SALON HAZIRLIĞI VE HİJYENİ

1. SALON HİJYENİ

1.1. Sterilizasyon

     Sterilizasyon bir nesnedeki zararlı ve faydalı tüm bakterileri yok ederek mikroplardan

arınmış hâle getirmektir.

     Hijyen, sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve

alınan temizlik önlemlerinin tümü olarak tanımlanmaktadır.

     Bir güzellik okulundaki veya salonundaki tüm malzeme ve aletlerin sterilize

edilmesinin imkânsız olduğunu kabul etmek gerekir. Bu nedenle alet ve malzemelerin

sterilize edilmek yerine sağlığı koruyucu şekilde temizlenmesi (sanitasyon)

gerçekleştirilmektedir.

     Sanitasyon ve sterilizasyon güzellik uzmanı için pratik öneme sahiptir; çünkü her ikisi

de özellikle enfeksiyona ve bulaşıcı hastalıklara yol açan mikropların üremesini engellemek

ve mümkünse tamamen mikropları yok etmek için gerekli metotları içerir.

Aşağıda sanitasyonla ilgili kavramların tanımları yer almaktadır.

 Antiseptik: Bakteriyi öldüren veya bakterinin gelişmesini durduran kimyasal

maddedir.

 Asepsis: Mikroplardan arınmış olmaktır.

 Bakterisid: Bakterileri yok etme gücüne sahip kimyasal bir maddedir.

 Dezenfekte etmek: Bir nesnenin üzerindeki bakterileri yok etmektir.

 Dezenfektan: Bakterileri yok etme gücüne sahip kimyasal maddedir.

 Fumigant: Temiz malzemeleri muhafaza etmek için kullanılan tütsü/buhardır.

 Jermisid (germicide): Mikropları öldürme gücüne sahip kimyasal maddedir.

 Sanitize etmek: Malzemeleri sağlığı koruyucu şekilde temizlemektir.

 Sepsis: Bakterilerin kana karışarak kanı zehirlemesidir.

 Steril: Tüm mikroplardan arınmış olmaktır.

 Sterilize etmek: Her türlü (yararlı ve zararlı) bakteriden arındırmaktır.

1.1.1. Sterilizasyon ve Sanitasyon Yöntemleri

     Sterilizasyon ve sanitasyonun çok bilinen 5 yöntemi vardır. Bunlar iki ana başlık

altında toplanabilir:

1.1.1.1. Fiziksel Yöntemler

 Buhar ısısı

 100 0C ısıda 20 dakika kaynayan su (Bu metot güzellik salonlarında artık kullanılmamaktadır.)

 Buhar, buhar basınçlı sterilizasyon aleti gerekir. Tıbbi alanda bakteri ve sporları öldürmek için kullanılır.

 Kuru ısı (pişirme)

 Salonlarda çarşaf, havlu, sargı bezi, pamuk ve benzeri malzemeleri sterilize etmek için kullanılır.

 Ultra-viyole ışınlar

 Güzellik salonlarında sanitasyondan geçmiş malzemeleri temiz tutmak için elektrikli sanitasyon aletinin içinde kullanılır.

1.1.1.2. Kimyasal Yöntemler

     Antiseptik ve dezenfektanlar hâlen güzellik salonlarında kullanılmaktadır.

     Buhar (fumigantlar), kabin şeklindeki sanitasyon aletinin içinde temizlenmiş malzemeleri saklamak için kullanılır.

     Kimyasal maddeler güzellik salonlarında bakteri yok edilmesi veya çoğalmasının

kontrol altında tutulması için kullanılan en etkin sanitasyon araçlarıdır. Sanitasyon amaçlı

kullanılan kimyasal maddeler antiseptik veya dezenfektanlardır.

     Bir antiseptik bakteriyi öldüren veya bakterinin gelişmesini engelleyen maddedir.

     Genel bir kural olarak antiseptikler cilt üzerinde emniyetle kullanılabilir.

     Dezenfektan, çoğu bakteriyi yok eder ve malzemelerin sanitasyonunda kullanılır.

     Pek çok kimyasal madde hem antiseptik hem de dezenfektan olarak sınıflandırılabilir.

     Güçlü bir solüsyon dezenfektan olarak hafif bir solüsyon ise antiseptik olarak kullanılabilir

(Örneğin: formalin= su ile karıştırılan “formaldehyde’, alkol veya quats).

İyi bir dezenfektandan beklenenler şunlardır:

 Hazırlanması kolay olmalıdır.

 Etkisini çabuk göstermelidir.

 Kokusuz olmalıdır.

 Aşındırıcı olmamalıdır.

 Ekonomik olmalıdır.

 Cildi tahriş etmemelidir.

Piyasada kullanıma hazır pek çok kimyasal dezenfektan madde bulunmaktadır.

Güzellik salonlarında yaygın olarak kullanılan kimyasallar şunlardır:

 Dörtlü amonyum bileşiği(Quaternary ammonium compounds-quats): Aletlerin sanitasyonu için kullanılır.

 Formaldehid: Aletlerin sanitasyonu için kullanılır.

 Alkol – kesici: Aletlerin ve elektrotların sanitasyonu için kullanılır.

 Hazır ticari ürünler: Yerleri, lavaboları ve tuvaletleri temizlemek için kullanılır.

     Islak sanitasyon kabı, içine dezenfektan sıvısının doldurulduğu ve temizlenecek aletlerin tamamen daldırıldığı bir haznedir. Sıvının kirlenmesini engellemek için bir kapağı vardır. Islak sanitasyon kaplar çeşitli boylarda ve biçimlerde temin edilebilir.

Dezenfektan sıvı ile dolu kaba aletlerinizi batırmadan önce şunları mutlaka

yapmalısınız:

 Fırça ve taraklardan saçları temizleyiniz.

 Aletleri sıcak su ve sabunla iyice yıkayınız.

 Aletleri iyice durulayınız.

     Bu işlemler sıvının kirlenmesini önler. Ayrıca sıcak su ve sabun pek çok mikrobu yok eder.

     Aletler, dezenfektanlı sıvıdan çıkarıldıktan sonra temiz suda durulanmalı, temiz havlu

ile kurulanmalı, kullanılana kadar kuru sanitasyon kabininde saklanmalıdır.

 Kuru sanitasyon veya kabin sanitasyonu: Bu kabin hava geçirmez bir kabindir ve aktif bir fumigant içerir. Sanitasyondan geçen aletler kullanılana kadar bu kabinde temiz saklanabilir.

 Fumigant hazırlama: Bir yemek kaşığı dolusu (15m1) boraks ve 1 yemek kaşığı dolusu 15 formalini su ile karıştırılmış formadehidi bir küçük tepsiye koyarak kabinin tabanına yerleştiriniz. Formaldehid buharı oluşacaktır. Kimyasalları etkileri azaldıkça yenileyiniz, bu süre kabin ağının ne sıklıkta açılıp kapandığına bağlıdır. Formalin tablet hâlinde de bulunabilir. Üreticisinin kullanma talimatlarına uymalısınız.

 Ultra-viyole ışınlı elektrikli sanitasyon cihazı: Tarak, fırça, cımbız, manikür aletleri ve her türlü araç gerecin kullanılana kadar temiz tutulmasında etkilidir. Aletler en az 20 dk. ışın altında kalmalıdır. Tarak, fırça ve aletler ultra-viyole cihazında yerleştirilmeden önce sanitasyondan geçmeli, yağdan arındırılmalıdır; çünkü ışınlar yağlar tarafından emilir. Etkili bir kullanım için üretici talimatlarına uymalısınız.

 Kimyasal sanitasyon maddeleri (dörtlü amonyum bileşikleri (quats)): Bu bileşikler dezenfektan etkisi gösterir. Farklı ticari ve kimyasal isimler altında satılır. Avantajları ise kısa sürede dezenfekte etmeleri, kokusuz ve renksiz olmaları, zehirlememeleri ve bozulmamalarıdır. 1/1000’lik solüsyonlar yaygın olarak aletlerin sanitasyonunda kullanılır. Solüsyonda bekletme süresi kullanılan

solüsyonun kuvvetine bağlı olarak 1-5 dakika arasında değişir.

Dikkat! Herhangi bir quatsı kullanmadan önce etiketindeki direktifleri ve kullanma

kılavuzunu dikkatle inceleyiniz.

     Ürün doğal yumuşaklığı veya sertliğindeki su ile kullanılabilir mi, yoksa sertliği giderilmiş su mu gereklidir öğreniniz. Pas önleyici içerip içermediğini araştırınız. Eğer üründe pas önleyici yoksa solüsyona % 1/2 sodyum nitrit eklemek metallerin paslanmasına engel olur.

1/1000 kuvvetinde bir quats hazırlama: Eğer ürün % 10 aktif madde içeriyorsa 3.8 litre (1 galon) suya 37.5 ml (1 1/4 oz) quats solüsyonu ekleyiniz. Eğer ürün % 12 aktif madde içeriyorsa 3.8 litre suya 30 ml (1 oz) quats solüsyonu ilave ediniz. Eğer ürün % 15 aktif madde içeriyorsa 3.8 litre suya 22.5 ml (3/4 oz) quats solüsyonu ilave ediniz.

Kimyasal dezenfektanlarla sanitasyon yapımı aşamaları:

 Aletleri sıcak su ve sabunla iyice yıkayınız.

 Sabun kalıntılarının tamamını temizlemek için sıcak su ile durulayınız.

 Aletleri ıslak sanitasyon kabına daldırınız. Aletleri sanitasyon kabından çıkarıp suda durulayınız ve temiz havlu ile kurulayınız.

 Temiz aletleri tek tek selofana sararak kullanana kadar sanitasyon kabininde veya ultra-viyole cihazında saklayınız.

Alkol ile sanitasyon yapımı

     Elektrot ve metal aletleri temizlemek için % 70 alkol veya % 99 isopropyl alkol kullanınız. % 70 alkol etil alkol demektir. %99 isopropyl alkol % 70 etil alkol ile aynı kuvvettedir.

     İnce kesici kenarları olan aletlerin en etkili temizliği yüzeyin %70 alkole batırılmış pamukla silinmesiyle yapılır. Bu uygulama keskin kenarlarının körlenmesine engel olur. Elektrotları emniyetli bir şekilde temizlemek için % 70 alkole batırılmış pamukla yüzeylerini nazikçe oyun. Temizlenmiş malzemeleri kuru veya ultra-viyole sanitasyon cihazına yerleştirin.

Yerlerin lavaboların ve tuvalet kapılarının temizliği

     Yerleri, lavaboları ve tuvalet kapılarını temizlemek için ticari malzemeler kullanınız. Hoşa gitmeyen kokuları bastırmak ve rahatlatıcı kokular yaymak amacıyla deodorant kullanılabilir.

     Hangi dezenfektanı kullanırsanız kullanın uygun şekilde ve üreticisinin önerdiği gibi sulandırmaya dikkat ediniz.

     Temiz bir güzellik salonunda servis yapılması müşterilerin her zaman hoşuna gider.

     Bu alışkanlığı edininiz. Her şeyi temiz ve düzenli tutunuz.

Solüsyon oranları

%100 aktif sıvı konsantre Kuvvet

 30 ml (1 oz) suya 5 damla sıvı veya,0,36 litre (12 oz) suya 1 çay kaşığı (5 ml) sıvı

%1

 30 ml (1 oz) suya 10 damla sıvı veya

 0,36 litre suya 2 çay kaşığı (10 mI) sıvı %2

 0,36 litre suya 4 çay kaşığı (20 mI) sıvı %4

 0,36 litre suya 5 çay kaşığı (25 mI) sıvı %5

 0,36 litre suya 10 çay kaşığı (50 mI) sıvı %10

Ölçü değişim tablosu:

Normal bardak 8 oz (0.237 litre

1 Pint 16 oz (0.475 litre

1 Quart 32 oz (0.95 litre

1/2 Galon 64 oz (1.9 litre

Güvenlik önlemleri

     Kullanım hatalarını ve kazaları engellemek için güvenlik önlemleri alınmadıkça kimyasal sanitasyon elemanları bazı tehlikeler içerir. 

Uygulanması gereken güvenlik kuralları şunlardır:

 Kimyasalları küçük miktarlar hâlinde satın alınız, serin ve kuru bir yerde saklayınız. Aksi takdirde kimyasallar hava, ışık ve ısıyla temas ederlerse bozulabilir.

 Kimyasalları dikkatli tartınız ve ölçünüz.

 Tüm kutu ve kapları etiketli, kapakları kapalı ve kilit altında tutunuz.

 Kimyasalları veya solüsyonları koklamayınız; çünkü bazılarının keskin bir kokusu vardır ve burun dokularını tahriş edebilir.

 Kimyasalları sulandırırken dökmemeye dikkat ediniz.

 Aletleri ısı kaynağından alırken yanmamak için pens kullanınız.

 Her zaman kullanıma hazır bir ilk yardım çantası bulundurunuz.

Sanitasyon kuralları

 Sanitasyon cihazlarının içindeki kimyasallar düzenli olarak değiştirilmelidir.

 Manikür sırasında kullandığınız aletleri dezenfektan solüsyon içinde (% 70 alkol) tutmalısınız.

 Bütün malzemeler sanitasyona tabi tutulmadan önce saç ve kıllarından

temizlenmelidir.

 Tarak ve fırçalar her müşteriden sonra sanitasyona sokulmalıdır.

 Şampuan hazneleri her kullanımdan sonra sanitasyon yapılmalıdır.

 Tüm manikür aletleri bir müşteri için kullanıldıktan sonra sanitasyona sokulmalıdır.

 Elektrikli aletlerin yüzeylerini % 70 alkolle ısıtılmış pamukla silerek temizlenmelidir. Küvez-kapsül cihazlarının temizliği kullanım talimatlarına göre gerçekleştirilmelidir.

 Tüm kaplar, manikür kâseleri ve benzeri malzemeler bir diğer müşteri için kullanılmadan önce sanitasyondan geçmelidir.

QUATS Sıvı veya tablet 1/1000 solüsyon Aletleri solüsyonda 1-5 dk. bekletiniz.

ETİL ALKOL Sıvı % 70 solüsyon Keskin alet ve elektrotları temizlemek için

CRESOLLİZOL Sıvı % 10 sabun. Yerleri, lavaboları ve tuvaletleri temizlemek için (Salonlarda kullanımının günümüz şartlarında uygun olmadığını düşünüyoruz.)

BORİK ASİT Beyaz kristal % 2-5 solüsyon Gözleri temizlemek için (Salonlarda kullanımının günümüz şartlarında uygun olmadığını düşünüyoruz.)

TENTÜRDİYOT Sıvı % 2 solüsyon Kesik ve yaraları temizlemek için (Salonlarda kullanımının günümüz şartlarında uygun olmadığını düşünüyoruz.)

HİDROJEN PEROKSİT Sıvı % 3-5 Cildi ve hafif kesikleri temizlemek için

ETİL ALKOL Sıvı % 60 solüsyon Eller, cilt ve ani kesikleri temizlemek için (Tahriş varsa kullanmayınız.)

CHLORAMINE-T (CHLOROZOL) Beyaz kristal % ½ solüsyon Cilt ve elleri temizlemek için (Salonlarda kullanımının günümüz şartlarında uygun olmadığını düşünüyoruz.)

SODYUM HYPOCHLORITE (JAVEL SUYU, ZANİTE)Beyaz kristal % ½ solüsyon Elleri yıkamak için Toplum temizliği, toplum sağlığını korumak ve mikrobik hastalıkların yayılmasını

engellemek için uygulanan önlemlerdir.

     Sanitasyona verilen önemin hiçbir zaman abartıldığı düşünülmemelidir. Profesyonel hizmetler bir uzmanı müşterinin cildi, saç derisi, saçı ve tırnakları ile direkt ilişkiye sokmaktadır. En iyi sanitasyon önlemlerini uygulayarak müşterinizin sağlığını emniyet altına almış olursunuz.

     Pek çok devlet kuruluşu su, gıda ve atıklarla ilgili gerekli önlemleri alarak toplum sağlığını korumaktadır. Bu önlemler toplum sağlığını emniyete almak için atılan adımların sadece bir kısmıdır. İçme suları kokusuz ve renksiz olmalı, yabancı madde içermemelidir. Kristal berraklığındaki su bile temiz olmayabilir. Çünkü içinde çıplak gözle görünmeyen bakteriler bulunabilir.

     Mikrobik hastalığı olan bir kişi etrafındakiler için hastalık kaynağıdır. Bu nedenle soğuk algınlığı veya bir başka bulaşıcı hastalığı olan kozmetik uzmanlarının müşterilere servis yapmalarına izin verilmemelidir. Bununla beraber, bulaşıcı hastalığı olduğu açıkça görülebilen müşteriler de güzellik salonuna kabul edilmemelidir. Bu yolla diğer müşterileri en iyi şekilde gözetmiş olursunuz. Toplum, sanitasyonun önemini anladığı için güzellik salonlarında her türlü temizlik ve sağlık önlemlerinin uygulanmasını ve toplum sağlığının korunmasını istemektedir.

Özet

     Aşağıda listelenen sağlık kurallarına sadık kalarak topluma daha iyi ve daha sağlıklı bir hizmet sunmuş olursunuz.

 Bütün güzellik salonları iyi aydınlatılmış, ısıtılmış ve havalandırılmış olmalı ve temiz tutulmalıdır.

 Bir güzellik salonundaki duvarlar, perdeler ve yer kaplamaları yıkanmalı ve temiz tutulmalıdır.

 Güzellik salonlarında sürekli sıcak ve soğuk şebeke suyu bulunmalıdır. İçme suyu imkânları (kağıt bardaklar ve / veya içme suyu çeşmesi) sağlanmalıdır.

 Su tesisatı sağlıklı olmalı ve problemsiz çalışmalıdır.

 Tüm bina, kemirici hayvanlar, haşaratlar, sinekler veya benzeri tüm hayvanlardan arındırılmış olmalıdır.

 Güzellik salonu yemek yemek ve uyumak için veya yaşama alanı olarak kullanılmamalıdır.

 Tüm saç, pamuk veya diğer atık malzemeler gecikmeden yerlerden süpürülmeli ve kutuda toplanarak düzenli aralıklarla binadan çıkarılmalıdır.

 Tuvaletler temiz tutulmalı, özel şişesinde sıvı sabun ve kâğıt havlu bulundurulmalıdır.

 Her kozmetik uzmanı müşterilere hizmet ederken temiz bir üniforma giymelidir.

 Kozmetik uzmanı bir müşteriye servis vermeden önce, servis verdikten sonra ve tuvaletten çıkarken ellerini yıkamalıdır.

 Her müşteri için yeni yıkanmış bir havlu kullanılmalıdır. Temiz havlular kapalı sanitasyon dolaplarında saklanmalıdır. Kirli havlu ve çarşaflar kullanıldıktan hemen sonra özel depolama yerlerine atılmalıdır. Kirli havlular temiz olanlardan ayrı bir yerde tutulmalıdır.

 Yastık kaplamaları ve boyun örtüleri her müşteride yenilenmelidir.

 Şampuan önlüğünün müşterinin cildine temasına engel olunmalıdır.

 Pudra ponponlarının, rujların, allıkların, kalıp sabunların, süngerlerin, fırçaların, tarakların ortak kullanımı yasaktır.

 Losyonları, yağları, kremleri ve pudraları temiz ve kapalı kaplarda muhafaza edilmelidir. Kavanozlardan krem veya yağ alırken temiz spatül kullanılmalıdır. Losyon ve pudra uygulamak için steril pamuk kullanılmalıdır. Her kullanımdan sonra kozmetik kapları kapatılmalıdır.

 Manikür için dezenfekte edilmiş bir kâse veya değiştirilen kâğıt kaptan olan parmak kâsesi kullanılmalıdır.

 Kâğıt tırnak törpülerini bir müşteri için kullandıktan sonra atılmalıdır.

 Kirli tarak, fırça, havlu ve diğer malzemeler kullanımdan hemen sonra servis masalarının üstünden alınmalıdır.

 Saç tokaları fırketeler veya pensleri ağıza alınmamalıdır.

 Saç fileleri üniformanın ceplerinde veya kollarında taşınmamalıdır.

 Saç fileleri her kullanımdan sonra yıkanmalıdır.

 Pensler, bigudiler, saç tokaları ve firketeler her kullanımdan sonra sterilize edilmelidir.

 Kullanılmış malzemeler önce sanitasyona alınmalı sonra toz veya hava geçirmeyen bir kutuya veya sanitasyon kabinine yerleştirilmelidir.

 Yere düşen malzemeler sterilize edilmeden tekrar kullanılmamalıdır. Köpek, kedi, kuş veya diğer hayvanlar güzellik salonu veya okuluna alınmamalıdır.

     Türkiye'de 15.02.2008 tarihinde 26788 sayılı Resmî Gazete’de yayınlamış olan, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanmış "Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik" yürürlüktedir. Bu Yönetmelik çerçevesinde güzellik salonlarının denetim ve ruhsat işlemleri belediyelerce yapılmaktadır.

1.2. Temizlik

     Kirliliği meydana getiren etkenlerin ortadan kaldırılması işlemine temizlik denir.

     Kirlilik ise bir mekânın toz, döküntü, çöp, iz, leke, koku gibi etkenlerle insanları rahatsızlık verecek şekilde kaplaması, arzulanan doğal ve temiz görüntüsünü kaybetmesidir. Kirli bir yüzeyde insan sağlığını tehdit eden mikroorganizmaların yaşamaları ve çoğalmaları son derece kolaydır. Temizlenmiş ve dezenfekte edilmiş ortamlar sağlık için idealdir. Temizlik basit bir iş olarak düşünülse de çok önemlidir. Çağdaş dünyada insanlar, ferah, temiz mekânları, sağlıklı çalışma yerlerini, huzur veren temiz dinlenme yerlerini arzu etmektedirler. Temiz ortamın sağlanması ise uzman kişilerin profesyonelce iş yapmaları ve en son temizlik teknolojisinden faydalanmaları ile sağlanabilir. Hızlı temizlik metotlarının ve temizlik araç ve kimyasalların kullanımı verimi arttırdığından fiyatları azaltır. İş veriminin artması ve personel moralinin yüksek olması, hoş ve hijyenik ortamların yaratılmasını sağlar.

     Temizlik konusu kapsamında oldukça önemli olan bir başka kavram ise kirdir. Kir, yüzeyler üzerindeki istenmeyen fiziksel, kimyasal maddeler ve mikroorganizmalar olarak tanımlanabilir. Kirler, bakteri ve mikropların beslenmesi için uygun ortamı oluşturur. Bu nedenle, her temizlik programının temel amacı kirlerin yok edilmesidir. Kirler, toz şeklinde ve kolay temizlenebilir türden oldukları gibi yapışkan ve zor giderilen türleri de bulunmaktadır.

     Yüzey ve mekânlarla ilgili bu bağlamda yapılması gerekli diğer bir uygulama da bakımdır. Bakım, temizliği kolaylaştırmak ve yüzeye güzel bir görünüm kazandırmak amacıyla yüzeylere uygulanan mekanik ya da kimyasal faaliyetlerdir. Bakım, yüzeylerin daha uzun süre dayanmaları amacıyla yüzeye uygulanır.

     Temizlik, bulunulan mekânın çekici, estetik görünümlü olmasını sağlar. Yerlerde kir, toz ve çöplerden hiçbir iz bırakılmaması ve yerlerin hoş görünmesi etkili temizlikle sağlanır. Temizlik, sağlıklı ortam yaratılmasını sağlar ve mekânda kullanılan yatırımın ömrünü uzatır. Bir alana tam olarak temiz denilebilmesi için görünen kirlerin yanı sıra görünmeyen kirlerin de yok edilmesi gerekir.

1.2.1. Temizlik Türleri

     Piyasada kullanılan yüzey malzemesi ve mekân türü arttıkça, temizlik yöntemlerinde de farklılaşmalar ortaya çıkmaktadır. Örneğin, plastik yüzey ile ahşap yüzey için kullanılan temizlik yöntemi ile bir hastane veya güzellik merkezi odası temizliğinde uygulanan işlemler, kullanılan kimyasallar farklılık göstermektedir. Dolayısıyla her farklı alan için farklı temizlik işlemlerini uygulamak gerekmektedir. Yapılan incelemelerde, temizlik konusunun özellikle, beş farklı boyutta yürütüldüğü ve bu süreçlerin tamamının uygulanması durumunda alanın tam temizliğinin söz konusu olduğu görülmektedir. 

Bunlar:

 Fiziksel temizlik: Yüzeylerin toz, çöp, döküntü vb. görünen kirlerden arındırılmasıdır.

 Kimyasal temizlik: Yüzeylerin temizlenmesi amacıyla çeşitli kimyasal maddelerin kullanılmasıdır.

 Bakteriyolojik temizlik: Gözle görülmeyen, hastalık yapabilen çeşitli patojen (bakteriler, mantarlar ve virüsler) mikroorganizmaların yüzeylerden temizlenmesi, dezenfeksiyonlanmasıdır.

 Osmolojik temizlik: Ortamda kokuya neden olan, görünen ve görünmeyen kirlerin giderilmesidir.

 Entomolojik temizlik: Ortamda haşere olmaması için yapılan temizlik ve kontroldür.

     Temizlik türünün amacına göre gruplandırılması kapsamında üzerinde sıkça durulan bir başka temizlik türü ise hijyendir. Hijyen birey ve toplumlarda sağlığın korunması, devam ettirilmesi ve yükseltilmesi için gerekli bilgi ve uygulamaları içerir. Dolayısıyla görünen temizlik yanında, görünmeyen mikroorganizma ya da sağlığı tehdit eden tüm unsurlardan arındırılmış temizlik bu kapsamda yer alır. Başka bir ifadeyle, yukarıdaki sıralamada fiziksel temizlikten, entomolojik temizliğe kadar olan tüm süreçlerin gerçekleşmesi ile hijyenik temizliğin sağlanması mümkün olmaktadır.

     Bir işletmenin temizlik programı, amaçlarına göre hazırlanabileceği gibi farklı ölçütlere göre de hazırlanabilir. Temizlik işleriyle ilgili olarak hazırlanacak planlamalarda esas alınacak program ölçütlerine aşağıda yer verilmektedir:

Zamana göre

     Bu ölçüte göre program yapılırken işlerin yapılış sıklığı esas alınır ve işler, rutin, periyodik ya da inşaat temizliği şeklinde yürütülür.

 İnşaat temizliği

 Günlük temizlik (rutin)

 Periyodik temizlik

Yüzeylere göre

     Burada temizliğin yapılacak yüzeye göre gruplandırılması; malzeme, kimyasal madde uygulanacak yöntemin bu temelde oluşturulması söz konusudur.

Bu amaçla, şu temizlik türleri bulunmaktadır:

 Cam temizliği

 Metal temizliği

 Plastik yüzeylerin temizliği

 Ahşap yüzeylerin temizliği

 Taş yüzey temizliği

 Kumaş yüzey temizliği

 Fayans yüzey temizliği

 Boyalı yüzey temizliği

Kullanılan malzemeye göre

     Temizlik işlerinin gruplandırılmasında kullanılan bir başka ölçüt ise temizlikte kullanılan temel alet ve gereçtir. Örneğin, kuru temizlik ya da ıslak temizlikte kullanılacak ekipman ve temizlik malzemeleri birbirinden çok farklıdır. 

Kullanılan malzemeye göre temizlik çeşitleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

 Kuru temizlik

 Nemli temizlik,

 Islak temizlik

 Vakumla temizlik

 Spreyle temizlik

 Buharlı temizlik

Çalışma yöntemine göre

     Bu ölçütte, çalışanların belli çalışma şekline yönlendirilmesi söz konusudur. Özellikle, işçilik ücretlerinin belirlenmesinde ve işin daha kısa sürede tamamlanmasının gerektiği durumlarda temizlik işleri bu ölçüte göre gruplandırılır. 

Bu temizlik türü şu alt başlıklara ayrılır:

 Geleneksel

 Blok çalışma

 Ekip çalışması

     Etkili ya da başarılı bir temizlik programında, temizliğin süresi, temizliğin sıklığı, temizlik yöntemi, temizlik çözeltisinin sıcaklığı, çözeltinin kullanım süresi, kullanılan temizlik maddesinin cins ve miktarı, kullanılan araç ve gereçlerin uygun kombinasyonlarda birleşimi önemlidir. Tüm temizlik faaliyetlerinde aşağıdaki temel süreç izlenir.

 Görünür kirin temizlenmesi

 Gizli kirin temizlenmesi

 Yüzeylerin mekanik ve kimyasal korozyondan korunması (değerlerin korunması)

 Yüzeylerin görüntüsünün güzelleştirilmesi (estetik)

 Günlük bakımın kolaylaştırılması (maliyet)

 Temizlik, dezenfeksiyon ve bakımın en uygun kombinasyonu

1.3. Araç Gereç ve Malzemeler

     Kirliliği meydana getiren etkenleri ortadan kaldırmakta kullanılan, basit bir kıl fırçadan en gelişmiş teknoloji ürünü, fırçalama, süpürme, yıkama, vakumlama yeteneğine sahip makineler, çeşitli aletler ve temizlik kimyasalları, temizlik malzemeleri kapsamında yer alır. Temizlik işlerinin başarısı, iyi seçilmiş, kullanış amacına uygun araç ve malzemelerin kullanımına bağlıdır. Temizlik malzemelerinin doğru seçilmiş olması, kullanan kişiye daha az zaman ve enerji harcatır.

     Bu malzemelerin özellikleri, nerelerde kullanılacağına ve amaçlarına göre değişmektedir. Uygun temizlik malzemelerinin seçilmesi, temizlik araçları ve kimyasallarının özelliklerinin bilinmesi ile mümkündür. Dolayısıyla temizlik malzemelerinin amaçlarının ve kullanım koşullarının bilinmesi, hasar ve kazaları önlemenin yanında, temizlenen yatırımın ömrünü uzatır ve temizlik işini kolaylaştırır. Bu önemine bağlı olarak temizlik işletmelerindeki ilgili hizmetlerin yerine getirilmesinde kullanılan malzemelerin bilinmesi, doğru kullanılması oldukça önemlidir.

     Temizlik malzemeleri, temizlik araçları ve temizlik maddeleri (kimyasalları) şeklinde iki temel grupta toplandığından, konu bu iki başlık çerçevesinde ele alınmıştır.

1.3.1. Malzeme Seçiminde Dikkat Edilecek Faktörler

     Malzeme seçiminde dikkate alınması gereken bazı önemli faktörler bulunmaktadır. 

Bir temizlik aracını seçerken şu önemli noktalar gözönünde bulundurulmalıdır:

 Kullanım kolaylığı

 Temizleme ve bakım kolaylığı

 Garanti

 Yedek parça

 Emniyet

 Fiyat

 Bakım ve onarım servisi

 Ambalajı

 Kalitesi

 İçeriği

Kullanım kolaylığı

     Yeni bir temizlik aracının alınması personelin zaman ve enerji tüketimini azalttığı gibi temizliğin araçsız yapılmasına oranla daha iyi sonuç alınır. Örneğin, temizlik işlerinin süpürme, dövme ve emme gibi üç yolla birden yapan elektrik süpürgesi ot ya da el süpürgesine göre hem zaman ve enerjiden tasarruf sağlayacak hem de ot süpürge ve halı süpürgesine göre daha iyi sonuç verecektir. Ancak, bazı araçları kullanarak yapılan işten, iyi sonuç alınmasına rağmen, bu araçların kullanmaya hazırlanması fazla zaman kaybına yol açtığı için araç seçimindeki tercih yeniden gözden geçirilmelidir. Araç çok iyi sonuç verdiği hâlde, kullanımı zor olduğu için iyi verim almak zordur. Aynı durum çok fazla aksesuara sahip makineler için de söz konusudur. Çak fonksiyonel gibi görünse de çok sayıdaki aksesuarın isimlerinin ve kullanma şeklinin öğrenilmesi yanında, nerelerde kullanılacağının da öğrenilmesi zaman alacağından kullanma kolaylığı açısından caydırıcı olabilmektedir.

Temizleme ve bakım kolaylığı

     Bazı temizlik araçlarının temizlenmeleri ve bakımı güç olduğu için fazla tercih edilmez. Bu nedenle araç seçimi sırasında, araç üzerinde, temizliği zor ve tozların birikebileceği girintilerin bulunmaması gerekir. Ayrıca, araç yüzeyi, leke tutmayan, kolay temizlenen, yıkanabilen malzemeden yapılmış olmalıdır. Madeni yüzeylerin parlatma gerektirmeyen madde ile kaplanmış olması tercih nedenidir. Temizleme ve bakım kolaylığı olmayan alet ve araçların yeniden kullanıma hazırlanması hem zaman olarak hem de işgücünün kullanımı olarak verimliliği olumsuz etkileyecektir.

Garanti

     Bir araç satın alırken garantisi olup olmadığına, verilen garantinin neleri kapsadığına ve garantisinin süresine dikkat edilmesi gerekir. Bazı garantiler, yeni alınan araçlardaki hatalı parçaların değiştirilmesi içindir ve çok kısa bir süreyi kapsar. Bazı garantiler ise hatalı parçaların yerine takılmasındaki işçiliği ve aracın uzunca bir süre iyi durumda kullanılmasını da temin etmektedir. Uzun ve her türlü parça değişimlerini ve hatta araç değişimini öngören garantiler tercih edilmelidir Bir araç için en iyi garanti, tanınmış ve güvenilen bir üretici tarafından yapılmış olanıdır.

Yedek parça

     Bir araç satın alınırken yedek parçasının piyasada bulunup bulunmadığına da dikkat edilmelidir. Yedek parçası bulunmayan araçlar satın alınmamalıdır. Özellikle, piyasadan kaldırılması düşünülen bazı ürünlere, belli dönemlerde uygulanan indirimlerden faydalanmak için alınan araç ve gereçlerin yedek parçalarının da zaman içinde piyasadan kalkacağı düşünülerek uzun dönemli tercihlerde bu faktörler dikkate alınmalıdır.

Emniyet

     Araçlar üzerinde dikkatle durulması gereken bir özellik de aracın emniyetli ya da güvenilir olmasıdır. Bunun için araç ve gereç piyasaya sürülmeden önce bir ilgili kurumun denetiminden geçmelidir. Örneğin Türkiye ‘de TSE (Türk Standartları Enstitüsü) damgasının bulunması önemli bir tercih sebebidir. Çünkü TSE belgesinin bulunması, bir aracın asgari bazı özellikler ve emniyet bakımından gerekli testlerden geçtiğini, gerek yapı gerekse kullanışlılık bakımından Türk standartlarına uygun bir araç olduğunu gösterir.

Fiyat

     Bugün piyasada, aynı işleri yapan çok çeşitli araçlar vardır. Bunlar fiyat ve özellik bakımından çeşitlilik gösterir. Aracın fiyatı, karmaşıklık ve ilaveler arttıkça yükselir. Bunlar arasında iyi seçim yapabilmek için aynı işi yapan çeşitli araçların, özellikle fiyatların tercih faktörü olarak incelenmesi gerekir. Her zaman pahalı ürünün kaliteli ve güvenilir olmayacağı göz önünde bulundurulmalı, benzer kalite özelliklerine sahip ucuz ürünler üzerinde düşünülmeli ve toplu alımlarda farklı fiyat seçenekleri değerlendirilmelidir.

Bakım ve onarım servisi

     Kullanılan araçların, zaman zaman onarılmaları, bakımları ve belirli bir süre sonra yerine yenilerinin alınması gerekebilir. Bu bakımdan sağlam araç almak kadar aracın nasıl kullanıldığını bilmek de önemlidir. Satın almada gösterilen titizliğin yanı sıra personelin, bakım ve iyi kullanma konusunda gerekli bilgilerle donatılması da gerekir. Tüketicinin yukarıdaki konularda bilgi sahibi olması aracın amacına uygun olarak seçilmesinin yanında, üretimin kalitesinin artırılması yönünde de fayda sağlayacaktır.

Ambalaj

     Temizlik, malzemelerinin ya da kimyasallarının seçiminde dikkate alınması gereken bir değişkendir. Deterjanın ya da jelin bulunduğu ambalaj onun görüntüsünü tamamlarken kullanma kolaylığı sağlayacak şekilde dizayn edilmiş olmalıdır. Beş ya da on kiloluk bidonlar şeklinde düzenlenen ürünlerin ayrıca, günlük kullanıma uygun küçük ambalajlarının da tüketicilere verilmesi gerekir. Aksi durumda büyük bidonlarla günlük işlerin yapılması zor ve sağlık açısından sakıncalı olacaktır. Ürün ambalajında dikkat edilmesi gereken bir başka konu, ölçek sorununun da bu aşamada hâlledilmiş olmasıdır. Deterjan kapaklarının bir ölçek (15-20 g) olarak düzenlenmesi, cam ve mobilya parlatıcılarının sprey ağızlı olması, çamaşır ölçek kaplarının ambalaj içinde sunulması kullanıcılara önemli kolaylıklar sağlayacaktır.

Kalite

     Satın almada üzerinde durulması gereken diğer önemli bir konu tercih edilen temizlik araç ya da malzemesinin kalitesidir. Kalite, bir üründe beklenen ya da müşteri tatminini sağlayan amaca uygunluk olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde, ürünlerin kalite kontrolleri standartlarla kontrol altına alınmıştır. Bu standartlar ise yine ilgili kurumlar tarafındanonaylanarak hizmete sunulmaktadır. Örneğin, TSE ya da ISO standart oluşturan kurumlardan bazılarıdır. Kalite özellikleri amaca göre değişiklik göstereceğinden her ürünün farklı kalite standartları olacaktır. Bunların satın alan kişiler tarafından bilinmesi aranan niteliklere sahip ürünlerin tercih edilmesini kolaylaştıracaktır.

İçerik

     Bu özellik, temizlik kimyasalları ile ilgili olarak dikkate alınmalıdır. Deterjanların ya da temizlik amaçlı maddelerin içeriklerinin bilinmesi ve ona göre tercih edilmesi yine, amaca göre tercih yapılmasında önemli olacaktır. Örneğin, asidik kirlerin temizlenmesi için alkali ya da alkali kirlerin temizlenmesi için asidik özellikli temizlik maddeleri tercih edilir. Benzer durum, otomatik çamaşır yıkama makinelerinde kullanılan deterjanların (matik) içeriğinde köpük düzenleyici maddenin olmasında da görülmektedir.

1.3.2. Temizlik Araçları

     Günümüzde temizlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla çok çeşitli makine ve ekipmandan yararlanılmaktadır. Bu araç ve ekipmanlar, yapılan temizliğin türüne, kullanılan yüzeye, kullanım amacına, ebatlarına ve motor güçlerine göre farklı gruplar altında incelenebilir. Burada, temizlik araçları ve ekipmanları kullanım amacına göre yapılan gruplandırmaya bağlı olarak evsel ve endüstriyel olmak üzere gruplandırılmıştır.

     Bir güzellik salonunun temizliğinde kullanılabilecek temizlik araçlarına aşağıda yer verilmektedir.

 Lastikli yer silme aleti

 Ara kabloları

 Cam silme aleti

 Cam silme peluşu

 Cila pedi

 Paspas arabası

 Fırçalar

 El tipi oyma pedleri

 Eldiven

 Faraş

 Halı yıkama makinesi

 Halı kurutma makinesi

 Islak paspas aparatları

 Vakum makinesi

 Islak vakum makinesi

 Lavabo pompası

 Leke çıkarma bezleri

 Merdiven ve tabure

 Nemli paspas aparatları

 Cila makinesi

 Parlatma pedi

 Sprey aparatları

 Spatulalar

 Cam jileti

 Su çekeceği

 El süpürgesi

 Temizlik arabas

 Temizlik kovaları

 Tuvalet fırçası

 Yıkama pedi

 Elektrikli süpürge

 Toz bezi

 Mop

 Temizlik kutusu

 Süngerler

 Çöp torbaları

1.3.3. Temizlik Maddeleri

     Temizlik hizmetlerinin yürütülmesinde çeşitli araçlar yanında, bazı kimyasal maddelerden yararlanılmaktadır. Özellikle, kirlerin çözdürülmesi ve yüzeyler üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılmasında önemli olan bu maddeler, kir grubu ve yüzeyin türüne göre farklılık göstermektedir. Temizlik amacıyla kullanılan su, deterjan, ağartıcı, yardımcı yıkama maddesi gibi çeşitli gruplar adı altında toplanabilen birçok temizlik maddesidir. Bunlarla ilgili açıklamalar aşağıdaki alt başlıklarda açıklanmaktadır.

1.3.3.1. Su

     Su bilinen en genel temizlik maddesidir. Eritici ve çözücüdür. Ancak tek başına kullanıldığında iyi sonuç vermez. Çünkü suyun yüzey gerilimi çok fazladır. Bu nedenle suyun yüzeye nüfuzu zordur. Bunu kolaylaştırmak için yüzey gerilimi düşürücü maddeler suya ilave edilir. Suyun esas etkisi kiri eriterek ortamdan kaldırmak ve sıvı içinde süspansiyon hâlinde tutmaktır. Su herhangi bir yüzey üzerindeki toz zerreciklerini kolaylıkla eritir, gevşetir ve çözer. Bu işlemi yapmada yumuşak su sert sudan daha iyi bir çözücü, pek çok kir için de sıcak su soğuk sudan daha iyi bir eriticidir. Sıcak sular sterilize özelliğe sahiptir. Su ağaç, mantar gibi yüzeylere zarar verebilir. Ayrıca bazı kumaşların rengini soldurabilir.

1.3.3.2. Sabun

     20. yy.ın ortalarına kadar sabun, en önemli yüzey aktif temizleyicisi olmuştur. Bitkisel ve hayvansal yağlarla, mumların, reçinelerin ve asitlerin veya bunların karışımının inorganik ve organik alkalilerle reaksiyonu sonucu elde edilen en eski temizlik ürünüdür. Sabunlar anyonik yüzey aktiftir. Sabunlar yağ asitlerinin sodyum ve potasyum tuzlarıdır ve özelliğin içindeki yağ oranı ve türü belirlemektedir. Örneğin, birinci sınıf sabunda % 60 oranında yağ asidi olmalıdır; yumuşak ve bol köpüklü olan zeytinyağı sabunu cilt için uygundur; fakat temizlikte kullanmada daha az etkilidir. Sabun asitli çözeltilerde kullanılmamalıdır. Sert ve soğuk sularda etkisinin oldukça azalması, yüzeyde ince bir kireç tabakası bırakması ve zor durulanması sabunun dezavantajlarıdır. Çamaşır temizliğinde

kullanılan toz ve kalıp hâlindeki sabunlar, bazı lekelerin çıkarılması, bebek çamaşırları ve hassas elyafların yıkanmasında tercih edilmektedir.

     Sabunlar fiziksel yapı bakımından katı, sıvı, toz ve krem hâlinde olabilir. Katı ve küp şeklinde olanlar el ve vücut temizliğinde, krem hâlinde olanlar ince, narin kumaşları, toz şeklinde olanlarsa yünlü ve yumuşak kumaşları yıkamada kullanılır. Toz sabunlar, çabuk köpük elde etmede büyük kolaylık sağladığı hâlde, kalıp ve sıvı sabunlara nispetle daha pahalıdır. Krem sabun (arap sabunu-potas sabunu) taş, tahta ve mermer gibi yüzeylerin temizliğinde son derece etkilidir.

1.3.3.3. Sentetik Deterjanlar

     Temizlikte kullanılan temel kimyasal deterjandır. Deterjan, sabuna göre daha üstün bir yıkama maddesidir. Kirleri ortamdan uzaklaştırmak ve çamaşırın temizlik sonrası kullanımında bazı iyileştirmeler yapabilmek için deterjanlar, çeşitli yüzey aktif maddeler, organik ve inorganik kimyasal maddelerden oluşmaktadır. Yıkama üzerinde ayrı ayrı etkileri olan bu maddeler, bir araya gelerek sinerjik bir etki yaratmaktadır.

     Sentetik deterjanlar bir doku ve yüzey üzerindeki kirlerin çıkarılması için kullanılır. Çok hafif kir genellikle yüzeyin suyla yıkanması ile çıkabilir. Fakat daha ağır kirlerde bir temizlik maddesine gereksinim duyulabilir. Sentetik deterjanlar, Türk Standartları Enstitüsünün belirlediği norma göre genel temizlik işlerinde kullanılan, içinde esas temizleyici olarak alkil sülfat ve alkil aril sülfanat tipindeki anyonik yüzey aktif maddeleri ile temizleme işlerine yardımcı diğer maddeler bulunan toz, granül, yumuşak kıvamlı ve sıvı maddelerdir.

     Sentetik deterjanlar gerek sert sulardaki kalsiyum ve magnezyum tuzlarıyla reaksiyona girmediklerinden gerekse kirleri ve yağları süspansiyon hâlinde tutmada etkili olduklarından temizleyici olarak sabundan daha üstündür. Sentetik deterjanları, sudaki çözeltilerinde gösterdikleri kimyasal reaksiyona göre anyonik, katyonik, noniyonik ve amfoterik olmak üzere dört grupta toplamak mümkündür.

     Dünyada imal edilen sentetik deterjanların yarısı anyoniktir. Türkiye’de de imal edilenlerin çoğunluğu anyoniktir. Bunların pH’ları yüksek olduğundan deriyi, hatta esası bitkisel yağ olan muşamba gibi maddeleri kurutur ve tahrip edebilir. Katyonik sentetik deterjanlar ise deriyi anyonik olanlara göre daha az tahriş eder ve kuvvetli dezenfektanlardır. Pozitif yük taşır, kir çıkarmanın yanı sıra yumuşatıcıların esas maddesini oluşturur. Mikropöldürücüdür. Noniyonik maddeler, elektrik  yükü taşımaz ve suda tamamen çözünür. Sert sulardan diğerlerine oranla daha az etkilenir ve özellikle yağları çıkarmada çok etkilidir. Sentetik deterjanların temizleme gücü dolgu maddelerine de bağlıdır. Sentetik deterjanlara temizleme gücünü arttırıcı maddeler eklenebilir. Bir sentetik deterjanın çok fazla köpürmesi inancın tersine onun daha iyi temizleme performansına sahip olduğu anlamına

gelmez. Diğer taraftan köpük stabilizelerinin fazla kullanılması sonucu köpük kesilmemesi olduğundan hem temizleme işlemi zorlaşır hem de bu durum sentetik deterjanlı atık suların karıştığı su kaynaklarının kirlenmesine, araçların köpükle tıkanarak bozulmalarına yol açar. Bu nedenlerle sentetik deterjanlara temizleme gücünü etkilemeyen, köpük miktarını azaltıcı veya dengeleyici tripolifosfat gibi maddeler katılmaktadır. Fakat fosfatlı deterjanlar çok fazla kullanılırsa atık suların karıştığı nehir ve göllerdeki bitki florasının dengesi bozulmakta, bitkilerde aşırı gelişmeler olmaktadır.

1.3.3.4. Asitler

     Asitler, hem yararlı hem de en tehlikeli kimyasal maddeler arasında yer alır. Örneğin derişik hidroklorik asit öldürücü bir zehirdir. Ancak, mide öz suyunda bir miktar seyreltik hirdroklorik asit bulunması sindirim işlemini kolaylaştırıcı etki yapmaktadır. Gerek derişik yani sulandırılmamış asitlerin gerekse seyreltik asitlerin son derece dikkatli kullanılmaları gerekir. Örneğin, sülfürik ve hidroklorik asitlerin çok yakıcı ve kaşındırıcı etkileri olduğundan kullanımları sırasında cilde ve giysilere sıçramamasına dikkat etmek gerekir. Bu tür asitler plastik, mermer ve ahşap yüzeylerde kullanılmaz. Bu tür asitler temizlikte genellikle dezenfektan olarak kullanılır.     

     Temizlik işlerinde kullanılan asit sayısı azdır. Çünkü çoğu asitlerin yakıcı etkileri fazladır. Leke çıkarma, koku giderme ve mikroorganizmaları öldürmek amacıyla tuvalet temizliğinde, merdiven, alçı, çimento gibi yüzeylerin temizliğinde kullanılır. Mermer yüzeylere uygulandığında yüzeyler zarar görür. Kuvvetli asitler ellere ve bazı yüzeylere değdirilmemelidir. Diğer deterjanlarla birlikte kullanılmamalı ve karıştırılmamalıdır.

     Kullanırken zayıf asitler tercih edilmelidir. Uygulamada en çok kullanılan asetik, sitrik ve oksalit asitlerdir.

 Asetik asit: Bu amaçla sirkeden yararlanılır. Sirke hem koku giderir hem de bir miktar dezenfektandır.

 Sitrik asit: Bu amaçla limon suyundan yararlanılır. Sirkenin özelliklerine sahiptir.

 Oksalik asit: Kristaller hâlindedir. Pas lekesinin giderilmesinde çok etkilidir. Ancak suyla temas ettikten sonra çıkan buhar için dikkatli olmak gerekir.

1.3.3.5. Alkaliler

     Kuvvetli yüzey sıvı temizleyicilerdir. Yağlı kirle kolayca birleşerek kiri çözmede oldukça etkilidir. Böylece temizlik için gerekli insan gücünü ve mekanik gücü azaltır. Sabun ve diğer aktif yüzey temizleyicilerinin daha iyi performans göstermesini sağlar. Eldivenle kullanmak sağlık açısından gereklidir. Amonyak, karbonat, boraks, soda alkali çeşitleridir.

1.3.3.6. Ağartıcılar

     Çamaşır yıkamada iki amaç vardır: Temizleyicilerle kirlerin çıkarılması ve ağartma maddeleri ile lekelerin giderilmesi (beyazlatma). Çamaşırları genel olarak ağartmak ve birçok leke türünü beyazlatarak görünmez hâle getirmek ve çamaşırlarda dezenfeksiyon sağlamak için ağartıcılar kullanılmaktadır. Ağartıcı ev tipi deterjanların bileşiminde bulunurken endüstriyel amaçlı deterjanlara genellikle ilave edilmez ve ayrı olarak kullanılır. Ağartıcılar, çamaşırlar üzerindeki boyar maddeleri çözerek lekeleri ve kirleri uzaklaştırır. Ancak, ağartmanın hiçbir zaman iyi bir temizlemenin yerini tutmadığı unutulmamalıdır. Dikkatli kullanılmayan ağartıcılar, çamaşırları yıpratarak çamaşırların

ömrünü kısaltabilmektedir. Ağartıcıların çamaşırlara verdikleri hasarların giderilmesi mümkün olmamaktadır.

     İyi bir koku gidericidir. Yüksek konsantrasyonda kullanılırsa etkin bir mikrop öldürücüdür. Ağartıcılar klorlu ve oksijenli olmak üzere piyasada iki şekilde bulunmaktadır.

1.3.3.7. Dezenfektanlar

     Zararlı mikroorganizmaların ortamdan uzaklaştırılması için kullanılır. Doğru ve yeterli bir temizlikte bakterilerin üremesi ve yer değiştirmesi minimuma indirilir. Ancak doğrudan temasla bulaşan bakterilerin taşınması azaltılamaz. Bu nedenle temizlikte çeşitli bakterilere karşı yüksek aktiviteye sahip dezenfektanların kullanılması gerekir. Dezenfektanlar dezenfeksiyon amacıyla kullanılır. Başlıca dezenfeksiyon yöntemleri; ısıyla (65 °C, 10 dakika veya 100 °C, 5 dakika buhar ve su kullanılarak), temizlik yoluyla ve kimyasal maddelerle yapılır. Çamaşır temizliğinde ısıyla dezenfeksiyon söz konusu iken genel temizlikte kimyasallarla yapılan yöntem tercih edilir.

     Dezenfektanların pek çok çeşidi bulunmaktadır. Bunlar içinde en fazla bilinen çeşitler hakkında aşağıda kısa açıklamalara ver verilmektedir:

 Hipoklorid: Yemeklerin temas ettiği yüzeylerde kullanılan dezenfektanlardır. Pahalı değildir ve doğru konsantrasyonda kullanıldıklarında çok az tat ya da koku bırakır. Kuvvetli çözeltilerdir. Bazı metalleri aşındırabilir.

 İyodofor: Bu tür dezenfektanlar, iyot ve deterjan kapsamaktadır ve organikmateryaller tarafından  pasif bırakılabilir. Sporlarla mücadelede hipokloritler kadar etkin değildir ve daha pahalıdır, az tat ya da koku bırakır.

 Amonyum bileşikleri (QAC’ler): Bu tür dezenfektanlar bakterilere karşı hipokloritler ya da iyodofor dezenfektanlar kadar etkin değildir. Dezenfektanın taze solüsyonları günlük olarak kullanılmalıdır.

 Amfoterik etkileyiciler: Bu tür dezenfektanların, deterjan ve bakteri öldürücü özellikleri vardır. Toksit özellikleri düşüktür, nispeten daha az aşındırıcı, tatsız ve kokusuzdur. Bununla birlikte organik maddeler tarafından etkisiz kılınabilir.

 Fenolik dezenfektanlar: Birkaç tipi vardır. Organik maddeler tarafından kolaykolay etkisiz hâle  getirilemez ama plastik ve lastik (kauçuk) karşısında etkisiz kalır. Bazılarının kuvvetli kokuları vardır. Genellikle yemek temas eden yerlerde kullanılmaları önerilmez.

1.3.3.8. Mekanik Temizleme Tozu

     Temizleme tozları, sabun, soda, koku verici maddeler, aşındırıcı maddeler, katkı maddeleri ve sentetik yüzey aktif maddeler içeren toz karışımlarıdır. Sürüldüğü yeri çizmez. Özellikle, taş, fayans, emaye, madeni eşya, mermer gibi yüzeylerin temizliğinde kullanılır. Yüzeylerdeki inatçı kir ve lekelerin çıkarılmasında kullanılır. Zamanla yüzeyleri aşındırır Banyo, tuvalet, lavabo vb. yüzeylerde kullanılmalıdır. Tane iriliğine ve içerdiği temizliğe katkıda bulunan madde miktarına göre çeşitleri olabilir. Taneler irileştikçe, yüzeyleri çizme ve aşındırma oranları artar. Tipi ne olursa olsun bu tür tozlar zamanla yüzeyleri aşındırır.

     Temizleme tozları, sünger gibi gözenekli temizlik araçlarına dökülmeyeceği gibi suya dökülmesi de fayda sağlamaz. Kullanılacağı zaman, ya bir nemli bez üzerine dökülerek sürtülür veya temizlenecek yüzeye serpilir, fırça veya bez yardımıyla ovulur. Gerek kullanma sıklığı gerekse miktar olarak mümkün olduğu kadar az kullanılmalı, kullanmadan önce ıslatılarak krem şekline getirilmeli, özellikle banyo ve tuvalet temizliğinde tercih edilmelidir. Temizleme tozları genellikle, ağız kısmı delikli kutularda satılır. Kuru ve serin yerde saklanmalıdır.

1.3.3.9. Cila

     Büyük molekül ağırlığına sahip primer alkollerin yağ asitleriyle yaptığı esterlerdir. Buharlaşmadan kururlar, bu nedenle yüzeyde bir tabaka oluşturur. Piyasada sıvı, katı, krem ve sprey şeklinde bulunur. En fazla kullanılan sıvı cilalardır. Uygulama sırasında yüzeylerin temiz olması gerekir. Yüzeylerin pürüzsüz, parlak ve güzel görünmesini sağlayan cilaların esas görevi yüzeyi nem, aşınma, mikroorganizma ve çizilmelere karşı korumaktır. Yılda birkaç kere uygulanır. Yüzeyleri parlak tutmak için temizlik maddeleri ile bir arada üretilmiş ve günlük kullanıma sunulmuş cilalar mevcuttur.

     Cilalar solvan ve su esaslı olabilir. Solvan esaslı olanlar silikon ve sentetik reçineler içerdiğinden PVC, plastik ve termoplastik yüzeylerde tahrip edici etkide bulunur. Buna karşı su esaslı cilaların olumsuz etkileri olmadığından daha geniş kullanım alanına sahip olmaktadır. Cilaların seçiminde, yüzeyin türü, trafiğin miktarı, temizleme sıklığı, uygulama ve uzaklaştırma kolaylığı gibi hususlar göz önüne alınmalıdır.

1.3.3.10. Çamaşır Sodası

     Kuvvetli bir alkali olup ucuz sabunların bileşiminde bol miktarda bulunur. Şeffaf, kristal kütleler hâlindedir. Açıkta bırakıldığında içinde bulunan su buharlaşır toz hâline gelir. Bu hâle gelmiş sodanın etkisi, kristal sodadan iki misli fazladır. Toz olan soda bu nedenle daha az miktarda kullanılmalıdır. Çamaşır sodası, suyun kirecinin ayrıştırılmasında, javel suyu yapımında, tahta, yağlı maddelerin, taş döşemelerin temizliğinde kullanılır. Özellikle, tahta ve taş döşemelerin temizliğinde iyi sonuç alınır. Fazla ve dikkatsiz kullanıldığında, cilt, fırça, kumaş gibi boyalı eşyaları yıpratır onların eskimelerine neden olur. Temizlik işlerinde yarım kg soda yarım kova sıcak suda eritilerek kullanılmalıdır. Soda rutubetsiz, kapalı, madeni kutularda saklanmalıdır. Ayrıca naylon kovalar da saklama için elverişlidir.

1.3.3.11. Kostik Temizleyici

     Yakıcı maddeler olup buharları zehirlidir. Cisimleri yakar, keskin bir koku çıkarır. Yüzeyleri ve insan sağlığını (göz, solunum yolları, ciğerler) tehdit eder. Bu nedenle tuz ruhu, pis su boru açıcıları vb. kullanımı sakıncalıdır. Tuz ruhu, hidroklorik asidin bir çözeltisidir. Fayans gibi yüzeylerin ağartılmasında kullanılır. Yüzeyleri aşındırdığından ileride yüzeyin daha fazla kir tutmasına neden olur. Havanın içinde bulunan nem ortaya çıkan klor gazı ile birleşir. Havadaki tuz buharları göz ve akciğerlere zarar verir.

     Pis su borularını açmada kullanılan kimyasal açıcıların bazıları kostik içerir, bazıları içermez. Kostik içermeyen yağ eriticiler kostikler kadar çok zararlı olmasalar da göz ve deriye temas ettiklerinde zarar verir. Kullanılması gerekli durumlarda etiketteki uyarılar dikkate alınmalıdır. Sıvı hâlde kostik içeren açıcılar genellikle saç vb. maddelerden kaynaklanan tıkanmalar için geçerlidir. Granül hâlde kostik içeren temizleyiciler en kuvvetli olanlardır. Yüksek oranda kostik soda ve potas içerirler. Yağ ve saç gibi maddelerin yol açtığı tıkanmaların her ikisini de giderir.

1.3.3.12. Terebentin

     Cam, ahşap, kumaş ve mermer yüzeylerdeki yağlı ve inatçı lekeleri çıkarmakta ve cila yapımında kullanılır. Ağzı iyi kapanan şişeler içinde ve ateşten uzak yerlerde saklanmalıdır. Kullanım sırasında şişenin ağzı kapalı olmalı ve şişe ateşten uzak tutulmalıdır.

1.3.3.13. Amonyak

     Hafif alkali olup asit lekelerini çıkarmada kullanılır. Kullanmadan önce eşyanın görünmeyen bir yerinde denenmelidir. Uçucu özelliği sebebiyle şişenin kapağı sıkı kapanmalıdır. Ayrıca, amonyak, zehirli böcek, sivrisinek, akrep ve yılan sokmaları durumunda da kullanılır.

1.3.3.14. Mavi İspirto

     Kimyada metil alkol diye bilinir. Halk arasında mor ispirto da denilir. Saf hâlde, çimen, yosun, tükenmez kalem gibi lekelerin çıkartılmasında kullanılır. Birer ölçek sirke, su, mavi ispirtoya 1-2 damla sıvı deterjan karıştırıldığında cam-sil elde edilir. Mavi ispirto ayrıca, resim çerçevelerinin, aynaların, gümüşlerin temizliğinde de kullanılır.

1.3.3.15. Diğer Maddeler

     Temizlik işlemleri sırasında yararlanılan çok çeşitli kimyasal ürün bulunmaktadır. Bunlar piyasada farklı markalar ve isimler altında satılmakla beraber, genellikle işlevsellikleri itibariyle bilinmektedir. Bunlardan önemlilerine aşağıda yer verilmektedir:

 Ahşap parlatıcılar

 Cam temizleyici ürünler

 Cila bakım ve temizlik maddeleri

 Genel temizlik ürünleri

 Hava şartlandırıcı

 Kir ve cila sökücüler

 Kir ve yağ sökücüler

 Kişisel hijyen ve bakım ürünleri

 Koku gidericiler

 Köpük kesiciler

 Köpüklü tekstil temizleme maddeleri

 Köpüksüz tekstil yıkama maddeleri

 Leke çıkarıcılar

 Metal parlatıcılar

 Pas sökücüler

1.4. Salondaki Alanların Temizliği

1.4.1. Temizlik Yöntemleri

     Temizlik yöntemi, herhangi bir yüzeyin temizliğinde kullanılacak olan araç gereç, kimyasal ve işlerin yapılış sırasıdır. Temizlenecek yüzey türü ve üzerindeki kir türü farklılaştıkça kullanılacak yöntemde de önemli değişiklik olacaktır. Ancak, benzer kir özellikleri ya da benzer kir dokusunun farklı yüzeylerde olması durumunda bazen benzer yöntemlerle temizlik yapılabilir. Aşağıda farklı yüzeyler için uygulanabilecek genel temizlik yöntemlerine yer verilmektedir.

1.4.1.1. Süpürme

     Süpürme, yüzeylerdeki toz ve döküntülerin alınmasıdır. İşlem elektrik süpürgesi, paspas, fırça ve ot süpürge ile gerçekleştirilir. Kuru olarak yapılan bir temizleme yöntemidir. Su ve deterjan kullanılmaz. Fırça ve ot süpürge tozların tekrar havaya yayılmasına sebep olduğundan kapalı mekânlarda kullanılmaz. Kapalı mekânlarda süpürme amaçlı, elektrik süpürgelerinden yararlanılır. Süpürme birçok alanda rutin temizlik programı çerçevesinde gerçekleştirilen bir yöntemdir.

1.4.1.2. Toz Alma

     Yüzeyde biriken tozların çeşitli araçlar yardımıyla yüzeyden alınmasıdır. Havada bir sirkülasyon içinde dönen tozlar her gün alınmazsa yüzeylere yerleşir. Daha sonra çıkarılması güçleşir. Özellikle, köşelerde kalın tabakalar oluşturur. Bu durumda bu kirlerin çıkarılması için daha fazla güç, zaman ve malzeme gerekir. Aşırı güç ve kullanılan malzeme ile yüzeyler aşınır. Daha önemlisi oluşan tabakalar mikroorganizmaların üremesi için uygun bir ortam oluşturur ve enfeksiyon yayılmasına neden olur. Toz sadece yatay yüzeylerde olmaz. Bu nedenle toz alınırken yatay yüzeylerin yanı sıra diğer yüzeylerin de tozunun alınması gerekir. Tozlar kuru bezle kuru toz alma şeklinde yapılabileceği gibi ıslak ya da nemli bezle nemli ya da ıslak olarak da yapılabilir. Bu amaçla, toz bezi, mop ve toz fırçalarından yararlanılabilir.

1.4.1.3. Vakumlama

     Yüzeydeki toz ve kırıntıların elektrik süpürgesi ile emilmesidir. Vakumlama, ulaşılması güç olan köşeler ve yüksekliklere ulaşmada etkili olur. Enfeksiyon kontrolünde yardımcı bir yöntemdir. Vakumlama ile tozlar alınabileceği gibi (elektrik süpürgesi), ıslak vakumlarla, yüzeylerdeki suların emilebilir. Köpükle halı yıkamadan sonra kalan köpüğün alınmasında da vakumlamadan yararlanılır. 

1.4.1.4. Silme

     Kirin nemli bir bez ya da paspasla temizlenmesidir. Bu amaçla mop denilen püsküllü paspaslardan da yararlanılabilir. Nemli toz alma metoduyla temelde aynıdır. Nemli toz almadan farkı, kirli ve lekeli yerlerin temizliğinde kullanılan bir yöntem olmasıdır. Toz almada kuru ve gevşek kirler temizlenirken, silme işlemi sırasında, yapışkan kirlere de müdahale edilebilir.

1.4.1.5. Paspaslama

     Paspas ya da mop aracı ile yüzeydeki toz, kir ve lekelerin temizlenmesidir. Paspas işlemi kuru ya da ıslak olarak uygulanabilir. Burada yüzeydeki kirin türü esas alınır. Bir cilanın parlatılması ya da yüzeydeki gevşek kirlerin toplanması söz konusu ise kuru paspas; leke ve yapışkan kirlerin uzaklaştırılması gerekiyorsa ıslak paspas yönteminden yararlanılır.

1.4.1.6. Ovma

     Kir ve lekelerin, uygun bir fırça ya da mekanik tozlarla, el hareketleri ya da bir makine ile ovularak temizlenmesidir. Burada yüzeyin aşındırılarak temizlenmesi gerçekleştirilir. Fırça, tel, bez, ped vb. temizlik araçlarıyla birlikte yüzey üzerine bastırılarak kir ve leke aşındırılır.

1.4.1.7. Kuru Temizleme

     Yıkanmayan yüzeylerin, örneğin narin kumaşların (yün, ipek vb.) temizliğinde kullanılan susuz bir temizleme yöntemidir. Bu amaçla, özel kuru temizleme makinesinden ve kuru temizleme kimyasallarından yararlanılır. Daha çok giysi ve mefruşat temizliğinde kullanılır. Yıkandığı ya da silindiği zaman bozulabilecek yüzeylerin temizliğinde de mop ya da kuru bezle uygulanabilecek bir yöntemdir.

1.4.1.8. Cilalama

     Yüzeyin cinsine uygun cila maddesinin yüzeye sürülmesi ve yüzeyin parlatılmasıdır. Cila yüzeyde koruyucu bir tabaka oluşturarak tozlanma, kirlenme ve lekelenmeyi geciktirir. Parlak ve estetik bir görünüm sağlar. Cila yüzey üzerindeki gözenekleri kapatarak buralara tozların yerleşmesini engeller. Yüzeylerin temizlenmesini kolaylaştırır.

1.4.1.9. Parlatma

     Cila sürülmüş yüzeylerin parlaması için yapılan kuru ovmadır. Kuru bez ya da kuru bir mopla gerçekleştirilir. Bu işlem sırasında ovma hareketi vardır. Herhangi bir madde kullanılmadan yapıldığı sürece yüzeye zarar verir.

1.4.2. Çeşitli Yüzeylerin Temizliği

     Günümüzde, temizliğe konu olan iki önemli değişkenden biri kir diğeri ise yüzey ya da döşemedir. Yüzey (döşeme), bir binanın taban ve duvarlarını sağlığa uygun şekilde kaplayan malzemedir. Gerek iç mekân gerekse dış mekân kaplamalarda kullanılan çok çeşitli yüzey kaplama türleri bulunmaktadır. Genel temizlik ve hijyen sağlanmasında yüzey temizliğinin çok büyük önemi vardır. Yüzeylerin temizliğinin amaca uygun yapılması için doğru malzeme kullanmak gerekir. Yanlış malzeme seçimi ya da yanlış bakım yöntemleri döşemeye kısa sürede hatta bir kullanımda zarar verebilir. Döşemenin cinsine göre farklı malzeme ve uygulama yapmak gerekir. 

     Başlıca döşeme çeşitleri ve temizlik yöntemlerine aşağıda yer verilmektedir.

1.4.2.1. Taş ve Beton Yüzeyler

     Çimento, kum karışımı ile yapılan döşeme şeklidir. İçine mermer parçaları eklendiğinde mozaik türü zemin maddesi oluşur. Renkli mozaik, karo mozaik gibi çeşitleri bulunmaktadır. Bu tür zeminler, sıcak iklimli yer için çok uygun bir döşeme çeşididir. Özellikle suya dayanıklı oldukları için banyo, tuvalet, bahçe gibi alanlarda rahatlıkla kullanılır. Alkali maddelerden etkilenmez.

     Taş ve beton döşemeler, sodalı arap sabunlu sıcak su ile kolayca temizlenir. Fırçalayarak oyma metodu en iyi olanıdır. Temizlendikten sonra bezle iyice kurulanmalıdır. Mümkünse parlaklık vermek ve sık kirlenmeyi önlemek için likit cila ile cilalanabilir. Çıkmayan lekeler için ince alüminyum tel veya toz deterjan kullanılabilir. Tuz ruhu gibi asitli maddeler özellikle mozaik yüzeylerde asla kullanılmamalıdır. Aksi hâlde, döşeme yüzeyin kayganlığı ve renk ayarı kaybolur, döşeme yüzey bozulur ya da delikli bir hâl alır. Bu tür yüzeylerde, alçı çimento ya da beton gibi tabaka oluşturan kirler varsa bunların eritilmesi için sadece bu bölgelerde kısmi olarak asitli deterjanlar uygulanabilir.

1.4.2.2. Mermer Yüzeyler

     Son zamanlarda otel ve iş yerlerinde çok sık kullanılan bir yüzey kaplamasıdır. Temeli kalsiyum karbonattır. Travertenlerde bu özellikleri nedeniyle bu gruba dâhil edilebilir. Mermerler kolay temizlenir ve güzel görünüşe sahiptir. Döşemenin çok kirlenen, kararanyerleri çamaşır suyu ve arap  sabunu konmuş suyla fırça veya makineyle oyularak temizlenir, durulanıp kurulanır. Mermer temizliğinde tuz ruhu, sirke gibi asitli maddeler kullanılmamalıdır; çünkü asitler mermeri eritir, mermerin cilasına zarar verir. Mermerin üzerindeki mürekkep ve benzeri lekelerin çıkartılmasında çamaşır suyu kullanılabilir. Mermer üzerinde lekelerin uzun süre bekletilmesi lekelerin sabitleşmesine yol açar. Mermerler temizlendikten sonra cilalanmalıdır.

     Son yıllarda gerek iç gerekse dış mekânların kaplanmasında kullanılan bir başka madde ise granittir. Bir tür parlak mermer olan bu yüzeylerin cilalanmasına gerek yoktur. Sadece nemli mopla temizlenmesi yeterlidir.

1.4.2.3. Parke Yüzeyler

     Bu döşemelerde gürgen, meşe, ceviz gibi sert ağaçlar kullanılır. Parke döşemeler cilalı ya da cilasız olarak kullanılabilir. Cilalı kullanılacağı zaman, suyu geçirmeyen cam cila ile cilalanarak uzun süre korunması sağlanır. Piyasada, tabanda kullanıldığı zaman parke, duvarda kullanıldığında lambiri olarak adlandırılmaktadır. Cilalı tahta yüzeylerin temizliğiçok kolaydır. Ilık sabunlu suya batırılıp  iyice sıkılan bezle silinir ve sonra yüzeyler kurulanır. Günlük temizliği ise elektrik süpürgesi ile süpürülüp tozu alınarak yapılır. Yüzeylerin aylık olarak cilalanması gerekir. Asit ve alkalilerden etkilenir. Temizliğinden sonra parke yüzeyler cam cila ile cilalanır. Cam cila suyu geçirmediği ve sudan etkilenmediği için parke uzun süre bozulmamakta ve daha uzun ömürlü olmaktadır.

1.4.2.4. Sentetik Yüzeyler

     Marley, epoksil, lastik, linoleum gibi farklı isimlerle piyasada bulunan bu tür yüzeyler, selüloz, pamuk, naylon veya cam dokulara reçine emdirerek ısı veya basınç altındapreslenerek üretilmektedir.  Sert, sağlam fakat kolay kırılabilen bir malzemedir. Çeşitli renk ve ölçülerde üretilebilir. Yanmaya dayanıklı olmaları için asbestli olanları da vardır. Sudanetkilenerek kabarır. Bu nedenle mutfak ve  tuvalette kullanılması sakıncalıdır. Kolay çizilen ve asitlere karşı fazla dayanıklı olmayan bir malzeme grubudur. Sentetik yüzeylerin temizliği öncelikle tozunun alınması ve mopla yüzeyin nemli olarak silinmesi şeklinde yapılır. Temizlikte asitli ve eritici maddeler kullanılmaz. Sentetik döşemelerin temizlendikten sonra cilalanması gerekir.

1.4.2.5. Seramik Yüzeyler

     Kil, kaolin ve çeşitli minerallerden oluşan ve sırlı fırınlanmış döşeme malzemeleridir. Asitlere ve alkalilere karşı dayanıklı olup kolay çizilmez. Birinci derecede su gerektiren banyo, tuvalet, havuz, hamam, mutfak gibi alanlarda rahatlıkla kullanılabilir. Dayanıklı olduğu gibi sağlıklı ve estetik malzeme olarak da birçok iç- dış mekân kaplamalarda kullanılır. Temizliği sırasında yoğun asit, yüzey sırına zarar verdiğinden kullanılmaz. Bu nedenle, tuz ruhu asla kullanılmamalıdır. Uzun vadede yüzeye zarar vererek hiç giderilmeyen lekelerin oluşumuna sebep olabilir.

     Bu tür yüzeylerde ağartma amacıyla çamaşır suyundan yararlanılabilir. Sıvı deterjanlarla yıkanarak veya silinerek temizlenir. Seramik yüzeylerin temizliğinde çamaşır suyu ve amonyak tavsiye edilir. Ovalanarak temizlenecek seramik yüzeylerde köpürmeninönlenmesi amacıyla toz  deterjan ya da yoğun likit deterjanlar tercih edilirken silinerek temizlenecek yüzeylerde hijyenik özelliği olan sıvı deterjanlar daha iyi sonuç vermektedir.

1.4.2.6. Cam Yüzeyler

     Büyük parça camların temizliğinde uzun saplı çeksillerden yararlanırken küçük parça cam temizlenmesinde sapsız çeksiller kullanılır. Bu çeksiller lastik ağızlı aparatlar olduğundan cam üzerindeki suyu çok kolay toplar. Cam üzerindeki kaba kirler alındıktan sonra cam sil kullanarak parlatma işlemi yapılır. Profesyonel cam temizliğinde iki temelmetot vardır. Küçük yüzeylerde  camlara cam temizleyicisi, aerosol ya da el spreyi sıkılır ve kurulanır. Geniş yüzeyler, düşük konsant rasyonlu bir deterjanla sulandırılıp cam sileceği ile silinir.

     Cam silme üst sağ köşeden başlayarak alta doğru devam eder. Ulaşa bileceği ve bir defada sileceği alana deterjan tatbik eder. Temizlik bezi ile camı kurular. Silmeden sonra camda ortaya çıkan kaba kirler cam jileti ile kazılır. Temiz toz bezi ve cam sil ile son bir silme işlemi daha yapılır ve tüm camlar silininceye kadar işleme devam edilir. Cam silme deterjanlarının (cam-su) az köpürmesi, parlaklık veren ve temizleyen maddeler (amonyak, alkol) içermesi gerekir. Cam yüzeyler pencere ve kapılarda olabileceği gibi masa ve komodin üstlerinde de olabilir. Yine, bu grup içindeki aynaların da temizlenme yöntemi cam yüzeylerde olduğu gibidir. Ancak, aynaların sırlı olmaları nedeniyle yüzeylerinin korunması için kullanılan kimyasalların aşındırıcı özellikte olmaması gerekir.

1.4.2.7. Metal Yüzeyler

     Farklı mekânların düzenlenmesinde dayanıklı olması nedeniyle tercih edilen yüzey kaplama ya da yüzey maddesidir. Çelik, tunç, bakır ya da pirinç olabilir. Özellikle, paslanmaz çelik (krom±nikel) en çok tercih edilen türdür. Bu maddelerin seçiminde yüzeyin amacı dikkate alınır. Metal, yanma, çizilme ve darbelere karşı diğer maddelere göre daha dayanıklıdır. Aynı zamanda parlak ve pürüzsüz bir görüntü olduğu için zor kir tutar ve kolay temizlenir. Tunç, bakır, pirinç gibi renkli metallerin temizliğinde, piyasada kaol olarak bilenen parlatıcılardan yararlanılabilir. Bu madde, piyasada sıvı ya da toz hâlinde satılmaktadır.

     Binalarda asansör, merdiven tırabzanı, merdiven halı tutucusu gibi alanlarda tercih edilen beyaz ya da metalik renkli metallerin temizliğinde ise piyasada bu amaçla üretilmiş farklı ürünlerden yararlanılabileceği gibi herhangi bir sıvı deterjanla (asitle olmayan) yumuşak bez ya da havlu ile silinerek temizlenebilir. Metal üzerinde parmak lekesinin kalmamasına dikkat etmek gerekir. Piyasadaki ürünlerin bileşiminde bu tür lekelenmeyi önleyici yağlar bulunmaktadır. Metallerin en önemli sorunu üzerinde oluşacak (kırılma ve delinme sonucu) paslardır. Bunun dışında, uzun yıllar parlaklıklarından bir şey kaybetmeden kullanılabilir.

1.4.2.8. Mobilya Temizliği

     Stil ve yüzeyin cinsine göre mobilya temizliği farklılık gösterir. Uygun işlemler mobilyaların güzelliğini, yapısını korur ve mikroorganizmaların tahrip edici etkisini azaltır. Mobilya yüzü tahta, metal, plastik, boyalı, deri ve dokuma olabilir. Mobilya için temel temizlik işlemleri kuru toz alma, ıslak toz alma, vakumla temizleme, yıkama ve özellikle deriler için de lamadır. Yüzey çeşidine göre temizlik işlemi de farklılık gösterebilir. Örneğin plastik ve tekstil yüzeyleri yıkayarak temizleyebilirken metal mobilya aksamı silinerek temizlenir. Yine ahşap mobilyaların tozları alındıktan sonra mobilyaların ahşap cilası ilecilalanması da bu gruptaki farklı işlevler arasında  sayılabilir. Elektrik süpürgesi ile vakumlama yönteminin kullanıldığı mobilyalar ise koltuk ve sandalyelerinin kumaş kısımları olabilir.

1.4.2.9. Yüzeylerin Cilalanması

     Cila, yüzeylerin ömrünü uzatır, temizliğini kolaylaştırır, tozlanmasını önler ve estetik görünmesini sağlar. Zemin cilalanırsa, bir tabaka şeklinde zemini kaplayan cila üzerindeki trafik nedeniyle zemin aşınacağından zeminin zarar görmesi önlenir. Gözenekli zeminlerde yağ ve kir kalıntılarının gözeneklere girmesi çok kolaydır. Ancak, cilalama sonucunda gözenekler dolar, pürüzsüz, düzgün emiciliği engellenmiş bir tabaka meydana gelir. Böylece daha güzel bir görünüm sağlanmış olur. Cilalama mermer, traverten, PVC, linolium, gibi sert ve yumuşak zeminlere uygulanır. Seramik ve fayans gibi yapay taşlarda cila uygulaması yapılmaz.

1.4.2.10. Tuvalet Temizliği

     Tuvalet temizliğinde yapılacak işlemler ve izlenecek sıra aşağıda sıralanmıştır:

 Mekân havalandırılmalıdır.

 Kullanılacak malzemeler; tuvalet fırçası, mop, dezenfektanlar, sabun, peçeler, vb. temizlik kutusuyla beraber mekâna yakın bir yere konulmalıdır.

 Tuvaletin rezervuarının çalıştırılması bittikten sonra temizlik maddesi tuvalet içine dökülerek tuvalet beklemeye bırakılmalıdır (uygulandığı yüzeye yavaş yavaş nüfus ederek kir ve lekeleri sökmesi için).

 Lavabo dezenfektan içeren kimyasallarla ovularak temizlenmelidir.

 Fayanslar ve seramik duvarlardaki kirler silinerek temizlenmelidir.

 Tekrar klozete dönülerek klozet fırça ile ovularak tüm kapaklar, klozet ayakları teker teker temizlenmeli, temizleme işlemi bittikten sonra kurutma işlemi gerçekleştirilmelidir.

 Sabun, tuvalet peçetesi, koku giderici, çöp sepeti, poşeti vb. malzemeler yenilenmelidir.

 Kapı kolları, rezervuar çekecekleri, sabun bamları gibi mikrop bulaşıcı alanlar dezenfektanla iyice silinmelidir.

 Son olarak zemin silinmelidir (Zemin temizliğinde mop kullanılması daha kolay olması nedeniyle tercih edilmelidir.) .

1.4.2.11. Banyo Temizliği

 Banyo duş teknesi ya da küvetinin giderleri kontrol edilmelidir.

 Duş teknesi veya banyo küvetindeki artıklar su püskürtülerek yıkanmalıdır.

 Küvet ve duş teknesi temizlik malzemesi ile ovularak temizlenmeli, temizledikten sonra bu yüzeyler mutlaka kurulanmalıdır (Aynı işlem duşakabin olması durumunda da yapılmalıdır.).

 Banyodaki tezgâh, kapı, çöp sepetinin ve banyo aynasının temizliği yapılmalıdır.

 Banyodaki lavabo aksamı bir dezenfektanla ovularak temizlenmeli ve

 Banyo havluları, sabunları, şampuanlar, el silme havluları yerleştirilmelidir.

 Banyo temizliğinde mutlaka dezenfekte edici maddeler kullanılmalı ve tüm armatürler parlatılarak kurulanmalıdır.

 Kapı kolları, küvet tutmaçları, sabunluk ve tıkaçlar dezenfekte edilmelidir.

 En son olarak zemin mopla silinmelidir.

1.5. Salonda Havalandırma ve Salonu Isıtma

     Salon her sabah açılır açılmaz havalandırılmalıdır. Gün içinde salonun ısısı oda sıcaklığında olmalıdır. Günümüzde salonlarda ısıtma-soğutma amacıyla klimalar kullanılmaktadır. Gün içinde değişik kokular oluşursa havalandırma yapılabilir. Gün sonunda ise temizliğe başlamadan önce camlar açılmalı, temizlik sonuna kadar salon havalandırılmalıdır.

     Güzellik salonunun içindeki hava kuru veya bayat olmamalı, kötü ve ağır kokmamalıdır. Oda ısısı 21 ˚C civarında olmalıdır.