EPİLASYON

1. EPİLASYON YÖNTEMLERİ

1.1. Epilasyon Tanımı

     İstenmeyen tüylerin, çeşitli yöntemlerle kalıcı olarak yok edilmesine epilasyon denir.

1.2. Epilasyonun Önemi

     Günümüzde milyonlarca insan yüzlerindeki ve vücudunun çeşitli bölgelerindeki

tüylerden şikâyet etmektedir. Özellikle 18–25 yaşları arasındaki kadınların %15’inde yoğun

tüylenmegörülür. Bunun yanında vücudundaki tüylerden şikâyet eden erkeklerin sayısı da

her geçen gün artmaktadır.

     Epilasyon çok yönlü, tıbbi ve ciddi bir uzmanlık alanıdır. Bu alandaki hızlı gelişmeler

sürekli araştırmayı ve öğrenmeyi gerektirmektedir. Epilasyon uzmanı kıl anatomisi ve

epilasyon yöntemlerini çok iyi bilmelidir. Kalıcı epilasyon basit bir işlem gibi görülse de

bilgi, deneyim ve teknik donanım gerektirir. Epilasyon alanında uzman olmayan kişilerce,

ticari amaçlarla yapılan uygulamalar sonucunda, kıllar yok edilemediği gibi ciltte, belirgin iz

ve lekeler oluşmaktadır.

1.3. Kılın Anatomik Yapısı

     Keratin yapıdaki birçok ince liflerin bir araya gelerek oluşturdukları daha kalın life kıl

denir. Kıl kılıfları (folikül) ilk olarak fetal hayatın 9. haftasında kaş, üst dudak ve çene

bölgesinde görülür ve 16. haftada bu bölgelerde kıl gövdesi biçimlenir. Tüm vücut kılları 22.

haftada gelişimini tamamlar.

     Saçlı deri, kaş kirpik gibi en çok göze çarpan bölgelerdeki kılların normal ve yeterli

olması kişinin psikolojik, sosyal ve seksüel durumu açısından önemlidir. Bir bölgedeki kıl

dağılımı veya yapısının bozulması, değişmesi, normalden farklı olması da psikolojik durumu

etkileyerek sosyal iletişimi bozabilir. Ayrıca kıl süslenme ve hataları gizleme aracıdır.

Darbelerden ve elektromanyetik radyasyondan koruma, ısı kaybı veya fazla ısı yalıtımı gibi

görevleri de vardır.

     İnsan sabit bir sayıda kıl kökü ile dünyaya gelir. Bu sayı ortalama beş milyondur.

Bunların bir milyon kadarının baş bölgesinde olduğu ve bunun da 100 bin kadarının saçlı

deride yerleştiği kabul edilmektedir. Kıl sayısı kadın ve erkeklerde hemen hemen eşittir.

Kılların sıklığı bölgeden bölgeye değişir. Kıllar el içi, ayak tabanı ve genital bölgenin bir

kısmı hariç vücudun her yerinde bulunur. Saçlı deri kıl köklerinin en yoğun olarak

bulunduğu bölgedir. Yüzde cm² başına 800 kıl kökü varken, bedenimizde cm² başına 50 kıl

kökü bulunmaktadır. Yaş ilerledikçe kıl sayısı azalır.

     İnsanlar arasında, kılların rengi, yapısı, çapı ve dağılımı farklılıklar gösterir. Bu

özelliklerin bir kısmında ırk ve yaş belirleyici roldedir. Kıllar işlevlerine ve bulundukları

bölgeye göre de değişik çap, şekil, renk ve kıvrılma özelliği gösterir.

Kıllar esnek, olup, deri içindeki kıl kılıfının (folikülünün) ürünüdür. Kıl kılıfları orta

deri (dermis) içerisinde yer alan, üst derinin (epidermis) kanal şeklindeki uzantılarıdır. En

uzun kılıflar, daha alttaki alt deriye (subkutan, hipodermis) kadar uzanan keratinize

iplikçiklerdir.

     Kılın tabanındaki tohum (germinal) hücrelerin çoğalmasıyla, kıl kılıfı kanalınca

uzanan kılı oluşturur. Her bir kıl, iki bölümden oluşur; deride yerleşmiş olan kök kısmı ile

deri üzerinde görünen gövde kısmını içermektedir. Kıl üst deriden orta deriye doğru eğik

olarak uzanmıştır. Kılın deri içinde bulunan bölümü yukarıdan aşağıya doğru incelendiğinde

yedi yapısal bölgeye ayrılabilir.

 Kıl kanal bölgesi

 Üst kısım (İnfundibulum)

 Yağ bezi (Sebase bez)

 Orta kısım (İstmus)

 Tümsek alanı (Bulge)

 Alt kısım (İnferior)

 Bulbus

1.3.1. Kıl Kanal Bölgesi

     Deri yüzeyinden üst deri ve orta derinin birleştiği yere kadar uzanır.

1.3.2. Üst Kısım (İnfundibulum)

     Yağ bezi kanalı (sebase kanal) açılma yerinden, kıl kılıfı ağzına kadar olan kısımdır.

Bu bölgede, çok sayıda dendritik (budak) hücre bulunur.

1.3.3 Yağ Bezi (Sebase bez)

     Orta deride bulunan, yağ (sebum) salgılayan kese şeklinde yapılardır. Kılıfın üst

kısmında bulunur. El ve ayak tabanı dışında derinin her yerinde bulunmaktadır. Özellikle

kafa derisi, alın, genital alanda yoğundur. Bezlerin kanalı, genelde kıl keseciğine açılsa da,

bazen doğrudan deri yüzeyine de açılabilir. Yağ bezlerinin vücuttaki dağılımı kişiye, yaşa,

cinsiyete, etnik yapıya bağlı olarak çeşitli boyut ve işlevdedir. Genelde boyutu, bağlı olduğu

kıl keseciği ile ilişkilidir. Ergenlik döneminde yağ bezi kılsız alanda da gelişebilir Yağ

bezleri, erkeklik (androjen) hormonlarına çok duyarlıdır ve boyutu ve gelişim oranı bu

hormonlardan etkilenir.

     Yağ bezi salgısı bir kısmını kıl kılıfının içine boşaltır. Yağ salgısı kılın kıl kanalı

içindeki hareketini kolaylaştırarak deri yüzeyine ulaşmasını sağlar. Ayrıca kılın yumuşak ve

parlak olmasını sağlar. Yağ bezleri, salgısının diğer bir kısmını, deri yüzeyine salgılayarak

derinin yağlanmasını ve yumuşamasını sağlar.

1.3.4. Orta Kısım (İstmus)

     Kıl kasının (Errektör pili ) tutunduğu noktadan yağ bezi kanal girişine kadar uzanan

bölümdür. Çevresini saran küçük sinir lifleri nedeniyle, dokunma duyusuyla yakın

ilişkidedir.

1.3.5. Tümsek Alanı (Bulge)

     Kıl kasının tutunduğu ve kıl kılıfı (folikül) kök hücrelerinin yoğun olduğu bölgedir.

1.3.6. Alt Kısım (İnferior)

     Kıl kasının tutunduğu yer ile kıl soğanı (bulbusun) tepesine kadar olan bölümü içerir.

Keratinizasyonun (boynuzsulaşma) başladığı yerdir.

1.3.7. Kıl Soğanı (Bulbus)

     Kıl kılıfının alt kısmı soğana benzer şekildedir ve bulbus olarak adlandırılır. Bulbus,

kök (matriks) hücreler ve melanositlerden oluşur. Kıl soğancığının altında, küçük yumurta

şeklindeki dermal bir yapı (dermal kıl papillası) kıl soğancığı içine doğru çıkıntı yapmıştır.

Papilla yapısı damar ağı içerir. Damar sisteminin görevleri kılın kanla beslenmesini

sağlamak, oksijen ve hormonal iletimini sağlamak, ayrıca metabolik artık ürünlerin atılımını

sağlamaktır.Papillanın büyüklüğü kıl kılıfının çapıyla ilişkilidir. Kıl soğancığının en geniş

yeri Auber’ in kritik çizgisi olarak adlandırılır. Bu çizginin altında kalan hücrelerin büyüme

oranı % 100’dür. Kök hücreler, kılların iç kök kılıflarının oluşmasını sağlar. Dış kök kılıfı

ise, üst derinin aşağı doğru uzantısı şeklindedir ve kılıfı çevreleyen bağ dokusu tarafından

oluşturulur. Kıl kök hücreleri arasında renk hücreleri (melanositler) bulunur ve bunlar

kılların renklerini veren melanin içerir. Kıl kök hücreleri, yukarı doğru gittikçe, farklı

oranlarda keratinizasyona uğrar.Olgunlaşmış kıl keseleri içten dışa doğru tıpkı, soğan

benzeri iç içe geçmiş çok sayıda silindirik yapı içerir. Bu sistemin merkezine foliküler

dermal papilla yerleşmiştir. Gelişmekte olan kıl kılıfı içten dışa doğru sıralandığında,

medulla iliği, korteks lifleri ve kütikül pulcukları, iç ve dış kök kılıfı ve bağ dokusu kılıfı

içermektedir.

Şekil 1. 1: Kılın yapısı

Kütikül Pulcukları

     Korteks liflerinin etrafını saran, oldukça zengin sülfür proteini içeren ve 5–10 kat

hücreden oluşan, sıralanmış kiremit görünümünde olan yapıdır. Kütikül pulcuklarının,

serbest kısımları kılın uç kısmını gösterecek şekilde, birbirleri üstüne sıralanır Kütikül

pulcuklarında pigment yoktur ve saydam özellikte olduğundan ışığı geçirgen özelliktedir.

İç Kök Kılıfı

     Kütikül pulcuklarının dışında iç kök kılıfı yer alır. Kıl kök hücrelerinden ortaya

çıkarlar. İç kök kılıfı, kıl kılıfının orta kısmında yağ bezi kanalı düzeyinde sonlanır. İç kök

kılıfı, içten dışa doğru; kılıf kutikülası, Huxley ve Henle tabakalarından oluşur.

İç kök kılıfının en dış kısmı olan Henle tabakası tek hücre kalınlığında olup, ilk

keratinize olan kısımdır. Henle tabakası, altındaki yumuşak tabakaları sıkıca sarar. Henle

tabakasının iç kısmında bulunan Huxley tabakasında ise iki sıra hücre vardır.

İç kök kılıfının en iç kısmında, iç kök kılıfı kütikül pulcukları yer alır. Tek katlı,

yassılaşmış hücrelerden oluşur. Bu üç tabaka melanin içermez. İç kök kılıfının asıl işlevi kılı

şekillendirmektir.

Dış Kök Kılıfı

     İç kök kılıfını çevrelemektedir. Dış kök kılıfı içeriği orta deriden kaynaklanır. Dış kök

kılıfı, kıl soğanından (bulbus) kıl kılıfı ağzına kadar uzanır. Bu kılıfın en ince olduğu yer, kıl

soğanı çevresidir; giderek kalınlaşarak kıl kılıfının orta düzeyinde en kalın haline ulaşır. Dış

kök kılıfındaki hücrelerin içi glikojenle doludur. Glikojen varlığına bağlı olarak hücrelerde

küçük boşluklar vardır.

     Dış kök kılıfı, kıl kılıfının alt bölümünde iç kök kılıfına sıkıca tutunmuştur. Kıl

kılıfının orta bölümüne kadar boynuzsulaşmış değildir. Bu düzeyden sonra iç kök kılıfı

kaybolur ve dış kök kılıfı boynuzsulaşır. Dış kök kılıfı üst deri ile bitişiktir ve içerdiği kök

hücreleri nedeniyle orta deriyi yeniden yapılandırabilir. Dış kök kılıfının başlıca işlevleri kök

hücre ve enerji (glikojen) depolamaktır. Ayrıca iç kök kılıfı ve kıl gövdesi için destek ve

büyüme sürecinde yol gösterici olduğu düşünülmektedir.

Bağ dokusu kılıfı; kıl kılıfını çevreleyen bağ dokusu kılıfı üç kattan oluşmuştur.

Saydam( Vitröz) zar: Papilla ve dış kök kılıfı ile fibröz kılıf arasında yer alan hücresel

olmayan kısımdır. Kıl kılıfının üst kısımlarında ince, alt kısmında ise kalındır.

Sert (kompakt) lif: Sert liflerden oluşan ve kıl kılıfı çevresinde dolaşımsal dağılım gösteren

orta kat.

Fibröz kılıf : Dış kök kılıfının ve saydam zarların dışındaki, kollajen lifler, birkaç elastik lif

ve fibroblastlardan oluşan bağ dokusu ile çevrili bölgedir.Kıl kılıfı üstderi yüzeyine eğik bir

açıda yerleşmiştir. Bu durum, cildin korunmasını sağlamaktadır. Yağ salgısı, (sebum)

apokrin ter ve cilt döküntüleri için kıl kılıfı, boşaltım sistemi gibi çalışmaktadır.

Kıl Kası (Errektör pili) :  Deri üzerindeki kılın açısı, kıl kasının (errektör pili) kasılmasıyla değişir. İstem dışı olarak ani korkuda, soğukta ve kızgınlık durumunda kasılarak tüylerin diken diken olmasına neden olur. Kıl kası kasıldığında kıl kılıfı çevresindeki deriyi çekerek yükseltir, böylece kaz

derisi tablosu ortaya çıkar. Kıl kası kıl kılıfının çıkıntı (bulge) bölgesinden kıl kılıfına tutunur. Ayrıca bu bölgede kök hücreler bulunur. Kıl kılıfının orta bölümü (istmus) ve altındaki bölge, yoğun sinir hücreleri bulunduğundan kıl oldukça duyarlı bir yapıdır.

1.4. Kıl Büyüme Dönemleri

     Kıl kılıfının yapısı, kılın büyüme evresine göre farklılık gösterir. Kıl kılıfı döngüsel

olarak büyüme, gerileme ve dinlenme evrelerini geçirir.

Kıl folikülünün ömrü 3 önemli evreye ayrılır.

 Büyüme (Anagen) evre

 Gerileme (Katagen, regresyon) evre

 Dinlenme (Telogen) evre

     Büyüme evre süresi vücudun farklı bölgelerinde değişirken, gerileme ve dinlenme

evre süreleri tüm vücutta daha az farklılık gösterir. Erişkin saçlı derisinde, büyüme evresi en

az 3 yıl, gerileme evresi 3 hafta ve dinlenme evresi 3 ay sürer. Herhangi bir zamanda,

saçların % 84’ü büyüme, %2’si gerileme ve % 14’ü dinlenme evresindedir. İnsan hayatı

boyunca her kıl kılıfının 10-20 kez büyüme dönemi geçirdiği tahmin edilmektedir. Büyüme

evreleri süresince sadece kıl kılıfında değil aynı zamanda pek çok dokuda da değişmeler

gözlenir. Damarlarda, kıl renk oluşumunda, sinirsel doku ve kök hücrelerde (matrikste)

yeniden şekillenme olur.

Şekil 1.2: Kıl büyüme dönemleri

1.4.1. Büyüme (Anagen) Evresi

     Büyüme evresinin ilk başlama belirtisi, hücre bölünmesindeki artışla başlar. Hücre

bölünmesi sürdükçe, kıl tohum (germinal) hücre yapısı gelişerek orta derinin içine doğru

uzanan bir kanal oluşur. Böylelikle kıl soğanı (bulbus) oluşur. Kıl soğanının yapısı, kıl

kılıfının üçte bir alt kısmını oluşturan en kalın bölgesidir. Büyüme evresinde, olgun kıl

kılıfının kökü alt deride (subkutan dokuda) yer alır. Kök hücreler oldukça üretkendir. Her 24

saatte bir bölünerek kılı oluşturur. Büyüme evresindeki kıl, kıl köküne sıkıca bağlanır ve

ancak kuvvetle çekildiğinde kökünden ayrılır. Kıl bulunduğu bölgeye göre büyüme süresini

tamamlayana kadar hücre bölünmesi sürmektedir. Kıl büyüme evresini tamamladıktan sonra

kıl kılıfında programlanmış hücre ölümü (apoptozise) gerçekleşir. Daha sonra kıl gerileme

(katagen) evresine girer.

1.4.2. Gerileme (Katagen) Evresi

     Kıl tüm uzunluğunu kazandıktan sonra, melanin üretiminin bitişi ile birlikte bu evre

başlar. Gerileme evresinde kök hücredeki keratinositlerinin çoğalması bir anda kesintiye

uğrar. Dermal papillanın ucu kısalır ve medulla iliğini şekillendiren kök hücreler kaybolur.

Aslında, alt kısımda halâ büyümekte olan kıl bulunmaktadır. Fakat kıl yapı olarak iliksizdir,

beyaz ya da açık renklidir. Daha sonra papilla yapısı kısalır.

     Artık yeni hücre gelişimi olmamasına karşın korteks lif hücreleri kıl soğanından

(bulbus) yukarı doğru ilerlemeye devam ederek boynuzsulaşmış kılı oluşturur. Kıl soğanında

gerileme olur. Bu dönemde kıl, kıl soğanından tamamen ayrılır.

     Kıl soğanı yalnızca dış kök kılıfından ibarettir. Bundan sonraki aşama ise, kıl kılıfının

yapılanmasıdır. Gerileme evresindeki kılın tohum hücre(germinal) kesesine bağlandığı yerde

kıl soğanı tekrar yapılanır. Tohum hücre kesesi, kıl soğanını çevreleyen iki ya da üç katlı

tohum hücre gurubudur. Bu hücreler, gelecek kılın tohumlarıdır ve dinlenme evresinin en

önemli bölümüdür.

1.4.3. Dinlenme (Telogen) Evresi

     Bu evrede kıl yukarı doğru çıktığından kılın deri içindeki boyutu kısalır. Kıl kılıfının

alt ucu yağ bezinin hemen altındadır. Kıl tohum hücreleri kıl kılıfının tabanında yeni kıl

oluşumuna devam eder. Oluşan yeni kıl eski kılı iterek dökülmesine yardımcı olur. Kimi

zaman yeni oluşan kıl eski kılı itmeden yan tarafından bir yol bularak deri üstüne çıkar. Bu

oluşum yağlı deride daha kolay olabilirken, kuru deride kıl dönmelerine rastlanabilir.

Dinlenme evresinin sonunda kıllar kendiliğinden dökülür.

1.4.3.1. Kalıcı Epilasyonda Kıl Büyüme Döneminin Önemi

     Kalıcı epilasyon ancak büyüme evresindeki kıllarda etkili olur. Gerileme ve dinlenme

evresindeki kılların kıl kılıfı yok olmaz. Bu nedenle epilasyon uygulama aralıklarının çok iyi

ayarlanması gerekir.

     Genel olarak, yüzdeki tüylerin % 75’i büyüme (anagen) evresinde, % 25’i dinlenme

(telogen) evresindedir. Bundan da anlaşılacağı gibi, yüz tüylerinin epilasyonu için daha geniş

bir zaman seçeneği bulunur. Vücut tüylerinde ise durum tersidir; % 25 büyüme, % 75

dinlenme döneminde olurlar.

     Büyüme evre süresi vücutta bölgeden bölgeye değiştiği gibi, kişiden kişiye de değişir.

Bu nedenle epilasyon uygulama aralıklarının kişiye özel ayarlanması gerekir. Aksi takdirde

yapılacak işlemler zaman kaybından ve müşterinin oyalanmasından başka sonuç vermez.

Tablo 1.1: Vücut bölgelerine göre kıl özellikleri

     Hangi kalıcı epilasyon yöntemi kullanılırsa kullanılsın, uygulama aralıkları bu

bilgilere göre programlanmalıdır. Çünkü tüyler sadece büyüme evresinde görülebilir ve yok

edilecek durumda olur. Diğer safhalarda bulunan tüyler epilasyondan etkilenmez.

1.5. Kıl Tiplerinin Sınıflandırılması

İnsan vücudundaki kıllar pigment miktarı, şaft çapı, medulla ilik uzunluğu ve kıl

uzunluğuna göre dört gurupta sınıflandırılır.

 Lanugo kılı

 Ayva (Vellus) tüyü

 Yumuşak (İntermediyer) kıl

 Sert (Terminal) kıl

1.5.1. Lanugo Kılı.

     Doğmamış bebeği tümüyle kaplar ve genellikle doğumdan 4 hafta önce dökülür. Bazı

erken doğan (prematür) bebeklerde bu kıllar görülebilir. Lanugo kılı çok ince, yumuşak,

medulla iliği olmayan ve genellikle renksiz kıllardır.

1.5.2. Ayva (Vellus) Tüyü

     Lanugo kılının yerini alan, uzunlukları genellikle 1 cm’yi aşmayan, ince, çok az renkli

ve iliksiz kıllardır. Avuç içi, ayak tabanı, mukoza ve yarı mukozalar dışında tüm vücut

yüzeyinde bulunurlar. Bu kılların kıl kılıfında yağ bezleri bulunmaz. Ayva tüylerinin kök

kısmı uzunluğu 0,5 mm’dir.

1.5.3. Yumuşak (İntermediyer) Kıl

     Erkek hormonu (Androjenler) insan kıl gelişiminde temel düzenleyicidir. Koltuk altı,

genital gibi bazı bölgelerdeki ince, yumuşak ayva kılları ergenlik döneminde erkeklik

hormonlarının etkisiyle daha uzun ve renkli sert kıla dönüşebilir. Bunlar ayva tüyü ile sert kıl

arasında olan yumuşak kıllardır. İntermediyer kıllar yaklaşık 1 cm kadardır ve rengi

belirgindir.

1.5.4. Sert (Terminal) Kıl

     Medulla iliğine sahip, koyu renkli, daha uzun ve kalın kıldır. Vücudun özel

bölgelerinde, yaşamın özel evrelerinde ayva tüyünün yerini alır. Sert kılların kök kısmının

orta deriye uzantısı ortalama 3,5 mm’dir. Kıllar, vücudun farklı bölgelerinde, uzunluk,

kalınlık ve renk açısından çok değişim gösterirler.

     Aslında uzunluk ve kalınlık temeline dayanarak belirli bir kıl sınıflaması yapmak

doğru olmasa bile, vücuttaki gelişim bölgelerine göre bazı temel özelliklere sahiptirler. Buna

göre terminal kıllar 6 guruba ayrılabilir.

     Kıllar, vücudun farklı bölgelerinde, uzunluk, kalınlık ve renk açısından çok değişim

gösterirler. Aslında uzunluk ve kalınlık temeline dayanarak belirli bir kıl sınıflaması yapmak

doğru olmasa bile, vücuttaki gelişim bölgelerine göre bazı temel özelliklere sahiptirler. Buna

göre terminal kıllar 6 guruba ayrılabilir.

1.Saç kılı: Genelde 86 cm’ye kadar büyüyebilir daha uzun ölçülere de

rastlanmaktadır. Çapı, yaşamın ilk üç-dört yılı içinde artar, daha sonraki altı yıl boyunca az

artış gösterir. On iki yaşından sonra çap artışı ise enderdir.

2.Kaş ve kirpik kılı: Yaklaşık 1cm kadar büyür, kıvrımlıdır. Çok açık tenli insanlar

dışında, kirpikler, genelde vücudun en koyu kıllarıdır.

3.Gövde kılı :Gerek ayva tüyü, gerekse sert kıl tipinde, uzun yapıdadır. Uzunluk 6

cm’ye kadar ulaşabilir.

4.Sakal ve bıyık kılları: Küt uçludur. Saça göre daha büyük köke sahiptir. Günde

0.27 mm büyür. Eğer kesilmezlerse 30cm uzunluğuna erişebilir.

5.Göbek-kasık(Pubik) kılları: Göbek bölgesinin altında, sağ ve sol kasık arasındaki

bölgede çıkan sert, düzensiz ve asimetrik kıllardır. Düz olabildiği gibi, kıvrımlı ya da spiral

şeklinde bulunabilir. 6 cm’ye kadar uzayabilir. Genelde eksenleri çevresinde kıvrık kalırlar.

Kadında pubik dağılım üçgen, erkekte eşkenar dörtgen şeklindedir.

6.Koltuk altı (Aksillar) kıl: Koltuk altı bölümündeki kıllardır. Uzunluğu çok

değişken olup, 0.1-6cm arasında değişir. Eksenleri üzerinde kıvrımlıdır.

     Kılın uzunluk ve şeklindeki farklılıklar kıl kılıfı boyutuyla ilgilidir. Orta deriye daha

fazla sokulan kıl kılıfı, daha uzun kıl oluşturur. Orta deriye daha az sokulan, fakat daha enli

görülen kıl kılıfı ise daha kısa kıl oluşturur.

     Kılın uzunluğu, büyüme evresi süresiyle de ilgilidir. Örneğin, saç kılları üç yıl

büyüme evresinde kalır ve çok kısa bir dinlenme evresine sahiptir. Ön kol kıllarında ise kısa

bir büyüme evresi, uzun bir dinlenme evresi bulunmaktadır.

     Kıl dağılımındaki anormal gelişimi yorumlayabilmek için, hormon işlevlerini bilmek

gereklidir. Kıl dağılımında kadın ve erkek arasında fark olmamasına karşın, cinsiyete özgü

yapılar, salgı bezlerince üretilen hormonların tip ve miktarıyla ilişkilidir. Hormonlar, vücut

kıl dağılımını, kıl yapı ve şeklini etkilemekte ve değiştirmektedir. Bu açıda kıllar, üç

hormonal tipe ayrılabilmektedir. Hormonal yapı bakımından kıllar üç gruba ayrılır.

 Her iki cinste de görülen kıllar.

 Ergenlik döneminde oluşan kıllar

 Erkeklik hormonların etkisi altında çıkan kıllar.

1.5.4.1. Her İki Cinste Görülen Kıllar

     Her iki cinste de görülen kıllardır. Genetik olarak doğumda var olan, büyüme

hormonu üretimindeki değişikliklerden etkilenen, fakat cinsiyet hormonlarına bağımlı

olmayan kıllardır. Bu gurup saç, kaş, kirpik kıllarını; kolların ve bacakların alt

kısımlarındaki, kılları içermektedir.

Ergenlik Döneminde Oluşan Kıllar

     Ergenlik döneminde gerek kadın, gerekse erkekte adrenal ve gonadal androjen üretimi

artışından etkilenen kıllardır. Bu grup, üst bacaklar arası, koltuk altı, bacaklar ve alt karın

bölgesi kıllarını içerir.

Erkeklik Hormonlarının Etkisiyle Çıkan Kıllar

     Cinsiyet bezlerinden (Gonadlardan) salgılanan androjen miktarından etkilenen

kıllardır. Bu grup sakal, bıyık, burun içi, dış kulak yolu ve vücudun özellikle de sırt kısmının

kıllarıdır. Erkekteki testosteron üretimine bağlı olarak çok daha belirgindir. Kadınlarda ise

bu bölgelerdeki sert kılları, ayva tüylerinden ayırt etmek çok zordur.

1.6. Kıllanmanın Nedenleri

     En ilkel toplumlardan en gelişmiş toplumların hepsinde dış görüntü büyük önem taşır.

Bazı toplumlarda çirkin kabul edilen görüntüler bazılarında güzel kabul edilebilir. Gelişmiş

toplumların pek çoğunda ise kadın vücudundaki erkek tipi tüyler çirkin kabul edilir. Kadınlar

bu istenmeyen tüylerden kurtulmak için çok değişik yöntemler ararlar. Kıllanma her yaştaki

kadında rastlanabilen görsel bir sorun olarak düşünülse de ciddi bir hastalığın belirtisi de

olabilir.

     Kıllanmanın tedavisinde epilasyon önemli yer tutar. Ancak anormal kıllanma

durumlarında kıllanma nedenleri araştırılmalıdır. Kıllanmanın nedeni tıbbi bir sorundan

kaynaklanıyor ise öncelikle bu sorun tedavi edilmelidir, aksi takdirde yapılan epilasyon

tedavisi başarısız olur.

     Kılların büyümesinde kalıtımsal (genetik), hormonal ve metabolik etkenler rol oynar.

Aşırı kıllanma, nedenlerine göre tıpta hirsutizm ve hipertrikozis olarak ikiye ayrılır.

1.6.1. Hirsutizm

     Her iki cinste, ön kol, baldır ve bacağın diz altı kısmında hormonlardan bağımsız

gelişen tüyler vardır. Erkek ve kadında farklı kıllanma olmasının sebebi, her iki cinste farklı

hormon salgılanmasının olmasıdır. Erkeklerde az miktarda kadınlık hormonu olan östrojen,

kadınlarda da az miktarda erkeklik hormonları olan androjen ve testosteron bulunur.

Kadınlarda androjen ve testosteron seviyelerinin birinin veya her ikisinin artması kıllanmaya

neden olur. Tıp dilinde bu durum ‘hirsutizm’ yani erkek tipi kıllanma olarak adlandırılır.

     Hirsutizm kadınlarda, olmaması gereken bölgelerde kıllanma olması demektir.

Genelde yüzde, şakaklarda, çenede, dudak üstlerinde, meme başı etrafında, iki meme

arasında, göbek çevresinde, kasık ile göbek arasındaki orta kısımda, bacakların iç yanında,

sırtta, kalçalarda ve kasıklarda yoğundur. Kıl kökleri testosterona karşı duyarlıdır. Erkeklik,

hormonları kılların daha koyu ve sert olmasını sağlar. Hirsutizm kadına özgü bir durumdur.

Hirsutizmin toplumda görülme sıklığı coğrafik bölgeye ve ırka göre farklılıklar

göstermekle birlikte bayanların %5-15’inde görülmektedir. Hirsutizm tek başına bir hastalık

değildir. Altta yatan, androjen üretimine neden olan bir hastalığa işaret edebileceği gibi, çoğu

vakada hafif şekilde artmış androjen üretimi ve derinin androjenlere aşırı duyarlı olması

sonucunda ortaya çıkan bir tablodur.

     Hirsutizm bazen virilizmin klinik göstergesi olabilir. Virilizm, aşırı androjen

üretiminin en ciddi şekli olup, kadına özgü cinsiyet karakterinin baskılanarak erkek tipi

özelliklerin belirginleşmesidir. Virilizm sorununda, ciddi hirsutizm, saç çizgisinin erkek tipi

olması, kas kitlesinin artması, ses kalınlaşması meydana gelir.

1.6.1.1. Hirsutizmde Tanı

     Hastanın yaşı, bu şikayetin ne zaman başladığı, birdenbire başlayıp başlamadığı, kıl

dağılımı, ilaç kullanıp kullanılmadığı, deri ve saç yağlanması, akne, adet düzensizliği, saç

dökülmesi, seste kalınlaşma, erken ergenlik, şişmanlık ve şeker hastalığının olup olmadığı

aşırı kıllanmanın tanısında göz önünde bulundurulur.

1.6.1.2. Hirsutizm Tipleri

Hirsutizm, esas olarak üç ana gurupta toplanabilmektedir:

 İdyopatik hirsutizm: Yol açıcı hiçbir etkenin bulunamadığı olgular bu terimle

adlandırılmaktadır. Dolaşımda normal düzeylerinde bulunan androjen

hormonlara karşı kıl köklerinin duyarlılık artışı söz konusudur. İdyopatik

hirsutizm olgularının çoğunda ailesel eğilim, ırksal etkenler ön plana

geçmektedir. Akdeniz ırklarında hirsutizm eğilimi göz önüne alındığında,

ülkemizde kozmetik nedenlerle başvuran olgularda tedaviye geçmeden önce

ayrıntılı inceleme ırksal etkeni ortaya koyma açısından önem taşımaktadır.

 Gerçek hirsutizm: Androjen hormonunun artması sonucu oluşur. Hirsutizm

gelişimini en çok etkileyen hastalıklar böbrek üstü bezi (adrenal) ve

yumurtalıklardan (overler) aşırı androjen üretiminden kaynaklanan

bozukluklardır. Erkek tipi kıllanmaya (Hirsutizm) neden olan hastalık ve

durumlar şunlardır:

 Böbrek üstü bezi hastalıkları: Androjenler böbrek üstü bezlerinde üretilir.

Böbrek üstü bezlerinin büyümesi fazla androjen üretilmesine ve aşırı kıllanmaya

neden olur.

 Polikistik over hastalığı: Beyindeki hipofiz bezi yeterli miktarda FSH ve LH

hormonu salgılamadığında yumurtlama gerçekleşmez. Yumurtalıklar büyür ve

yumurtalıklarda çok sayıda milimetrik boyutta kistler oluşur. Bu durumda

yumurtalıklardan fazla miktarda erkeklik hormonu (androjen) salgısı olur.

Artmış erkeklik hormonu düzeyleri de aşırı kıllanmaya neden olur

 Tiroid hastalıkları: Troid hormonunun yetersizliğinde cinsiyet hormonunu

bağlayan globulin düzeyi azalır ve erkeklik hormonu testosteron düzeyi artar. Bu

durumda kıllanma oluşur.

 Menopoz: Bu dönemde yumurtalıklardan kadınlık hormonu (östrojen) sentezi

azaldığı halde erkeklik hormonu (androjen) sentezi devam eder. Buna bağlı

olarak özellikle yüzde dikkati çeken düşük seviyede kıllanma görülür.

 İatrojenik hirsutizm (İlaçlara bağlı): Anormal kıl gelişimine yol açan ilaçlar,

hormonal dengeyi etkiler. Bu ilaçların bir kısmı androjenik özelliklere sahiptir.

Bu durum erkeğe özgü kıl dağılım alanlarıyla sınırlıdır. Kıl oluşumu sert

yapıdadır. İlaçlar, cinsiyet hormonlarını bağlayan globulinden ayırarak, serbest

testosteron düzeyini artırır.

1.6.2. Hipertrikoz

     Kişinin yaş, cinsiyet ve ırk özellikleri göz önüne alındığında normal sınırların üstünde

olan kıllanma artışına hipertrikoz denir. Hipertrikozda kıllanma, erkeğe özgü kıl dağılımı

bölgeleriyle sınırlı değildir. Bütün vücut yüzeyini örten sert (terminal) kıllarda uzama, ayva

(vellus) tüylerde aşırı sertleşme ve büyüme söz konusudur. Hipertrikoz dış görünüşü

olumsuz etkilediği için ruhsal sorunlara neden olabilmektedir.

1.7. Kıllanmayı Etkileyen Diğer Nedenler

1.7.1. Irksal Nedenler

     Dünya üzerindeki her milletin kıllanma derecesi birbirinden farklıdır. Kılların bir

görevi de güneş ışınlarının verdiği zararı azaltmaktır. Bu nedenle Ortadoğu ve Akdeniz’ de

yaşayan kadın ve erkekler Kuzey Avrupa’da yaşayanlara göre daha tüylüdür. Bazı ırklarda,

androjenlere karşı üst deri duyarlılığı farklılık gösterir. Bunun en güzel örneğini Japon

kadınları oluşturmaktadır. Bu ırkta akne ve hirsutizm ender görülmektedir.

1.7.2. Kalıtım

     Ailesinde tüylü kişiler bulunan gençler daha fazla kıllıdır. Bu tip kişilerde hormonel

bir dengesizlik yoktur. Özellikle Orta Doğu bölgesinde yaşayan halkta bu duruma

rastlanmaktadır.

1.7.3. İklim

     Deri, çevre ısısına diğer organlardan daha fazla duyarlılık göstermektedir. Bu nedenle,

yaz aylarında kıl büyümesi daha hızlı olmaktadır.

1.8. Tüylenmenin Kişiye Ruhsal Etkisi

     Vücutta istenmeyen bölgelerde çıkan kıl ve tüyler erkek veya kadın tüm bireyleri

rahatsız etmekte hatta ciddi ruhsal sorunlara bile neden olabilmektedir. Bayanlarda erkek tipi

kıllanma sorunu, utanma ve sıkılganlık duygularına neden olmakta, bunun sonucunda da

kişiler, ikili ilişkilerden çekinir ve sosyal ortamlardan kaçınır duruma gelebilmektedir.

Kıllanma sorunu olan kişiler için epilasyon çok önemli bir tedavi şeklidir.

1.9. Tüylerin Geçici Yöntemlerle Ciltten Uzaklaştırılmasının Etkileri

     İstenmeyen tüylerden kurtulmak için uygulanan ağda, tıraşlama, çekme, tüy dökücü

krem gibi yöntemler kişiye sadece geçici rahatlık verip, kesin çözüm olamamaktadır. Bu

yöntemlerin sık aralarla uygulanması ve zaman alması gibi güçlüklerin yanı sıra derinin

kesilerek yaralanması, kıl köklerinin iltihaplanması, deride tahriş, kılları sertleştirme ve

çoğaltma şeklinde olumsuzlukları da vardır. Kişisel bakımın ilk koşulu olan vücut tüylerinin

temizliği, yoğun çalışma hayatı içinde bulunan bayanları zorlamakta ve kalıcı çözüm

arayışına yöneltmektedir.

1.10. Epilasyon Yöntemleri

     İstenmeyen tüyler konusunda kalıcı epilasyon ilk olarak 1875 yılında göz doktoru Dr.

Charles E. Michael tarafından deri içinde (batık) büyüyen kirpikleri temizlemek için

kullanılmıştır. Bunun için ince bir tel ile kirpik köklerine elektrik akımı vererek tedavi

etmeye çalışmıştır. Bu uygulama sonucunda kirpiklerin tekrar çıkmadığı görülmüş ve bu

metodun istenmeyen tüylerin yok edilmesi için önemli olabileceği öne sürülmüştür.

Epilasyon yöntemleri teknolojik gelişmeler sayesinde yerini, uygulaması kolay ve

sağlık açısından güvenli yöntemlere bırakmıştır. Geçmişten günümüze kadar kullanılan

epilasyon yöntemleri aşağıda sıralanmıştır.

 Işıklı epilasyon (Lazer ve foto epilasyon)

 Cımbızlı epilasyon

 Jelli epilasyon

 Ampullü epilasyon

 İğneli epilasyon (Elektro epilasyon )

     Yukarıda sıraladığımız epilasyon yöntemlerinden cımbızlı epilasyon tekniği artık

günümüzde kullanılmamaktadır. Diğer yöntemlerin ise birbirlerine göre olumlu ve olumsuz

yönleri vardır. Kullanılan epilasyon yönteminin her kişide başarılı sonuç vereceği

düşünülemez. Epilasyon yaptıracak kişinin yaşadığı bölgeye göre epilasyon olanakları,

maddi imkânları, genel sağlık durumu, kıl yapısı ve rengi, hassasiyeti gibi nedenler epilasyon

yöntemi seçimini etkilemektedir.

     İğneli epilasyonu tercih etmeyenler için tasarlanmış, elektrikli cımbız cihazıdır. Bu

cihaz cımbızda yüksek frekans dalgaları oluşturarak, dalgaların kıl üzerinden kıl köküne

iletilmesini sağlar. Bu yöntemde elektrik iletkenliğini sağlamak amacıyla epilasyon

uygulanacak bölgeye jel sürülür ve elektrik yüklü cımbız ile bir tek kıl tutulur. Elektriğin kıl

kökünü etkileyerek kıl kökünü yakması beklenir. Kılın sertlik derecesine göre etki süresi

değişebilir. Kıl cımbızla çok hafif çekilerek kılın çıkması beklenir. Bu teknikte acı duyulmaz

ancak, istenilen sonucu vermediğinden günümüzde kullanılmamaktadır.

1.10.1. Jelli Epilasyon

1.10.1.1. Tanımı

     Elektrik akımı kullanarak kıl köküne özel jel iletilerek kılların yok edilmesine jelli

epilasyon denir.

1.10.1.2. Jelli Epilasyonda Kullanılan Akım Türü ve Etkisi

     Jelli epilasyonda yüksek frekans akım ileten problarla jel kıl köklerine yedirilir. Bu

yöntemde yüksek frekans akım jeli kıl köklerine iletmek amacıyla kullanılır. Akım şiddeti

kılın yapısına göre değil müşterinin akımı hissettiği düzeye göre ayarlanır. Akım daha düşük

seviyelerde kullanıldığı için uygulanan akımın kıl kökünde tahrip oluşturma etkisi yoktur.

Bu nedenle epilasyon uygulanan kişi elektrik akımıyla ilgili acı duymaz. Diğer ağrılı

epilasyon yöntemlerine dayanamayan kişiler bu yöntemi tercih ederler.

1.10.1.3. Kullanılan Jelin Etkisi

     Jelli epilasyonda kullanılan jel etkisi farklı markalarda değişiklik gösterir. Buna göre

kullanılan jel kıl kılıfını doldurarak yeni kıl oluşumunu yavaşlatır ya da kıl kılıfını her

uygulamada biraz daha daraltarak tıkanmasını sağlar. Jelli epilasyon sert kılları tamamen yok

edici etkiye sahip değildir. Düzenli uygulandığında kılların yapısında incelme gözlenmiştir.

Epilasyon jelinin kıl yapısına göre çeşitleri yoktur. Hassas ciltler epilasyon jeline karşı

alerjik tepki gösterebilir.

     Her epilasyon yönteminde olduğu gibi bu yöntemde de istenilen sonuç kişinin kıl

yapısı ve hormonal yapısına göre değişiklik gösterir. Jelli epilasyon kısa sürede kalıcı

sonuçlar vermediği için günümüzde yaygın olarak kullanılmamaktadır.

1.10.1.4. Jelli Epilasyonda Cilt Temizliğinin Önemi

     Jelli epilasyonda öncelikle müşterinin epilasyon uygulanacak bölgesinin cilt temizliği

kontrol edilmelidir. Jelin kıl köklerine tam olarak iletilebilmesi için cilt üzerinde gözenekleri

tıkayan kir, makyaj, bakım kremi gibi maddeler uygun temizleyici kozmetiklerle veya ılık

sabunlu su ile temizlenmelidir. Cilt temizlendikten sonra ciltteki mikroorganizmaları etkisiz

hale getirmek amacıyla bölge antiseptik sıvı ile silinmelidir. Cilt yüzeyindeki

mikroorganizmalar jel ile karışarak ciltte enfeksiyona neden olabilir.

1.10.1.5. Jelli Epilasyon Uygulama Yöntemi

     Epilasyon uygulamalarından önce ortam hijyeni ve araç gereç sterilizasyonu tam

olarak yapılmalıdır. Epilasyon uzmanı da kişisel hijyenini yaptıktan sonra uygulamaya

başlamalıdır. Cilt temizliğinden sonra kıl köklerini zayıflatıcı jel, cilde yeterli miktarda

dağıtıldıktan sonra yüksek frekans akım ileten probu cilt üzerinde dairesel hareketlerle yavaş

gezdirerek kıl köklerine yedirilir. Akım ayarı uygulamaya başladıktan sonra yapılır. Elektrik

akımı yavaş yavaş artırılarak müşterinin hissettiği noktada bırakılır. Uygulama, jel cilde

tamamen yedirilene kadar sürdürülür. Jelli epilasyon uygulamasında çalışılan bölgeyi ayrıca

aydınlatmaya gerek yoktur. Ancak salon aydınlatması yeterli olmalıdır. Geniş vücut

bölgelerinde uygulama küçük bölümler halinde yapılmalıdır. Çünkü jel geniş

alanayayıldığında havanın etkisiyle kuruyarak topaklanacaktır. Bu durumda kıl köklerine

yeterli jel gitmeyecektir. Jel kıl köklerine iletildikten sonra kıllar ağda ile alınır.

Ağda Uygulama

     Kılların ağda ile alınması jel uygulamadan bir gün sonra alınırsa uygulama daha etkili

olur. Bunun için şekersiz sir ağdalar tercih edilir. Sir ağdalar sıcak uygulandığı için ısısına

dikkat edilmelidir. Konserve ve kalıp ağda ile kıllar alınacak ise ağda cilde geniş bir şekilde

sürülmemelidir. Geniş sürüldüğünde ağda ciltten zor çekilir ve ciltte tahrişe neden olur.

Ağdanın ciltten kolay çekilebilmesi için şerit şeklinde sürülmelidir. Bir sonraki uygulama

kıllar çıkmaya başlar başlamaz tekrarlanmalıdır.

Jelli Epilasyon Cihazının Kullanımı

     Jelli epilasyon uygulamasına başlamadan önce cihazın jel probu cihaza takılır. Bazı

marka epilasyon cihazlarında elektrik akımının jel probuna gelmesini sağlayan pedal

bulunur. Epilasyon jelinin kıl köklerine iletilmesi sırasında ayak pedalına sürekli basılır.

Jelli epilasyon cihazında bulunan tuşlar:

 Açma kapama tuşu: Cihazın açılıp kapatılmasında kullanılır.

 Akım şiddeti ayarlama düğmesi: Elektrik akım düzeyini düşüren veya artıran

düğmedir.

 Zaman Göstergesi: Uygulama süresini gösterir. Zaman göstergesine bağlı

olarak çalışan zamanı başlatma, zamanı sıfırlama ve zamanı durdurma düğmeleri

bulunur.

1.11. Epilasyon Uygulama Odası

1.11.1. Bakım Odasının Fiziki Ortamı

     Rahat bir salon ortamı insan vücudunun kabul edebileceği belirli çevresel koşulları

sağlayacaktır. Sıcak ve soğuk, duman, aydınlatma ve nemlilik gibi aşırı dış çevre koşulları

vücutta huzursuzluğa yol açacak ve vücut verimliliğini, asabi durumunu, kişilik ve davranışı

da etkileyecektir.

1.11.2. Isı

     Çalışma süresince enerji harcayan salon çalışanları 13-17 ºC’lik bir ortam sıcaklığına

ihtiyaç duyar. Epilasyon uygulanan kişi hareketsiz olduğundan ortam ısısına karşı daha

duyarlıdır ve 20-23º C bir ortam sıcaklığına ihtiyaç duyar. Salonda müşteri memnuniyetinin

sağlanması için yeterli ısı olmalıdır. Çalışanlar vücudun aşırı ısınmasına karşı hafif elbiseler

giymelidir.

1.11.3. Işık

     Bir salonun içi gün ışığı ya da yapay ışıklandırma ile aydınlatılır. Salona pencereler

veya aydınlatma boşluğu yoluyla giren güneş ışığı, güçlü bir ışık enerjisi kaynağıdır. Güneş

doğudan doğar ve günün büyük kısmında güneyde bulunur. Pencereleri güney yönünde olan

odalar aydınlık olur. Gün ışığı yerine veya destekleme amacıyla elektrikli aydınlatma

kullanılır. Aydınlatmada kullanılan lambalar iki çeşittir. Birincisi yüksek dirençli, çok ince

bir tungsten tel flamenti içeren ampullerdir. Flament lambalar parlak ve yoğun ışık verir.

İkincisi floresan lambalardır. Bunlar iç kısmı floresan bir tozla kaplanmış cam tüplerdir.

Elektrik akımı tüpü dolduran civa buharı tarafından iletilen elektronlar halinde tüpten geçer.

Görülemeyen ultraviole ışınları floresan tozla temas ettiğinde beyaz görülebilen bir ışık

oluşur. Elektrik enerjisinin çoğu ışığa dönüşür. Floresan lambalar flamentli lambalara göre

uzun ömürlüdür ve iki kat fazla ışık verir.

     Epilasyon odasının ışığı gözleri rahatsız etmeyecek düzeyde olmalıdır. Bu nedenle

beyaz ışık tercih edilmelidir. Parlayan veya loş olan ışık kazalara yol açar. Göz kamaştıran

yoğun parlak bir salon aydınlatması ışık kamaşması yolu ile insanlara huzursuzluk verebilir.

Bir salonda ışık kamaşmasının iki nedeni vardır.

     Birincisi gölgelenmemiş ışık kaynaklarıdır. Süzülmüş aydınlatma sağlamak için lamba

kaynağını tamamen çevreleyen veya kısmen saran süzücü gölgelikler yer almalıdır. İkinci

neden, pürüzsüz ve yüksek yansıma yapan parlak yüzeylerdir. Aynalar, camlar, cilalı

boyanmış duvarlar, tavanlar, cilalanmış krom mobilya ve tertibatlar salon içinde çok fazla

kullanılmamalıdır.

1.11.4. Ses

     Salondaki gürültü çalışanların iş verimliliğini düşürür. Ruhsal yönden rahatlamak

isteyen müşterileri de huzursuz eder. Gürültü salon içinden veya dışından kaynaklanabilir.

Dıştan gelen gürültü gerekli ses yalıtımı yaptırılarak engellenmelidir. Salon içinde de yüksek

sesle konuşma, yüksek sesle müzik dinletisi gibi gürültü oluşturacak etkenlere dikkat

edilmelidir.

1.11.5. Ortam Tasarımı

     Salon içinde kullanılan eşyalar çok dikkatli seçilmelidir. Kullanılan eşya rengi ve şekli

bakımından göze hoş görünmelidir. Eşya salon içine uyumlu ve işlevsel olmalıdır. Salon

içinde gereksiz süslemeler kullanılmamalıdır. Aşırı kalabalık ve sıkışıklık salon içinde

hareketi zorlaştırır ve kazalara yol açar.

1.11.6. Hijyen

     Güzellik salonu içinde yapılan uygulamalarda enfeksiyon riski olduğundan salon

içinde kullanılan araçların sterilizasyonu ve tüm yüzeylerin dezenfeksiyonu düzenli olarak

yapılmalıdır. Bakteriler, mantarlar farklı salon yüzeylerindeki tozlarda bulunan canlı

mikroorganizmalardır. Salon yüzeylerini temizleme veya tozları uzaklaştırma işlemi farklı

temizlik malzemelerinin kullanılmasını gerektirir. Salonda zemin, duvar, kapı, pencere,

mobilya yüzeyleri dezenfekte özelliği olan deterjanlar kullanılarak temizlenmelidir.(bk.. ‘Ön

Hazırlık’ Modülü.)

1.11.7. Bakım Yatağı

     Bakım uygulamalarının yapıldığı ve müşterinin cildinin temas ettiği bakım yatağı ve

kullanılan yastık, çarşaf, havlu gibi malzemelerin steril olması gerekir. Bunun için tek

kullanımlık çarşaf, örtü tercih edilmelidir. Çok kullanımlı malzemeler kullanılması

gerektiğinde ise çamaşır suyunda bekletilmeli ve kaynatılarak yıkanmalıdır.

UYGULAMA FAALİYETİ

Jelli Epilasyon Uygulama

 Uygulama yapılacak bölgeye yeterli miktarda jel sürünüz.

 Jeli uygulama başlığı ile dağıtınız.

 Cihazın akım ayarını yapınız.

 Uygulama başlığını cilt üzerinde yavaş yavaş gezdirerek jeli kıl köklerine yediriniz.

 İşlemi cilt üzerinde jel kalmayana kadar sürdürünüz.

 Cilt üzerinde kalan jel artıklarını nemli bir pamukla hafifçe temizleyiniz.

 Ağda ısıtıcısını açınız.

 Ağdanın uygun kıvama gelmesini bekleyiniz.

 Bölgeye göre ağda çubuğuna yeterli miktarda ağda alınız.

 Ağdayı kıl uzama yönünde sürünüz.

AĞDA ISISINA DİKKAT EDİNİZ.

 Sol elin parmaklarıyla ağda çevresindeki cildi destekleyecek şekilde tutunuz.

 Sağ el ile ağdanın ucunu hafifçe kaldırıp sıkıca tutunuz.

 Ağdayı kıl çıkışının ters yönünde hızla çekiniz.

 Kılların tamamını ağda ile temizleyiniz.

AYNI BÖLGEYE İKİ DEFADAN FAZLA AĞDA UYGULAMASI

CİLDİ TAHRİŞ EDER.

 Ağda yapılmış bölgeyi antiseptik temizleyici losyon ile siliniz.

Epilasyon Sonrası

 Müşterinin üzerindeki örtüyü alınız.

 Müşterinin bakım yatağından kalkmasına yardım ediniz.

 Müşteriyi dikkat etmesi gereken konularda uyarınız.

MÜŞTERİYİ ÇIKAN KILLARIN BAŞKA YÖNTEMLERLE

ALINMAMASI KONUSUNDA UYARINIZ.

 Bir sonraki uygulama için bilgi veriniz.

 Epilasyon cihazını kapatınız.

 Epilasyon uygulama başlığını temizleyiniz.

 Uygulama başlıklarını sterilize ediniz.

2. AMPULLÜ EPİLASYON

2.1. Tanımı

     Kıl köklerini zayıflatıcı sıvının elektrik akımı ile kıl köklerine iletilmesine ampullü

epilasyon denir. Bu sıvı ampul tipi şişeler içinde bulunduğundan bu isimle nitelendirilmiştir.

Kıl kökünü yok etmeye yönelik yapılan araştırmalar sonucu elde edilen bileşim,

çoğunlukla bitki özlerinden ve deniz yosunlarından üretilmiştir. Bu sıvının kıl köklerini

zayıflatıcı etkisi vardır. Bu nedenle ampullü epilasyon yüz ve vücuttaki çok kalın olmayan

kıllara uygulanır.

2.2. Ampullü Epilasyon Uygulama

     Uygulama epilasyon yapılacak bölgedeki kılların ağda ile kökünden alınmasından

sonra yapılır. Çünkü solüsyon boşalan kıl kanalını doldurarak yeni kıl oluşumunu yavaşlatır.

Kıl kökünde ciddi bir tahribat oluşmadığı için genellikle kılın kalıcı olarak yok olması uzun

zaman alır.

     Ağda işleminde tam olarak alınmayan kıl kökleri ampulden etkilenmez. Bu nedenle

başarılı bir ağda uygulaması gerekmektedir. Ağda uygulaması jelli epilasyon konusunda

verildiği şekilde yapılır. Ampullü epilasyon yönteminde kılların alınması için istenilen sir

ağda yöntemi kullanılabilir. Burada önemli olan ciltte hasar oluşturmadan ağda uygulaması

yapmaktır.

     Bölge antiseptik sıvı ile temizlendikten sonra ampul damlacıklar hâlinde cilde

dökülür. Daha sonra cihazın özel başlığı ile dairesel hareketlerle ampul sıvısı kıl köklerine

nüfuz ettirilir. Uygulama başlangıcında elektrik akımı en düşük seviyede tutulur. Uygulama

sırasında yavaş yavaş artırılarak müşterinin akımı hissettiği anda bırakılır. Ampullü

epilasyonda kullanılan cihazın markasına göre galvanik ve faradik akım ileten cihazlar

vardır. Bu yöntemde de akım ampulün kıl köklerine iletilmesi amacıyla kullanılır.

Epilasyon yapılan bölge işlem bitiminden sonra hiçbir madde ile temizlenmemeli ve

en az 3 saat boyunca su temas etmemeli, cilt bakım ürünleri kullanılmamalıdır. Ampullü

epilasyon yöntemi ağrısız ve uygulaması kolay bir yöntemdir. Ampullü epilasyonun etkinliği

açısından kıl köklerine solüsyon epilasyon sonrası 3 gün boyunca sabah ve akşam

sürülmelidir. Bir sonraki uygulama kılların ağda ile alınabilecek duruma geldiğinde yapılır.

Epilasyon tedavisi süresince kıllar geçici yöntemlerle alınmamalıdır. Aksi takdirde kıl

kökleri yeniden güçlenir.

2.3. Ampullü Epilasyonda Kullanılan Akım Türleri

2.3.1. Galvanik Akım

     Düşük voltajlı, (10-36V) güvenli hâle dönüştürülmüş sürekli ve direk akımdır.

Galvanik akım vücuda uygulandığında kimyasal etkilere neden olur. Galvanik akım

uygulamasında bir artı (+) bir (−) kutup kullanılır.

2.3.2. Faradik Akım

     Faradik akım kimyasal etkisi olmadan mekanik tepki elde edebilen 50 Hz dolayında

düşük frekanslı değişken ve kesintili bir akımdır. Faradik akım kan ve lenf dolaşımını

hızlandırır sinirleri uyarır, kaslarda hareketlenme sağlar. Ampullü epilasyonda bölgeye

sürülen ampul sıvısının kıl soğancığına ulaşmasını sağlar.

Faradik ve galvanik akım uygulamalarında dikkat edilecek hususlar şunlardır:

 Deri hasarsız, kesiksiz ve aşınmamış olmalıdır.

 Tedavi öncesi müşterinin üzerinde bulunan metal takılar çıkarılmalıdır.

 Müşterinin altın kaplama dişi varsa uygulanmamalıdır.

 Ciltte çatlak, kılcal damar ve sivilceler varsa uygulama yapılmamalıdır.

 Hamile kişilere uygulanmamalıdır.

2.4. Ampullü Epilasyon Cihazı

     Ampul sıvısını kıl köklerine iletmek amacıyla gerekli olan elektrik akımını üreten

cihazdır. Cihaz üzerinde açma kapama düğmesi, elektrik akımını yükseltmek veya düşürmek

amacıyla akım ayar düğmesi, başlık (prob) kablosunun takıldığı elektrik çıkışı bulunur.

 Şekil 2.1: Ampullü epilasyon uygulama başlıkları

     Uygulama başlığı yüz ve vücut bölgesi için iki çeşittir. Yüz için olan başlığın ucu dar,

vücut için olanın ucu geniştir. Başlık cihaza sabit değildir. Bu özelliği sterilizasyonda

kolaylık sağlar. Uzun kabloları sayesinde istenilen bölgeye rahatlıkla ulaşır.

Epilasyon cihazında en fazla karşılaşılan sorun elektrik temasının kesilmesidir.

Epilasyon uzmanı böyle durumlarda cihazın arkasındaki prize takılan kablosunda ve

uygulama başlık kablosunda bir gevşeme olup olmadığını kontrol etmelidir. Eğer bu şekilde

sorun giderilmez ise cihaz teknik servise gösterilmelidir.

UYGULAMA FAALİYETİ

Ortam Hazırlığı

 Uygulama başlığının kablosunu cihaza takınız.

 Ampullü epilasyon cihazının fişini prize takınız.

 Cihazı açınız.

 Bakım yatağına yeni çarşaf seriniz.

 Uygulama bölgesini aydınlatınız.

 Ağda ısıtıcısını açınız.

 Ağdanın uygun kıvama gelmesini bekleyiniz.

 Ellerinizi antiseptik sabunla yıkayınız.

Müşteri Hazırlama

 Uygulama yapılacak bölgeye göre müşterinin giysisini çıkarmasını söyleyiniz.

 Müşteriyi bakım yatağına alınız.

 Uygulama yapılacak bölge açıkta kalacak şekilde müşterinin üzerini örtünüz.

 Uygulama yapılacak bölgenin cilt temizliğini kontrol ediniz.

 Uygulama yapılacak ciltte gözenekleri tıkayıcı maddeler var ise cilt yapısına

uygun temizleme kozmetiği ile cildi temizleyiniz.

KULLANILAN TEMİZLEYİCİ KOZMETİĞİN CİLTTE KALINTI

BIRAKMAMASINA DİKKAT EDİNİZ.

 Antiseptik sıvıyı pamuğa yeterli miktarda dökerek uygulama yapılacak bölgeyi

siliniz.

Ağda Uygulama

 Ağdayı kıl uzama yönünde sürünüz.

Resim 2.1: Ağda uygulaması

AĞDA ISISINA DİKKAT EDİNİZ.

 Ağdayı cilde sürdükten sonra üzerine ağda kâğıdı yerleştiriniz.

 Sol elin parmaklarıyla ağda çevresindeki cildi destekleyecek şekilde tutunuz.

Resim 2.2: Ağda kağıdı uygulaması

 Sağ el ile kâğıdın alt ucundan tutarak kıl çıkışının ters yönünde hızla çekiniz.

Resim 2.3: Ağda kağıdının çekilmesi

 Kılların tamamını ağda ile temizleyiniz.

AYNI BÖLGEYE İKİ DEFADAN FAZLA AĞDA UYGULAMASI

CİLDİ TAHRİŞ EDER.

 Ağda yapılmış bölgeyi antiseptik temizleyici losyon ile tekrar siliniz.

Ampullü Epilasyon Uygulama

 Uygulama yapılacak bölgeye ampul sıvısını damlacıklar şeklinde dökünüz.

Resim 2.3: Ampul uygulaması

SOLÜSYONUN ÇOK FAZLA DÖKÜLEREK CİLT ÜZERİNDEN

AKMAMASINA DİKKAT EDİLMELİDİR.

 Ampul sıvısını uygulama başlığı ile cilt üzerine dağıtınız.

 Uygulama başlığını cilt üzerinde yavaş ve dairesel hareketlerle gezdirerek ampul

sıvısını kıl köklerine nüfuz ettiriniz.

 Akımı yavaş yavaş artırarak müşteriye uygun seviyeye getiriniz.

 İşlemi cilt üzerinde ampul sıvısı kalmayana kadar sürdürünüz.

Epilasyon Sonrası

 Müşterinin üzerindeki örtüyü alınız.

 Müşterinin bakım yatağından kalkmasına yardım ediniz.

 Müşteriyi dikkat etmesi gereken konularda uyarınız.

MÜŞTERİYİ ÇIKAN KILLARIN BAŞKA YÖNTEMLERLE

ALINMAMASI KONUSUNDA UYARINIZ.

 Müşteriye evde ampulü nasıl kullanacağını anlatınız.

 Bir sonraki uygulama için bilgi veriniz.

 Epilasyon cihazını kapatınız.

 Epilasyon uygulama başlıklarını alkollü pamuklarla temizleyiniz.

 Uygulama başlıklarını sterilize ediniz.

3. İĞNELİ EPİLASYON (ELEKTRO EPİLASYON)

3.1. Tanımı

     Kıl kökünün elektrik akımı verilmiş bir iğne ile, kalıcı olarak yok edilmesine iğneli

epilasyon denir.

     Araştırmalar iğneli epilasyonun istenmeyen kılların kalıcı olarak yok edilmesinde hâlâ

en etkin yöntem olduğunu ortaya koymuştur.

3.2. İğneli Epilasyon Yöntemler

     Üç çeşit iğneli epilasyon yöntemi vardır. Bunlar elektroliz, termoliz ve karma (blend)

yöntemlerdir.

3.2.1. Elektroliz Yöntem

     Elektroliz yöntemde kullanılan elektrik akımı galvanik akımdır. Galvanik akım kıl

kılıfında (folikülünde) kimyasal değişiklik oluşturan elektrokimyasal bir yöntemdir.

Bu yöntemde kesintisiz (direkt) zayıf bir elektrik akımı kullanılır. Akım yönü negatif

kutuptan, pozitif kutba doğrudur.

     Hastanın elinde tuttuğu metal çubuk, pozitif elektrik (katot) yüklüdür. Epilasyon

iğnesi ise negatif (anot) elektrik yüklüdür ve kıl kılıfının içine uygulanır. Akım negatiften

pozitif yöne doğru gerçekleşirken, iğne çevresi dokuda kimyasal bir tepkime sonucu sodyum

hidroksit oluşturur ve bu madde kıl kılıfında yıkıma neden olur.

     Oluşan sodyum hidroksidin miktarı; akımın şiddeti, kıl köküne verilen akım süresi ve

cildin nem düzeyine bağlıdır. Devamlı akım, iğnenin etrafında su bakımından zengin olan

hücrelerde kimyasal değişiklikler oluşturur. Kıl kökü gelişme (anagen) evresinde orta derinin

(dermisin) dibinde bulunur ve bu kısım nemlidir. Dinlenen kıl kılıfı ise nemsizdir. Bu

nedenle elektroliz yöntemi gelişme evresindeki kılları daha iyi tahrip eder. Kıl kılıfının üst

kısımlarında daha az su ve tuz bulunması nedeniyle zarar görmez. Kıl kökündeki tepkime,

iğne kıl kılıfından çıktıktan sonra da devam eder. Çünkü hidroksil iyonları sıvı bir ortamda

yayılacağından, iğnenin temas ettiği alanın dışına da yayılır. Bu nedenle kıvrımlı kıl

köklerinde de etkilidir.

     Elektroliz akım şiddeti müşterinin ağrı eşiğine göre ayarlanması gerekir. Kıl kökünde

tahrip oluşabilmesi için 30 saniye ile 1 dakika veya daha fazla süreye ihtiyaç vardır. Bu

yöntemde ağrı az duyulur. Ciltte iz oluşturma riski azdır, başarı oranı yüksektir. Ancak

uygulaması çok uzun sürdüğü için yerini termoliz veya karma yönteme bırakmıştır.

3.2.2. Termoliz Yöntem

     Bu yöntemde yüksek frekans akım kullanılır. Epilasyon iğnesine gönderilen bu akım

iğneyi ısıtmadığı hâlde yüksek frekanslı elektromanyetik alan su moleküllerinin titreşimine

neden olarak ısı ortaya çıkarır. Oluşan ısı kıl kökünü tahrip eder. Su içeriği açısından daha

zengin olan kıl kılıfının (folikül) alt kısmında daha fazla ısı oluşur. İzolasyonlu iğneler

kullanıldığında ısı ilk olarak iğne ucunda oluşacağından (noktasal etki) hasarlaşma doğrudan

kıl kılıfının alt kısmını hedef alır. Kıl bir cımbızla çekildiğinde kolaylıkla uzaklaştırılabilir.

Bu yöntemde epilasyon iğnesi elektrot gibi işlev gösterir. Bundan dolayı topraklama

elektroduna gereksinim ortadan kalkar.

     Termoliz düşük veya yüksek şiddette uygulanabilir. Düşük şiddette süre 3-20 saniye

arasında, yüksek şiddette 0.02-0.5 saniye arasında değişir. Kısa akım süresi uygulayıcı

tarafından değil de, cihaz tarafından belirlendiğinden müşteri uygulama sırasında acı

duymaz. Çünkü akım süresi, sinir uçlarının uyarıyı beyne ilettiği süreden daha kısadır. Bu

yöntem flash yöntem olarak adlandırılır. Flash teknikte kıl kökü hasarı için çok sayıda atış

gerekebilir.

     Termoliz, galvanik yöntemden daha hızlı bir yöntemdir. Kısa sürede geniş alanlara

uygulama yapılabilir. Bu yöntemle hızlı ve kesin sonuç alınır. Elektrolize göre daha ağrılıdır.

Dikkatli uygulanmadığında yanık ve iz oluşması mümkündür.

3.2.3. Karma (Blend) Yöntem

     Yavaş fakat etkin bir yöntem olan galvanik akım ile hızlı bir yöntem olan yüksek

frekens akımı ile birlikte kullanılır. Epilasyon iğnesinden galvanik ve yüksek frekans akımı

birlikte verilir. Böylece elektroliz kadar yavaş olmayan, termoliz kadar da acılı olmayan bir

epilasyon yöntemi elde edilir. Bu iki yöntem aynı anda veya ardışık kullanılabilir. Bu

yöntemde de müşteriye pasif elektrot verilir.

Yüksek frekans akımı galvanik akımının etkisini üç şekilde artırır:

 Yüksek frekans ile oluşan ısı kıl kılıfının hücresel yapısını parçalar ve galvanik

akımla oluşan sodyum hidroksidin kıl kılıfına ulaşmasını sağlar.

 Yüksek frekans ısısı titreşim yaparak galvanik akımla oluşan sodyum

hidroksidin daha hızlı akmasını sağlar.

 Isı, sodyum hidroksidin etkisini artırır. Isınmış sodyum hidroksit normal

galvanik akımdan 2-18 kat daha etkili sonuç verir. Fakat akım dengeli

kullanılmazsa sonuçlar bu kadar iyi olmayabilir. Galvanik akım fazla olursa

yüksek frekansın hızlandırma etkisi daha az olur. Yüksek frekans fazla olursa,

kıl kılıfının nemini alır. Yeterli sodyum hidroksit olmadığı için akım yeterli

olmaz. İki akımın birleşmesi galvanik akımın süresini 6-15 saniye azaltır.

Karma yöntemde yüksek frekans akımı kesikli verildiğinde iğneli epilasyonda müşteri

acı duymaz. Buna acısız iğneli epilasyon da denir. Karışık yöntemde cilde zarar verme riski,

termoliz yönteme göre daha kısıtlıdır. Fazla deneyimi olmayan uzmanlar için oldukça

güvenli bir yöntemdir.

3.3. İğneli Epilasyon Cihazı

     Hızla gelişen teknolojinin etkisiyle günümüzde iğneli epilasyon cihazları da oldukça

gelişmiştir. Önceden tek akım türü bulunan iğneli epilasyon cihazları kullanılırken bugün ise,

lazer epilasyon dışındaki tüm epilasyon yöntemleri bir arada bulunan cihazlar vardır.

3.3.1. İğneli Epilasyon CihazınınÖzellikleri

 Açma kapama tuşu: Cihazın açılıp kapatılmasında kullanılır.

 Program tuşları: Eski tip epilasyon cihazlarında bulunmaz. Yeni teknoloji iğneli epilasyon cihazlarında, kıl yapısı ve uygulama bölgesine göre

programlama olanağı sağlar.

 Akım şiddeti ayarlama düğmesi: Elektrik akım düzeyini düşüren veya artıran düğmedir.

 Akım süresi ayarlama düğmesi: Kıl köküne verilen akım süresini düşürme veya yükseltme olanağı sağlar.

 Zaman göstergesi: İğneli epilasyon dakika üzerinden ücretlendirildiği için uygulama süresini gösterir. Zaman göstergesine bağlı olarak çalışan zamanı başlatma, zamanı sıfırlama ve zamanı durdurma düğmeleri bulunur.

 Epilasyon yöntem seçimi tuşları: İğneli epilasyon cihazında elektroliz, termoliz, karma (blend) ve flaş yöntemleri bir arada olabilir. Epilasyon uzmanı müşterinin hassasiyet durumu veya kıl yapısına göre uygun yöntemi cihaz üzerindeki düğmelere basarak seçebilir.

3.3.2. Cihaz Ek Parçaları

İğne probu: Cihazın ürettiği elektrik akımını epilasyon iğnesine ileten parçadır.

Bu parçanın bir ucu cihaz üzerindeki iğne probu yuvasına takılır. Diğer ucu ise

kaleme benzer ve ucuna epilasyon iğnesi takılır. İki uç arasında ortalama iki

metre kablo bulunur.

Şekil 3.1: İğne Probu

Ayak pedalı: Cihaz üzerindeki pedal yuvasına takılan uygulama sırasında uzman

üzerine bastığında elektrik akımının iğne ucuna gelmesini sağlayan parçadır.

Modern cihazlar elektrik akımını, zamana bağlı olarak otomatik kesme özelliğine

sahiptir. Uzman kıl köküne akımı otomatik olarak veya kendisi ayarlayarak verebilir.

Otomatik kullanımda pedala basıldığında elektrik akımı belirlenen akım süresi ve vuruş

sayısı kadar kıl köküne verilir. Cihazlarda genellikle akım süresi sesli sinyal ile belirtilir.

Sinyal sesi bitmeden ayak pedaldan çekilmemelidir. Akımın otomatik olarak kesilmesi

uygulayıcı hatasını önler.

     Epilasyon uzmanı pedalı otomatik kullanmadığında kıl köküne verilecek akım süresini

kendisi ayarlar. Bu durumda uzmanın pedala bastığı süre ile kıl köküne giden akım süresi

eşittir. Uzman kılın yapısına göre pedala kısa veya uzun süreli basarak kıl köküne akım verir.

Bu şekilde çalışmak epilasyon başarısı açısından güvenli değildir.

Şekil 3.2: Ayak pedalı

Topraklama elektrodu: Elektroliz yönteminde kullanılan galvanik akım ile iğneli

epilasyon uygulamasında, akımın iletilmesini sağlamak için, uygulamanın yapıldığı kişinin

elinde tutması gereken pozitif yüklü metal çubuktur. Devre tamamlayıcı olarak da

adlandırılır.

Şekil 3.3: Topraklama elektrodu

3.3.3. İğneli Epilasyonda Kullanılan İğneler

     İğneli epilasyonda kıl köküne elektrik akımını verebilmek amacıyla paslanmaz

çelikten imal edilmiş çok ince iğneler kullanılır. Epilasyon iğneleri kalınlıklarına göre

numaralı üretilir. İğne kalınlığı kıl kalınlığı ile orantılı olmalıdır. İğne kıldan kalın olduğunda

kıl kılıfına zorlanarak girer ve deride hasar meydana gelir. Bunun için epilasyon uzmanı kıl

kalınlığına uygun numarada iğne seçmelidir. İğnelerin uçları kıl kılıfının (folikül) delinme

ihtimalini azaltmak için yuvarlaklaştırılmıştır. İğneler çok ince olduklarından çok çabuk

eğilirler. Bu nedenle çok dikkatli kullanılmalıdır. Epilasyon iğnesi prop ucuna gevşek

olmayacak şekilde takılarak hazırlanır. Epilasyon iğneleri 45-60 dakika kullanıldığında

özelliklerini kaybettiklerinden değiştirilmeleri gerekmektedir.

     Her epilasyon müşterisine ayrı ve steril iğneler kullanılması gerekir. İğnenin elektrik

akımıyla sterilize olacağını ileri sürmek hatalıdır. İğnede oluşan ısı, tüm mikroplardan

arınmaya yetecek kadar yüksek değildir. Günümüzde tek kullanımlık epilasyon iğnelerinin

kullanılması, sterilizasyon sorununa köklü çözüm getirmiştir. Bulaşıcı hastalıkların bulaşma

riski neredeyse tamamen ortadan kalkmıştır. Epilasyon iğneleri uzunlukları, çapları, uçları

bakımından değişiklikler gösterir.

Şekil 3. 4: Epilasyon iğneleri

Tek parçalı iğneler: Çelikten yapılmışlardır. İğne ucuna doğru giderek incelirler.

Genellikle iki parçalılara göre daha az esnektirler.

İki parçalı iğneler: Bu iğneler düz veya silindirik iğneler olarak da adlandırılır. İğneli

epilasyon uygulayıcıları tarafından daha fazla tercih edilen iğnelerdir. Bu iğnelerin proba

takılan kısmı kalındır. Kıl köküne giren uç kısmı ise daha incedir. Altın veya çelikten yapılan

iğnelerin kıl kılıfı (folikülü) içine giren uç kısmı yalıtımlı (izolasyon) veya yalıtımsız

(izolasyonsuz) olabilir.

İki parçalı eğik iğneler: Bu iğnelerin proba takılan kısmı silindirik ve kalındır. Uç

kısmı ise eğiktir. Eğik iğneler çene altı, kasık gibi düz iğnenin girmesi zor bölgelerde

çalışma kolaylığı sağlar.

Yalıtımlı (izolasyonlu) iğneler: Kıl kılıfının alt kısmı tam olarak yakılmalı üst kısmı

ise korunmalıdır. Aksi takdirde üstderi zarar görür. yalıtımlı iğnelerin 2/3’lük üst kısmında

koruyucu teflon- seramik tabakası ile kaplıdır ve elektriği iletmez. Böylece kıl kılıfının alt

kısmı tahrip edilmiş olur. Termoliz yöntemi kullanıldığında oldukça etkin iğnelerdir.

Oluşan ısı kıl kılıfı tabanına etki ettiğinden istenilen bölgede hasarlaşma

gerçekleştirilmiş olur. Yalıtımlı iğnelerin uç kısmında oluşan ısı yalıtımsız iğnelere göre

daha fazladır. Termoliz yöntemde deriye zarar vermeden başarılı bir epilasyon uygulaması

için mutlaka yalıtımlı iğneler kullanılmalıdır. Yalıtımlı iğnelerin kullanımı yan etkilerin en

az olmasını sağlamaktadır.

Yalıtımsız (izolasyonsuz) iğneler: Bu iğnelerde elektrik akımı iğnenin tamamında

etkilidir. Bu iğneler elektroliz yöntemine daha uygundur. Akım etkisi ise iğnelerin tek

parçalı veya iki parçalı olma durumuna göre değişiklik gösterir. Tek parçalı iğneler kıl

kılıfının deriye açıldığı noktada güçlü sodyum hidroksit oluştururlar. Bu durum uygulama

etkinliğini düşürür. İki parçalı iğneler ise kıl kılıfı boyunca eşit sodyum hidroksit

oluşturdukları için galvanik akımla kullanımında tercih edilirler. Yalıtımsız iğnelerde yan

etki riski daha yüksektir.

3.3.4 İğneli Epilasyonda Kullanılan Araç ve Gereçler

Epilasyon cımbızı: İğneli epilasyon yapılan kılı almak amacıyla kullanılır. Yakılan

kılların çabuk ve kolay alınması amacıyla epilasyon cımbızlarının ucu incedir.

Epilasyon gözlüğü: Bakılan bölgeyi büyüterek kıl köklerinin daha net görülmesini

sağlar.

Büyüteçli lamba: Bakılan bölgeyi büyütmekle beraber yansımasız bir ışıkla daha net

bir görünüm sağlayan cihazdır.

Epilasyon yastığı: Uygulama sırasında müşterinin daha rahat olması ve uzmanın daha

rahat uygulama yapması amacıyla müşterinin boyun, diz altı gibi yerlerine koyulan silindir

biçimli yumuşak yastıktır.

Cerrahi eldiven: Uygulama yapılan bölgeye uzman elinin tekrar temas etmemesi

amacıyla kullanılır. Özellikle elleri çok terleyen uzmanların kullanması gerekir.

Ağız maskesi: Müşterinin yüzüne uygulama yaparken, uzman nefesinin müşteriyi

rahatsız etmemesi amacıyla kullanılır.

Antiseptik sıvı: Cildi enfeksiyondan korumak amacıyla, epilasyon yapılacak bölgenin

uygulama öncesi ve sonrası temizlenmesinde kullanılır (alkol, savlex vb.).

3.4. İğneli Epilasyon Uygulama Tekniği

     İğneli epilasyon iyi bir eğitim almadan öğrenilebilecek bir iş değildir. İğneli epilasyon

uygulaması kolay bir yöntem gibi görülmüş ve bu alanda niteliksiz eleman sayısı her geçen

gün artmıştır. Bilinçsiz uygulamalar sonucu da geri dönüşümü olmayan sorunlar ortaya

çıkmıştır. İğneli epilasyonun başarısı tamamen uzmanın bilgisine, deneyim ve duyarlılığına

bağlıdır. Epilasyon uzmanı tüm dikkatini yaptığı işe yöneltmelidir. İğneli epilasyon

uygulamasında kılların tek tek alınması, iyi bir görme yeteneği ve dayanma gücü gerektirir.

İstenmeyen kılların iğneli epilasyon yöntemi ile kalıcı olarak yok edilebilmesi için

iğne ile kıl kılıfına doğru şekilde girilmeli, akım miktarı ve süresi yeterli olmalıdır. İğneli

epilasyonda öncelikle elektrik akımı verilmeden iğne ile kıl köküne giriş öğrenilmelidir.

Çünkü iğnenin kıl köküne hatalı girişi elektrik akımını yanlış noktalara verilmesine neden

olur. Bu durumda ciltte kalıcı iz ve leke oluşmasına neden olacaktır.

Şekil 3.5: İğneli epilasyon

3.4.1. İğneli Epilasyonda Müşteri Hazırlığı

     Müşteri bakım yatağına alındıktan sonra uygulama yapılacak bölgeye göre müşteri

uygun konuma getirilmelidir. Müşterinin her bakımdan rahat ve sakin olması şarttır.

Müşterinin gözleri kuvvetli ışıktan korunmalıdır.

3.4.2. Epilasyon Uzmanının Duruşu

     Epilasyon uzmanının uygulama duruşu uygulama başarısını çok etkiler. Uzmanın

yanlış duruşu hatalı uygulama yapması ve çabuk yorulmasına neden olur. Uzman uygulama

yapacağı bölgedeki kıl uzama yönüne göre en rahat duruşta kendini ayarlamalıdır. Çalışırken

çok fazla eğilmemelidir. Aksi takdirde sırt ve bel ağrılarına neden olur.

3.4.3. İğneli Epilasyonda Işık

     İğneli epilasyonda kıl köklerinin çok iyi görülebilmesi için, uygulama bölgesinin

yansımasız bir ışıkla iyi aydınlatılması gerekir. Uygulama bölgesine ışık mutlaka tepeden

verilmelidir.

3.4.4. Müşterinin Kıl yapısının İncelenmesi

     Kılın incelik ve kalınlığına göre uygun iğneli epilasyon yöntemini ve kullanılacak iğne

tipini seçmek, kıl köküne verilecek akım şiddeti ve süresini tespit etmek amacıyla kıl yapısı

incelenir. Ayrıca cımbızla bir kıl çekilerek büyüteç altında kıl kökü derinliği incelenmelidir.

3.4.5. Kıl Yapısına Uygun Elektrik Akımı Ayarlama

     Cihaz açılarak kıl yapısına uygun akım ayarı ve akım süresi ayarlanır. İnce kıllar

düşük akım şiddeti ve süresinde tahrip olur. Kalın, sert kıllar için ise yüksek akım şiddeti ve

süresi gereklidir. Ancak akım ayarı kılın yanabileceği en düşük seviyeyi bulmak amacıyla

öncelikle düşük tutulmalıdır. Verilen akım yeterli olmadığında derece derece

yükseltilmelidir. Bu şekilde uzman kıl köküne gereğinden fazla akım vermemiş olur.

Şekil 3.6: Akım süresinin kıl köküne etkisi

3.4.6. İğne Probu ve Epilasyon Cımbızının Tutulması

     İğne probu sağ elde, epilasyon cımbızı sol elde tutulmalıdır. Prob ve cımbız baş,

işaret, orta parmaklarla tutulmalıdır. Orta ve yüzük parmağıyla ise deri gerdirilmelidir.

3.4.7. Cildin Gerilmesi

     Uygulama sırasında prob ve cımbız tutulurken aynı anda cilt gerdirilmelidir. Cilt

gerildiğinde kıl gözenekleri açılır ve iğnenin kıl köküne girmesi kolaylaşır. Derinin çok

gevşek olduğu veya çene altı, kasık gibi bölgelerde cımbız bırakılarak, sol el tamamen cilt

gerdirme amacıyla kullanılabilir.

3.4.8. Epilasyon İğnesi ile Kıl Köküne Girme

İğne ile kıl köküne girerken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

 Kıl uzama yönü ve kılın deriye çıkış açısı

 Kıl kökü derinliği

 Kıl büyüme evresi

3.4.9. Kıl Uzama Yönü ve Çıkış Açısı

     Kıl köküne iğne ile giriş yapmadan önce kılın uzama yönü ve çıkış açısı

incelenmelidir. Kıl değişik yönlerde çıkar. Kıl köküne doğru giriş yapabilmek için iğnenin

istikameti kılın çıkış yönünde olmalıdır.

Şekil 3.7:. Kılın vücuttaki bölgelere göre deriden çıkış açısı

     Vücudumuzdaki kıllar bulunduğu bölgeye göre deriden farklı açılarda çıkar. Bu açı

15-90 derece arasında değişir. Epilasyon iğnesi kılın tam çıkış açısı doğrultusunda kıla

paralel olarak kıl kılıfı (foliküler) kanalına sokulmalıdır. Epilasyon iğnesinin kıl köküne

yanlış açıda girmesi yanlış yere elektrik akımı verilerek başarısız epilasyonla

sonuçlanacaktır.

Şekil 3.8: Epilasyon iğnesinin yanlış ve doğru açıyla girilmesi

     İğne ile kıl köküne girerken güç uygulamaya gerek yoktur. İğnenin bir boşlukta

kaydığı hissedilmelidir. Bunun için, dikkatin dağılmaması, tam yoğunlaşma, kıl kılıfı

kanalını hissedercesine algılamak ve yumuşak hareketlerle ilerlemek önemlidir.

İğnenin girişinde müşterinin acı hissetmemesi gerekir. Eğer müşteri iğne girerken acı

hissediyor ise yanlış giriliyor demektir. Yanlış girişin bir başka belirtisi de, iğnenin kıl

köküne girdiği noktada deride çukurluk oluşmasıdır. Doğru girişte deride çukurluk olmaması

gerekir.

     İğnenin kıl köküne zor girmesinin nedenlerini sıralamak gerekirse; iğne kıldan daha

kalın olduğunda, cilt yeterli gerilmediğinde, cilt çok kuru ve cilt yüzeyinde ölü tabaka

olduğunda iğne ile kıl gözeneğine girmek zorlaşır. İğneli epilasyon öncesi cildin ölü

tabakasını temizlemek uygulamada kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca epilasyon öncesi cildi

yumuşatan ve cilt gözeneklerini belirginleştiren özel kozmetikler vardır.

3.4.10. Kıl Kökü Derinliği

     Kıl yapısına göre kıl kökü derinliği değişmektedir. İğne ucu kıl soğancığı seviyesine

inerek bu bölgeyi tahrip etmelidir. İğne kıl kılıfının üst kısmında veya daha derine

batırıldığında kıl soğancığı tahrip olmadığından kıl yeniden oluşacaktır.

İğne ile kıl kılıfı kanalına girildiğinde kanama oluyor ise iğne çok derine batırılmış

demektir. Kıl kılıfı, üstderinin en alttaki yağ tabaka içine doğru yaptığı girintinin içinde

bulunur. Bu bölümde kan damarı yoktur. Bu nedenle iğne kıl kılıfına girdiğinde kanama

olmamalıdır. Ancak iğne daha derine girdiğinde kıl soğancığının altında bulunan kan

damarlarına isabet ederek damarları zedeler ve kanama olur.

Şekil 3. 9: Epilasyon iğnesi ile kıl kökü derinliğine yanlış girilmesi

     Bütün epilasyon yöntemleri sadece gelişme dönemindeki kılları etkiler. Gerileme ve

dinlenme dönemlerinde iğne ucu kıl kılıfının tüm derinliğine ulaşamaz. Epilasyon uzmanı

uzun süre alınmamış, belli bir uzunluğa ulaşmış kıllara uygulama yapmamalıdır. Bu gibi

durumlarda müşteriye epilasyona başlamadan önce kıllarını kökünden temizlemesini ve

deriden çıkmaya başladığında epilasyona gelmesini söylemelidir. Çünkü kıllar kökten

alındığında büyüme evresine girer.

3.4.11. Kıl Köküne Elektrik Akımının Verilmesi

     Elektrik akımı, iğnenin kıl soğancığına ulaştığına emin olduktan sonra verilir. İğne ile

kıl köküne girerken ve çıkarken kesinlikle akım verilmez. İğnede akım varken kıl köküne

girilir veya çıkılırsa üstderide akımın etkisiyle yanık oluşturarak ciltte kalıcı iz ve lekelerin

oluşmasına neden olur.

3.4.12. Kılın Cımbız ile Alınması

     Kıl köküne akım uyguladıktan sonra kıl cımbız ile hafifçe çekilir. Kıl kolay çıkıyor ise

kıl kökünde yeterli tahribat olmuş demektir. Eğer kıl çekildiğinde çıkmıyorsa, bir kez daha

akım uygulaması yapılır. İkinci akım uygulamasında kıl çıkmıyor ise kıla tekrar akım

verilmez ve kıl cımbızla alınır. Çünkü tekrar verilen her akımın etkisi kıl kılıfının

etrafındaki, çevre dokuyu daha fazla etkileyerek iz bırakacaktır.

3.4.13. Uygulama Süresi

     İğneli epilasyonda tek tek her kıla uygulama yapıldığından, uygulamalar diğer

epilasyon yöntemlerine göre daha uzun sürer. Bir kıl kökünün tahrip edilebilmesi için

ortalama 10-20 saniye gerekir.

     Uygulama süresini epilasyon yapılan bölgedeki kıl sıklığı ve kılın yapısı da değiştirir.

Uygulama yapılacak bölgedeki kılların hepsi tek uygulamada temizlenirse ciltte ödem,

kızarıklık, su toplama, kabuklanma gibi yan etkiler şiddetli gelişebilir. Bu nedenle kıllar

seyreltilerek alınmalıdır. Birbirlerine 3-4 mm’den yakın kıllara epilasyon yapılmamalıdır.

Buna göre bir bölgedeki kılların tamamen alınması kıl yoğunluğuna göre belli aralıklarla

birkaç günde yapılmalıdır.

     Yüksek akım şiddeti gerektiren kalın kıllara uygulama yapılıyor ise bir bölgede yoğun

çalışılmamalıdır. Düşük akım ile zayıf kıllara uygulama yapılıyor ise uygulama süresi daha

uzun olabilir. İğneli epilasyonda tedavi süresi 6 ay ile birkaç yıl sürebilir.

3.4.14. Uygulama Aralıkları

     İğneli epilasyon yapılan kıllara bir sonraki uygulama için kılların cımbız ile

tutulabilecek uzunluğa gelmesi yeterlidir. Müşteri kılların tamamının çıkmasını ya da

uzamasını beklememelidir. Epilasyon tedavisi devam ettikçe çıkan kıl sayısı azalacağından

uygulama süreleri kısalır. Uygulama aralıkları da uzar.

3.4.15. İğneli Epilasyonda Ağrı

     Kıl kökünün çevresinde yoğun sinir ağları bulunduğundan dolayı bu bölge çok

duyarlıdır. İğneli epilasyonda kıl köküne verilen elektrik akımının etkisiyle müşteri acı

duyar. Epilasyonda duyulan acı kişinin ağrı eşiğine göre farklılık gösterir. Epilasyonda

duyulan acıya dayanamayan kişiler için lokal anestezik krem kullanılabilir. Epilasyondan 30-

45 dakika önce sürülen lokal anestezik krem (emla) duyarlılığı hafifletir.

     Müşterinin epilasyon anındaki ruhsal durumu, uykusuzluk, açlık, hastalık, rahatsız

pozisyon gibi durumları acı hissini artıran etkenlerdir.

3.5. Epilasyon Öncesi ve Sonrası Uygulanan İşlemler

     Epilasyon öncesi ve sonrası cildin hazırlanması ve kızarıklıkların giderilmesi için

yapılan bir galvanik akım uygulamasıdır.

3.5.1. Anoforez

     Epilasyon öncesi negatif rulo elektrotla yapılan uygulamadır. Anoforez uygulaması,

dokuyu yumuşatır ve gözeneklerin açılmasını sağlayarak iğnenin cilde daha kolay girmesini

sağlar. Kuru ve hassas ciltlere tavsiye edilmez. Deride değişiklik gözlenirse uygulama

durdurulmalıdır. Anoforez uygulamasında hasta pasif elektrodu bir elinde tutar. Uygulanan

bölge ıslatılır. Anoforez ucu ciltte gezdirilirken akım yavaş yavaş artırılır ve hasta akımı

hissettiği anda sabit bırakılır. Uygulama birkaç dakika yapılır.

3.5.2. Katoforez

     Epilasyon sonrası pozitif rulo elektrodu ile yapılan uygulamadır. Katoforez

uygulaması yatıştırıcı ve damar büzücü etkisiyle, uygulamanın yol açtığı kızarıklığın

giderilmesine yardımcı olur. Uygulama anoforez işlemindeki gibi yapılır.

3.6. İğneli Epilasyondan Sonra Oluşabilecek Yan Etkiler

     İğneli epilasyonda kullanılan akım şiddeti, uygulama yapan kişinin bilgi ve tecrübesi

oluşabilecek yan etkilerin şiddetini etkiler. Ağrı, ödem ve kızarıklık epilasyon sonrası sık

görülen geçici yan etkilerdir. Birçok kişide bu yan etkiler 30 dakika ile birkaç saat arasında

ortadan kalkar. Epilasyondan sonra enfeksiyon, yanık, kabuklanma ve güneşe maruz kalma

ciltte kalıcı iz ve lekeler kalmasına neden olur. Aslında iğneli epilasyonun kalıcı yan etkileri

başarılı bir uygulamada görülmemektedir. İşlem sonrası epilasyon yapılan bölgenin

korunmaması da, kalıcı yan etki oluşumunu önemli ölçüde etkiler. Müşteriye uygulama

sonrası dikkat edeceği hususlar açıklanmalıdır.

     İğneli epilasyondan sonra epilasyon yapılan noktalarda küçük yara kabukları

oluşabilir. Düşük akım şiddeti ile yapılan uygulamalarda kabuk oluşumu pek gözlenmezken,

yüksek akım şiddeti ile çalışılırsa ciltte kabuk oluşumu gözlenir. Müşteri oluşan kabukları

kesinlikle oynamamalı koparmamalıdır. Aksi takdirde iz oluşur. Oluşan kabuklar

kendiliğinden dökülmelidir.

     Epilasyon uzmanının sterilizasyon kurallarına uygun çalışmaması sonucu ciltte

enfeksiyon gelişebilir. Ciltte enfeksiyon gelişir ve önlem alınmaz ise ciltte iz kalabilir.

Epilasyonda cildi enfeksiyondan korumak amacıyla aşağıdaki kurallara uyulmalıdır.

 Epilasyonda kullanılan çarşaflar, örtüler tek kullanımlık veya steril edilmiş

olmalıdır.

 Epilasyon uygulanacak bölge uygulama öncesi ve sonrası mutlaka antiseptik

losyonla temizlenmelidir.

 Epilasyonda tek kullanımlık steril epilasyon iğnesi kullanılmalıdır.

 Uzman ellerini antiseptik sabunla yıkamalıdır veya uygulamada cerrahi eldiven

kullanmalıdır.

 Müşteri uygulamadan sonra cildine 12-24 saat su değdirmemelidir.

 Epilasyon yapılan bölgeye makyaj uygulamamalıdır.

     İğneli epilasyondan sonra cilt iyileşene kadar güneşten korunmalıdır. Cilt güneşten

korunmadığında koyu ve açık renk beneklenmeler oluşur. Epilasyon yapılan bölge güneş

görüyor ise yüksek koruma faktörlü güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır.

Epilasyondan sonra cildin hızla iyileşmesi için yara-yanık merhemleri ve antibiyotikli

merhemler kullanılmalıdır.

3.7. İğneli Epilasyon Yapılmaması Gereken Durumlar

 Kalbinde pil olan kişilerde,

 Vücudunda metal bulunan kişilerde,

 Bağışıklık sisteminde sorun olan kişilerde,

 Ağır şeker hastalarında,

 Ateşli hastalık geçiriliyor ise

 Dudakta uçuk olduğunda bıyık bölgesinde,

 Aktif akneli bölgelerde,

 Tüylü benler üzerinde,

 Kalp hastalığı ve açık kalp ameliyatı geçirenlerde,

 Epilasyon yapılacak cilt üzerinde egzama, mantar ve bakteriyel enfeksiyon olduğunda,

 Yaşı küçük olanlarda,

 Hamilelerde,

 Hormonal sorun olduğunda tedavi edilmeden epilasyon yapılmamalıdır.

3.8. İğneli Epilasyon Öncesi Dikkat Edilecek Noktalar

 Kıllanmanın nedeni öğrenilmeden epilasyona başlanmamalıdır.

 Kullanılacak epilasyon cihazının özellikleri öğrenilmelidir.

 Epilasyon iğnesi prop ucuna gevşek olmayacak şekilde takılmalıdır.

 Epilasyonda kullanılan araçlar steril olmalıdır.

 İğneli epilasyonda tek kullanımlık steril epilasyon iğnesi kullanılmalıdır.

 Epilasyon uzmanı uygulama öncesi kişisel hijyenini yapmalıdır.

 Müşteri rahat bir pozisyona getirilmelidir.

 Uzman kendini uygulama bölgesine göre en rahat pozisyonda ayarlamalıdır.

3.9. İğneli Epilasyon Uygulamasında Dikkat Edilecek Noktalar

 Epilasyon yapılacak bölge iyi aydınlatılmalıdır.

 Epilasyon öncesi uygulama yapılacak bölge antiseptik sıvı ile temizlenmelidir.

 Uygulamada epilasyon gözlüğü ya da büyüteçli lamba kullanılmalıdır.

 Uzman hareketli bir taburede dik oturmalıdır.

 Kıl yapısına uygun akım şiddeti ve süresi ayarlanmalıdır.

 Kıl kalınlığına uygun kalınlıkta (numarada) iğne kullanılmalıdır.

 Epilasyon iğne probu ve epilasyon cımbızı uygun şekilde tutulmalıdır.

 Uygulanacak alan iki parmak arasında gerilmelidir.

 Epilasyon iğnesi kılın uzama yönünde ve deriye olan açısı doğrultusunda kıl köküne girmelidir.

 Epilasyon iğnesi kıl kökü derinliği kadar girmelidir.

 İğne ucunda akım varken kıl köküne girilmemeli ve çıkılmamalıdır.

 Aynı bölgede çok sık ve uzun süre çalışılmamalıdır.

3.10. İğneli Epilasyon Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

 Epilasyon yapılan bölge antiseptik sıvı dökülen pamukla silinmelidir.

 Epilasyon yapılan bölgeye merhem sürülmeli ve iyileşene kadar merhem kullanmalıdır.

 Epilasyondan sonra oluşan kabuklar koparılmamalıdır.

 Epilasyon yapılan bölgeye 12-24 saat su temas etmemelidir.

 Epilasyonu takip eden 24 saat içinde cilde makyaj yapılmamalıdır.

 Epilasyon yapılan bölge güneşten korunmalıdır.

 Epilasyon tedavisi süresince çıkan kıllara geçici kıl yok etme yöntemleri kesinlikle uygulanmamalıdır.

4. IŞIKLI EPİLASYON YÖNTEMLERİ

     Sağlık personeli tarafından uygulanan lazer yöntemi , 30-40 yıldır geliştirilerek tıpta

bir çok alanda kullanılmaktadır. Lazer sistemleri epilasyon amaçlı ilk kez 1996 yılında,

kullanılmaya başlanmıştır. Lazer sistemleri çok kısa sürede yaygın bir kullanım alanı

bulmuştur. Işıklı epilasyon, istenmeyen tüylerden kurtulmanın en hızlı yoludur.

     Işıklı epilasyon, ışık enerjisinden yararlanarak kıl hücrelerini tahrip etmeye yarayan

sistemlerin genel adıdır. Bu amaca hizmet eden iki yöntem vardır.

 Lazer epilasyon

 Foto epilasyon (flash lamba teknolojisi)

4.1. Lazer Epilasyon (Light Amplification by Stimulated Emission of

Radiation) Tanımı

     Lazer tek dalga boyunda yoğunlaştırılmış ışık demektir. Etkili olmasının ana nedeni

seçici foto termolizdir. Foto-ışık, termo-ısı, liz-tahrip anlamına gelir. Yani, belirli dalga

boylarındaki lazer ışınları, koyu renkli maddeler tarafından tutulmak suretiyle enerjilerini bu

maddelere aktararak ısı enerjisine dönüşür.

4.1.1. Lazerin Kıl Köküne Etkisi

     Lazer epilasyonda ise ana kural; kıl folikülünde yerleşmiş bulunan melanin adı verilen

renk maddesinin, lazer ışığı tarafından tutularak, ısıya dönüşmesini sağlamak ve daha

sonrada ortaya çıkan bu ısı enerjisi ile, kıl folikülünü tahrip etmektir. Bu seçici emilim

sayesinde cildin üst tabakaları etkilenmeden kıl folikülü tahrip edilmiş olur. Lazeri diğer

yöntemlerden ayıran ana özellik, kılı çevreleyen dokunun zarar görmemesi ve sadece kıl

kökünün etkilenmesidir. Lazer epilasyon vücudun tüm bölgelerinde rahatlıkla uygulanır.

Diğer epilasyon türlerine göre işlem oldukça kısa sürer ve epilasyondan sonra hastalara

herhangi bir kısıtlama yapılmaz.

4.1.2. Lazerin Işık Miktarı ve Süresi

     Bu epilasyon tekniğinde ışık miktarı ve uygulama süresinin doğru ayarlanması

önemlidir. Lazer ışınının kıl köküne ulaşması ve ısı enerjisine dönüşerek kıl köküne hasar

vermesi gerekir. Kıl köklerinin derinliği vücudun çeşitli yerlerinde değişmekle birlikte, deri

yüzeyinin 2-5 mm altındadır. Bu nedenle lazer ışını dalga boyunun cilt altında 2-5mm

derinliğine kadar ulaşması gerekmektedir.

     Güvenli, kalıcı ve kısa sürede tamamlanan bir tedavi için, cilde gönderilecek ışının

dokuya zarar vermeden, kıl kökünde yüksek düzeyde tahribat yapması beklenir. Buna göre

ışının jul cinsinden enerji değerleri ve milisaniye cinsinden gönderilme süresi ve sıklığı;

kişinin cilt rengi, kıl rengi, kalınlığı ve yoğunluğuna göre farklılık göstermektedir. Bu

nedenle lazer uygulamaları uzman hekimler tarafından yapılmalıdır.

4.1.3. Cilt ve Kıl Renginin Lazer Epilasyonda Önemi

     Lazer epilasyonda kırmızı ışın kullanılır. Bu ışınlar koyu renkli kıl köklerinde ve kıl

gövdelerinde tutulur. Lazer epilasyon yöntemi, beyaz tenli ve koyu renk tüylü kişilerde daha

etkilidir. Işık beyaz tende fazla kayba uğramadan koyu renk tüyler tarafından tutularak

yüksek ısı oluşturur ve tahribat daha fazla olur. Dolayısı ile daha kısa sürede sonuç alınır.

Kızıl ve sarışın insanlarda görülen kıl rengi daha açık olduğu için ışığın emilim

miktarı daha azdır. Bu özellikteki kişilerin ışıklı epilasyondan netice alması zordur. Beyaz

tüylerde ışık tutulmadığından ısı oluşmaz. Bunlar renksiz tüyler olduğu için ışıklı

epilasyonun her türü etkisiz kalır.

     Koyu renkli tenler lazer ışınlarını tutacağından ciltte yanıklar oluşur. Bu nedenle lazer

uygulanacak cildin güneşten renginin koyulaşmaması gerekmektedir. Bronz ciltlere lazer

uygulaması önerilmez. Lazer epilasyon sonrasında da bir süre ultraviole koruyucu kremler

kullanılması, olası renk bozukluklarını önlemek için gereklidir. Lazer epilasyon uygulanacak

kişilerin beta karoten içeren ilaçlar kullanması (Avitamini gibi), ya da karotenden zengin

besinler (havuç, portakal gibi turuncu besinler) ile uzun süredir beslenmiş olmak lazer

epilasyonun etkinliğini azaltabileceğinden bu tür ilaçlar ve besinler kesilmelidir.

4.1.4. Lazer Epilasyonda Cildin Soğutulmasının Önemi

     Işığın tutulması deriye ve kıla renk veren melanin pigmentine bağlıdır. Bu pigment,

tüylerin dışında üst deri (epidermis) tabakaları arasında da bulunur. Üst deri ışıktan

korunmazsa, renkaçılması (hipopigmentasyon), renk koyulaşması (hiperpigmentasyon) gibi

istenmeyen etkiler oluşabilir. Üst deriyi bu yan etkilerden korumak için, ışıklı epilasyon

uygulamasında cilt soğutulur. Bu soğutma işlemi çok önemlidir. Mutlaka yapılmalı ve

soğutma düzeyi iyi ayarlanmalıdır. Soğutma yetersiz olursa, hafif cilt yanıkları oluşur.

4.1.5. Lazer Epilasyonda Ağrı Düzeyi

     Günümüzde hiçbir epilasyon yöntemi ağrısız değildir. Kişiden kişiye değişen ağrı

eşiğine bağlı olarak, lazer epilasyon sırasında ağrı duyulabilir. Bazı hastalarda bu ağrı,

lazerepilasyonu sürdüremeyecek kadar şiddetli bile olabilir. Genellikle duyulan ağrı etkisi,

cilde lastik çarpması şeklinde tanımlanabilir. En fazla ağrı duyulan bölge bikini bölgesidir.

Ayrıca erkeklerde ve koyu kalın kıllara sahip kişilerde ağrı duyma daha şiddetli olabilir.

4.1.6. Lazer Epilasyon Öncesi Hazırlık

     Lazer epilasyon uygulamadan birkaç hafta önce, kılı köküyle birlikte alan ağda,

cımbız gibi yöntemler uygulanmamalıdır. Kılların kökünden alınması lazerin etki edeceği kıl

kökünü ortadan kaldıracağı için, beklenen fayda sağlanamaz. Bunun için lazer epilasyondan

önce kıllar jiletlenmelidir. Böylelikle kıl kökleri deri içinde kalır.

     Uygulama sonrasında kısa süreli olarak, hafif bir kızarıklık, kabarıklık ve yanma

görülebilir. Bu durum tedaviden sonra birkaç saat içinde geçmektedir. Çok hassas ciltlerde

kızarıklıklar 2-3 gün devam edebilir.

4.1.7. Lazer Epilasyonda Tedavi Süresi

     Vücut kılları büyüme (anajen), gerileme (katajen) ve dinlenme ( telojen) olarak

adlandırılan üç gelişim evresinde bulunur. Her kıl değişik evrelerde olduğundan lazerin kılı

yok etme süresi farklıdır. Lazer epilasyon sadece büyüme (anajen) evresindeki kılları etkiler.

Bütün kıl kökleri aynı evrede olmadığı için tek uygulamada bölgedeki tüm kılları yok etmek

mümkün değildir. Herkesin vücut yapısı, hormon seviyeleri ve cilt tipi farklı olduğundan

sonuca ulaşmak için gereken süre kişiden kişiye değişmektedir.

     Genellikle tedavi süreci 1-1,5 yıl sürer. Bu sürede vücut bölgelerine ortalama 5-6 kez;

yüz bölgesine 7-8 kez uygulama yeterli olabilir. Uygulama sıklığı yüz bölgesinde 1-1,5 ay,

vücut bölgelerinde 2 - 2,5 aydır. Tedavi ilerledikçe uygulama aralıkları uzamaktadır.

Örneğin üçüncü dördüncü uygulamadan sonra daha seyrek aralıklarla uygulama yapılır. Bir

sonraki uygulamaya kadar tüyler çıkmayacağından herhangi bir işlem gerekmemektedir.

4.1.8. Lazer Epilasyonda Uygulama Süreleri

     Lazer epilasyon yönteminde çok kısa sürelerde, büyük alanlarda çalışma yapılabilir.

Her uygulama yapılacak bölge, genişliğine göre farklı sürede tamamlanır. Örneğin tüm

bacaklar, sırt gibi büyük alanlar ortalama 2- 2,5 saat; koltuk altı, bikini bölgesi, yüz gibi daha

küçük bölgeler 10-15 dakika; bıyık, çene gibi küçük bölgeler 2-3 dakika gibi sürelerde

taranmaktadır.

4.1.9. Erkeklerde Lazer Epilasyon Uygulamaları

     Son yıllarda erkeklerinde bakımına önem vermesiyle birlikte, çeşitli uygulamalar için

güzellik ve bakım merkezlerine giden erkeklerin sayısında büyük bir artış olduğu

gözlenmektedir. Erkeklerin bakımlarında en fazla ilgi gösterdikleri konuların başında ise,

istenmeyen tüylerden kurtulma yöntemleri geliyor. Özellikle sakal üstü, kaş arası, ense,

boyun, ellerdeki tüyler ve batıklar, omuz, sırt ve göğüs bölgelerindeki kıllardan şikayetçi

olan erkekler, lazer epilasyon yöntemi ile istenmeyen tüyler ve batıkların tedavisine büyük

ilgi gösteriyorlar.

     Hatta erkek hastaların, kıl köklerinin kalın olması nedeniyle lazer epilasyon

konusunda daha şanslı olduğu söylenebilir. Kıl kökleri daha kalın olduğundan lazer ışınının

enerjisinden daha fazla etkilenmekte ve kıl kökünde daha fazla tahribat oluşmaktadır. Buna

bağlı olarak erkek hastaların tedaviye daha hızlı cevap verdiği söylenebilir.

Resim4.1: Lazer uygulama

4.1.10. Işıklı Epilasyon Yöntemlerinde Kalıcılık

     Epilasyon uygulamalarının kalıcılığı, kozmetik sektörünün önemli gündem

maddelerinden biridir. Bu alanda yıllardır süregelen çalışma ve araştırmalarda sağlanan

sonuç; epilasyon süresini olabildiğince uzatmak olmuştur. Ne yazık ki en gelişmiş epilasyon

yöntemi ve lazer sistemlerinde bile kalıcılık konusunda, kişiden kişiye değişen sonuçlar

alınmaktadır

     Lazer epilasyon yaptırmayı düşünen kişilerin en önemli beklentisi yapılan epilasyonun

ömür boyu süreceğine dair inançtır. Bu inancı lazer epilasyon merkezleri ve lazer epilasyon

cihazı üreticileri de desteklemekte böylece beklentiler yükseltilmektedir. Epilasyon

yaptırmayı düşünenler, büyük beklentiler içine girmemeli, olumsuz sonuçlarla da

karşılaşabilecekleri konusunda bilinçli olmalıdırlar. Kalıcılığın ömür boyu süreceği

söylenemez.

     Epilasyonda sağlanan başarı kişiden kişiye değiştiği gibi aynı kişide bölgeden bölgeye

bile farklılıklar gösterebilmektedir. Lazer sistemleri günümüzde en uzun süreli kalıcı

epilasyon sağlayan yöntemler olmakla birlikte, % 10’luk kesim epilasyona hiç cevap

vermemektedir.

4.1.11. Epilasyon Amaçlı Lazer Tipler

     Lazer epilasyon amacıyla kullanılması onaylanmış 4 tip lazer cihazı bulunmaktadır.

Bu lazerler dalga boylarına göre çeşitlendirilirler.

     Dalga boyu deriye nüfuz etme kapasitesini belirler. Lazer epilasyonda dalga boyunun

çok büyük önemi vardır. Çünkü kullanılan lazerin dalga boyuna göre melanine hassasiyet

artıp, azalmaktadır. Epilasyon yapabilmek için uygun olan ışık dalga boyları 600-1200 nm

aralığında olanlardır.

     Kullanılan lazerin dalga boyu ne kadar kısa ise, melanin tarafından tutulma oranı o

nispette artar. Ancak bu durum başlıca iki soruna yol açar. Birincisi cilde rengini veren

melaninin tahrip oranı arttığından, pigmentlerde azalma olur. Bunun sonucunda ciltte açık

renk beneklenmeler oluşur.

     İkinci olarak da lazer enerjisinin büyük bölümü derinin yüzeyindeki serbest melanin

tarafından tutulduğundan kıl folikülüne ulaşabilen lazer enerji miktarı azalır. Bu da kıl

folikülü üzerindeki tahribat düzeyini azaltır. Ayrıca düşük dalga boyuna sahip cihazlarda ışın

yalnızca yüzeye yakın kıl köklerini etkiler. Daha derindeki kıl kökleri ışından etkilenmez.

Yüksek dalga boyuna sahip cihazlar genellikle leke tedavisi, kılcal damar tedavisi

uygulamalarında kullanılmaktadır. Dalga boyu yüksek olduğunda duyulan acı hissi daha

fazladır. Lazer tiplerine göre değişik marka cihazların güçleri, atım süreleri ve cilde

çarptıkları alan genişliği değişmektedir. Bu farklara bağlı olarak, biri diğerinden biraz daha

iyi sonuç verebilmektedir.

Aşağıda dalga boylarına göre lazer tipleri verilmiştir.

 Ruby Lazer 694 nm

 Alexandrite Lazer 755 nm

 Diode Lazer 800 810 nm

 Nd Yag Lazer 1064 nm

Dalga boyu uzadıkça nüfuz etme etkinliği artar.

 500 nm →1 mm

 600 nm →1,5 mm

 700 nm →2,5 mm

 800 nm →3 mm

 900 nm →3,5mm

 1000 nm →4 mm

 1 100 nm →4,5 mm

4.1.11.1. Ruby Lazer

     694 nm dalga boylu ruby lazer epilasyonda ilk kullanılan lazerdir. Bugün büyük

ölçüde terk edilmiştir. Deriye kısıtlı nüfuz edebilmesi ve melanin tarafından aşırı

emiliminden dolayı sadece açık renk ciltlerde, yüzeysel ince kılların epilasyonuna olanak

vermiştir.

     Daha sonra geliştirilen uzun dalgalı ruby lazer koyu renk kıllarda çok etkilidir. Ancak

sakıncaları ise aletin yavaş olması, çabuk ısınması ve esmerlerde pigmentasyon riski yüksek

olduğu için yeterli akım kullanılamayacağından uygulamanın kısıtlı olmasıdır.

4.1.11.2. Alexandrite Lazer

755 nm dalga boylu alexandrite lazerin komşu dokulara zarar vermeden kıllardaki

melaninler tarafından daha fazla emildiğinden, ısı oluşumu daha yüksektir. Dolayısı ile

tahrip düzeyi ruby lazere göre daha yüksektir.

Alexandrite lazerin, tüm sistemler içerisinde en büyük uygulama fiberoptik başlığa

sahip olduğu için daha hızlı çalışma olanağı sağlar. fiberoptik uç nedeni ile kolay manevra

edilir. Koyu renk kıllarda en az ruby lazer kadar etkilidir, esmerlerde ruby lazere göre daha

güvenlidir. Sakıncaları ise ince kıllarda yüksek akımlar gerektirdiği için yan etki riski artar.

4.1.11.3. Diode Lazer

800 nm dalga boyunda ışık veren diode lazer, ruby ve alexandrite lazere göre daha az

melanin seçiciliği gösterir. Bu nedenle yan etkileri diğerlerine göre daha azdır. Ancak

etkinliği de oldukça iyidir. Diode lazer kişiye ve uygulama yapılacak bölgeye özel

ayarlamalar yapma imkânı verir. Cilt rengi esmer olan kişilerden, hatta zencilerde bile ışın

miktarı cilde zarar vermeyecek seviyelere indirilerek işlem başarı ile uygulanmaktadır.

Diode lazerde atım süresi uzadıkça etkinliğin arttığı bildirilmektedir.

Diode lazerin yararları fiberoptik uç ile kolay manevra yapılabilmesi, esmerlerde

güvenle kullanılması, koyu ve açık renk kıllarda etkili olabilmesi masrafı düşük bir sistem

olmasıdır. Sakıncaları ise ince kıllarda etkisizdir, yüksek akımlar gerekebilir.

4.1.11.4. Neodmıum (Nd:) Yag Lazer

1064 nm dalga boylu Nd: YAG lazer cildin 7mm derinliğine kadar nüfuz etme

özelliğine sahiptir. Bu lazer türü açık renkli ve ince kıllarda dahi etkilidir. Nd: YAG lazer

sistemlerinde geniş çaplı uç kullanılması ve atım süresinin uzun olması etkinliği

artırmaktadır.

     Uzun atımlı Nd: YAG lazer yüzeysel dokular tarafından çok zayıf emildiği için ışık 5

mm genişliği kadar dağılma göstermekte, dolayısıyla pek çok folikül aynı anda

hasarlanmaktadır.

4.2. Lazer Epilasyon Yapılmayan Durumlar

 Akut deri enfeksiyonu olan kişilere

 Uçuk enfeksiyonu olan kişilere

 Dövme ve yaygın benleri olan kişilere

 Yakın zamanda bronzlaşmış kişilere

 Hormon bozukluğu olan kişilere

 Romatizma için altın tedavisi alan kişilere

 Anormal nedbe ve keloid (aşırı büyüyen leke, yara) geliştirme riski olan kişilere

 Sedef ve vitiligo (Ala) hastalığı olan kişilere

 Son bir yıl içinde roaccutane ilacı alan kişilere

 Gebe ve emziren kişilere lazer epilasyon uygulaması yapılmaz.

4.3.Lazer Epilasyon Uygulamadan Önce Dikkat Edilecek Noktalar

 Lazer epilasyon uygulamadan birkaç hafta önce kıl köküne zarar veren ağda,

cımbız gibi yöntemler uygulanmamalıdır.

 Lazer epilasyondan önce kılların deri üzerinde kalan kısımları jiletle

kesilmelidir.

 Selülit kremi, bitkisel yağlar, bronzlaştırıcı kremler ve makyaj, epilasyondan

önce temizlenmelidir.

 Esmer kişilerde uygulamadan en az 2 hafta öncesi cilt rengini açıcı ilaçların

(hidrokinon, tretinoin gibi) kullanılması renk koyulaşması (hiperpigmentasyon)

riskini azaltır.

 Epilasyon sırasında oluşan ağrıya dayanamayan hastalarda uygulamalardan 1

saat önce uyuşturucu (anestezik) krem uygulanmalıdır.

4.4. Lazer Epilasyon Uygulama Sırasında Dikkat Edilecek Noktalar

 Özel koruyucu gözlük takılması zorunludur. Gözlere zarar verir.

 Kullanılan cihazların kendisine ait dinamik soğutucu veya dondurucu ucu yoksa,

ağrıyı ve yan etkileri en aza indirmek için buz veya soğutucu jel uygulanmalıdır.

 Renk bozukluğu (pigmentasyon) riski olan hastalarda düşünülen lazer miktarı ile

test atışı yapılıp en az 20 dk. beklenerek yan etki oluşumuna bakılmalıdır.

 Tedavi sırasında oluşan dumanı temizlemek için, hava temizleme süzgeçleri olan

düzenekler odada bulunmalıdır.

 Elektrik kazaları olmaması için elektrik düzenekleri cihaza uygun olmalıdır.

4.5. Lazer Epilasyon Uygulama Sonrası Dikkat Edilecek Noktalar

 Uygulama aralarında çıkan tüylere ağda, ip, cımbız gibi yöntemler

uygulanılmamalıdır.

 Epilasyonda oluşan kızarıklıklar devam ettiği sürece güneşten korunmalıdır.

 Güneşe maruz kalan bölgelere yağ içermeyen ve yüksek etkili güneş koruyucu

kremler sürülmelidir.

 Kişiyi terleten sıcak ortamlardan kaçınılmalıdır.

 Uygulama yapılan bölgeyi sıcak su ile yıkama, lifi sürtme ve saç kurutma

makinesi kullanma uygulamalarından kaçınılmalıdır.

 Uygulamayı takip eden birkaç gün içerisinde cilde daha hassas davranılmalıdır.

 Epilasyon sonrası cildinde sulanma olan hastalara, bölgesel kortikosteroid,

antibiyotik ve nemlendiriciler önerilmelidir.

4.6. Foto Epilasyon - İntense Pulse Light (İPL)

     Flash lamba teknolojisi lazerden farklı bir mekanizmaya sahiptir. Adından da

anlaşılacağı üzere fotoğraf makinesinin flaş ışığına benzer bir kuvvetli ve farklı dalga

boylarında (550 nm den 1200 nm ye kadar) ışık elemanları taşıyan yüksek enerjili bir ışık

sistemidir. Lazerde ışık enerjisi tek bir dalga boyundan oluşmaktadır ve çizgisel bir

doğrultuda yayılmaktadır.

     Flaş lamba teknolojisi ile epilasyonun mekanizması, lazer epilasyona benzer. Burada

da yüksek enerjili ışınlar deriye uygulanarak kıl kökü hücresi etrafında bulunan melanin

tarafından emilimi sağlar. Bu emilim sırasında açığa çıkan ısı enerjisi kıl kökü hücresini

tahrip eder. Böylece ölen kıl hücresi yeni kıl üretemeyerek epilasyon sağlanmış olur. Flaş

lamba epilasyon sistemi, lazer epilasyona benzer yararlara ve sakıncalara sahiptir. Bu

sistemde değişik dalga boyunda ışınlar kullanıldığından değişik ten ve kıl renklerine sahip

kişilerde hatta aynı kişide farklı bölgelerde bile bu dalga boyları değiştirilerek en uygun ışık

dalga boyu ayarlanabilme özelliği vardır. Bu özellik, tedavide belli bir esneklik sağlarken

uygulamayı yapan kişinin beceri ve tecrübe gereksinimini artırmaktadır. Her ne kadar bazı

üretici firmalar bu sistemin lazerden daha üstün olduğunu ileri sürseler de, bilimsel

çalışmalar bunu desteklememekle birlikte ayva tüylerde, flaş lamba epilasyon sisteminin

lazer epilasyona göre daha etkili olduğuna dair genel bir görüş hakim bulunmaktadır. Hangi

sistemin daha iyi olduğu kişiden kişiye değişmektedir. Bazı kişiler flaş lamba sistemine hiç

yanıt vermezken bir başkası çok iyi sonuç verebilir. Bilimsel çalışma ve yayınlar, flaş lamba

teknolojisi ile sağlanan epilasyon başarısı ve yan etkilerin lazer epilasyon sisteminde

gözlenen oranlarda olduğunu kanıtlamaktadır.

     İlk yapılan bilimsel çalışmalarda tek seans tedaviden 12 hafta sonra kıl sayısında %50-

60 oranında azalma olduğunu işaret etmiştir. Birden fazla seans uygulanan tedavilerde kıl

oranındaki azalma daha yüksek oranlara çıkarak son tedaviden 6 ay sonra yapılan

gözlemlerde % 75’e varan oranlarda kıl azalması olduğu gösterilmiştir.

     Yüksek doz ve uygun olmayan cilt rengine (örneğin esmer ciltlerde) sahip kişilerde

daha sık olmak üzere yanık, su toplama, ciltte açık renk beneklenme, koyu renk beneklenme,

cilt üzerinde kabuklanma gibi yan etkiler nadir olarak olsa da görülebilmektedir.

Ayrıca lazer epilasyondan farklı olarak flaş lamba epilasyon sistemi ile bildirilmiş bir

başka yan etki ise paradoksal (durağan kılların geçmesi) kıllanma denilen bir durumdur. Bu

yan etki özellikle hormon bozukluğuna bağlı kıllanma durumu olan hastalarda ve sıklıkla

yüz-boyun bölgesinde görülmektedir. Epilasyon uygulanan bölgeye komşu cilt bölgesi

üzerinde uyku durumunda olan kıl hücreleri ışık ve ısının etkisi ile üretken duruma geçerek

kıl üretmeye başlamakta böylece epilasyon uygulanan bölgede kıllar azalırken buraya komşu

bölgelerde kıllanmada artış meydana gelmektedir