez. Uygulama süresi, kullanılan

cihazın ve programın özelliğine göre 20 dk. ile1.5 saat arasında değişir. Üç haftada bir tekrar

edilebilir ve genellikle 1-4 seans yeterlidir.

4.8.2. Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

 Müşteriye işlem öncesinde üç saat aç kalması gerektiğini, randevu verirken hatırlatınız.

 Program seçimini vücut ve cilt analizi sonuçlarına göre yapınız.

 Jeli pedlerin tüm yüzeyine hiç boşluk kalmayacak şekilde sürünüz.

 Pedlerin tüm yüzeyini cilde tam olarak temas ettiriniz ve sabitleyiniz.

 Kalp, beyin ve yara çevresine uygulama yapmayınız.

 Benlerin üzerine uygulama yapmayınız.

 Uygulama sonrasında açığa çıkan serbest yağ asitlerinin atılımı için 30-45 dakika egzersiz ya da buna eş değer bir cihaz uygulaması için müşteriyi yönlendiriniz.

UYGULAMA FAALİYETİ